Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 8 - Tuần 4, Tiết 13 đến 16 - Năm học 2021-2022

Ngày soạn 02/10/2021 Tiết 13 XÂY DỰNG ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN A. Mục tiêu cần đạt. 1. Kiến thức: Giúp HS: Hiểu được khái niệm đoạn văn, từ ngữ, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn và cách trình bày nội dung trong đoạn văn. 2. Kĩ năng: Biết viết được các đ/v mạch lạc, đủ sức làm sáng tỏ một nội dung nhất định. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức trình bày một đoạn phải đảm bảo các yếu tố đã nêu. B. Chuẩn bị của GV và HS - GV: Sgk, sgv, giáo án, tài liệu - HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi sgk C. Các hoạt động lên lớp. 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Làm bài tập 3 sgk 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức - Hs đọc văn bản Sgk I. Thế nào là đoạn văn. ? Mỗi văn bản trên gồm mấy ý ? Chỉ rõ 1. Ví dụ. Sgk ranh giới giữa các ý đó? 2. Nhận xét. ? Mỗi ý được viết thành mấy đoạn văn? - Văn bản gồm hai ý, mỗi ý được viết Nội dung của mỗi đoạn là gì? thành một đoạn. ? Em thường dựa vào dấu hiệu hình - Hình thức: chữ đầu viết hoa lùi vào thức nào để biết đoạn văn ? một chữ, kết thúc bằng dấu chấm ? Mỗi đoạn đã biểu đạt được một n/d xuống dòng. chưa? - Nội dung: biểu đạt một ý tương đối ? Qua những phát hiện trên, hãy cho hoàn chỉnh. biết thế nào là đoạn văn và đặc điểm - Đặc điểm: chữ đầu viết hoa lùi vào của đoạn văn là gì ? một chữ, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. 3. Ghi nhớ 1(Sgk) ? Đọc thầm văn bản trên và tìm các từ II. Từ ngữ và câu trong đoạn văn: ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong 1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn (Từ ngữ chủ đề)? đoạn văn: ? Những từ ngữ này được dùng như thế a. Từ ngữ chủ đề: nào? Đoạn văn đánh giá những thành công - Chú ý vào đoạn thứ 2 của văn bản: xuất sắc của Ngô Tất Tố trong việc tái ? ý nghĩa khái quát bao trùm cả đoạn hiện thực trạng nông thôn Việt Nam văn này là gì? trước cách mạng tháng Tám và khẳng ? Em có nhận xét gì về câu chủ ? (Về định phẩm chất tốt đẹp của người lao nội dung, hình thức, vị trí của nó) động chân chính. -> Từ phân tích-> Ghi nhớ .2 - Đoạn 1: Ngô Tất Tố (Ông, nhà văn) - Chú ý đoạn văn thứ 1 mục 1 - Đoạn 2: Tắt đèn (tác phẩm) ? Đoạn văn thứ nhất có câu chủ đề -> Được dùng làm đề mục, được lặp không ? lại nhiều lần nhằm duy trì đối tượng ? Yếu tố nào duy trì đối tượng đoạn (thường là các chỉ từ, đại từ, từ đồng văn? nghĩa) -> Ngô Tất Tố b. Câu chủ đề: - Câu 1: Câu chủ đề. - Nội dung: mang ý nghĩa khái quát cả đoạn. - Hình thức: ngắn gọn, có đủ 2 thành phần chính. - Hs đọc đoạn văn 2 ví dụ 1. - Vị trí: đứng đầu (cuối) đoạn. ? Câu chủ đề của đoạn nằm ở đâu ? Các * Ghi nhớ .2 câu khác làm nhiệm vụ gì? 2. Cách trình bày nội dung đoạn ? Quan hệ giữa câu chủ đề với câu khai văn: triển và giữa các câu khai triển với a. Ví dụ 1: Văn bản (T34) nhau có gì khác biệt? - Đoạn 1: Không có câu chủ đề ? Nội dung của đoạn được triển khai Quan hệ giữa các câu ngang hàng theo trình tự nào ? nhau, mỗi câu trình bày một ý của chủ - Hs đọc đoạn văn ví dụ 2. đề. ? Đoạn văn có câu chủ đề không? vị trí - Cách trình bày: song hành. nào ? Nội dung của đoạn được triển * Đoạn 2.- Câu chủ đề: câu đầu đoạn, khai theo trình tự nào ? các câu khác khai triển. - Cách trình bày: diễn dịch. - Cho câu chủ đề :'' Lịch sử... của dân b. Ví dụ 2: Đoạn văn (T35) ta''. Hãy viết 1 đoạn văn theo cách diễn - Câu chủ đề: câu cuối đoạn. dịch, sau đó biến đổi thành đoạn văn - Cách trình bày: quy nạp. quy nạp? * Ghi nhớ .3(SGk) * Lưu ý: Câu chủ đề cuối đoạn: Trước III. Luyện tập: câu chủ đề thường có các từ ngữ để 1. Bài tập 1. Văn bản chia thành 2 ý, nối...trước đó có các câu: Vì vậy, cho mỗi ý được diễn đạt bằng một đoạn nên, tóm lại văn. 2. Bài tập 2: trình bày nội dung của đoạn. a. Diễn dịch; b. Song hành; c. Song hành. 3. Bài tập 3 - Câu 1-câu chủ đề - Các câu sau khai triển đổi sang quy nạp: trước câu chủ đề thường có các từ: vì vậy, cho nên, do đó 4. Củng cố GV nhắc laị cách xác định từ ngữ chủ đề và câu chủ đề. 5. Hướng dẫn về nhà: Về nhà học bài, hoàn thiện các bài tập. Tiết 14,15,16: Văn bản : LÃO HẠC Nam Cao A. Mục tiêu cần đạt. 1. Kiến thức:Giúp Hs: Hiểu được vè tác giả , tác phẩm và hoàn cảnh đáng thương , tội nghiệp của Lão Hạc . 2. Kĩ năng: - Bước đầu hiểu được nét đặc sắc nghệ thuật viết truyện ngắn của nhà văn Nam Cao: 3. Thái độ Giáo dục tình cảm nhân đạo, lòng thương yêu con người. B. Chuẩn bị của GV và HS - GV: Sgk, sgv, giáo án, tài liệu, chân dung tác giả Nam Cao. - HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi sgk C. Các hoạt động lên lớp. 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Giải thích nhan đề"Tức nước vỡ bờ"?Em hiểu gì về số phận và phẩm chất của người nông dân trong đoạn trích này. 3. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức - Gv gọi học sinh đọc chú thích * sgk. I. Đọc, chú thích. ? Nêu những hiểu biết của em về tác 1. Tác giả. giả - Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên sáng tác truyện ngắn, truyện dài về người nông dân và trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ. 2.Tác phẩm. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? Lão Hạc là truỵên ngắn xuất sắc viết về người nông dân của nhà văn Nam Cao đăng báo năm 1943. 3. Từ khó - Chú ý phân biệt các giọng đọc của II. Đọc- hiểu văn bản: các nhân vật Gv đọc mẫu một đoạn, gọi hs đọc tiếp. 1.Tóm tắt * Cho Hs tóm tắt truyện. 2. Bố cục: 3 phần: ? Đoạn trích kể về chuyện gì và có thể + P1: Từ đầu -> cũng xong: Lão Hạc chia làm mấy phần nhỏ? sang nhờ ông giáo. + P2: Tiếp -> Thêm đáng buồn: Cuộc sống của lão Hạc sau đó và thái độ của Binh Tư, ông giáo khi biết lão xin bả chó. + P3: còn lại: cái chết của lão Hạc. 3 Tìm hiểu chi tiết a. Nhân vật lão Hạc: Tìm những chi tiết nói về gia cảnh của * Hoàn cảnh LH? Nghèo khổ , cô đơn , tội nghiệp, đáng thương. * Tâm trạng của Lão Hạc sau khi bán cậu vàng ?Vì sao lão Hạc rất yêu thương “cậu - Con chó là kỉ vật của con trai ,người vàng” mà vẫn phải bán “cậu vàng”? bạn thân thiết với lão Hạc khi lão rất cô ? Lão quý con chó như vậy tại sao lão đơn. lại bán nó ? - Lão Hạc xem nó như "một đứa con ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật cầu tự" miêu tả của đoạn ? - Đoạn văn sử dụng phương thức miêu tả kết hợp với biểu cảm đã góp phần thể hiện cõi lòng đau đớn, xót xa, ân hận ? Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh của lão vì lão đã đối xử tệ bạc với con miêu tả thái độ, tâm trạng của lão Hạc chó. khi kể lại chuyện bán cậu Vàng với ông giáo? ? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả khi miêu tả tâm trạng lão - Từ ngữ miêu tả tinh tế, các từ láy Hạc? tượng hình, tượng thanh.-> Gợi lên khuôn mặt cũ kĩ già nua, khô héo, một tâm hồn đau khổ đến cạn kiệt cả nước ? Động từ ép trong câu: ép cho nước mắt -> đáng thương. mắt chảy ra gợi tả điều gì => Lột tả sự đau đớn hối hận, xót xa thương tiếc. LH là người sống tình nghĩa thuỷ chung, rất trung thực,nhân hậu. - Lòng tự trọng của lão quá lớn, lão Lão phải đau đớn, xót xa khi bán 1 không muốn người khác thương hại con chó, không lỡ lừa một con chó, hoặc xem thường lão. chứng tỏ lão là người như thế nào? => Lão rất coi trọng bổn phận làm cha và danh giá làm người (giữ chữ tín) ? Phẩm chất nào của lão bộc lộ qua việc nhờ cậy đó ? Từ đó hiện lên số phận con người ntn? ? Câu chuyện hoá kiếp, làm kiếp -> Đượm màu triết lí dân gian dung dị người sung sướng hơn, hoặc câu nói: của những người nông dân nghèo khổ, “ không bao giờ nên hoãn sự sung thất học nhưng bao năm trải nghiệm và sướng lại...” nó thấm đượm tính chất suy ngẫm về số phận, nỗi buồn bực sâu gì? sắc của họ trước hiện tại và tương lai đều mù mịt. ? Qua đoạn văn nói về tâm trạng của III. Luyện tập: lão Hạc sau khi bán cậu Vàng, em học - Sự đau đớn về tinh thần của lão Hạc. tập được gì từ cách tả, kể của tác giả? 4. Củng cố Nêu các chi tiết nói về gia cảnh của Lão hạc . Nhận xét 5. Hướng dẫn về nhà: Tập viết đoạn văn phân tích nhân vật lão Hạc. Tiếp tục soạn bài Văn bản LÃO HẠC(TT) A. Mục tiêu cần đạt : 1. Kiến thức: Tiếp tục giúp Hs: hiểu được tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật Lão Hạc. Qua đó hiểu thêm về số phận đáng thương và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng 8. 2. Kĩ năng : Bước đầu hiểu đc đặc sắc ngthuật viết tr/ngắn của nhà văn NC: khắc hoạ n/v tài tình, cách dẫn truyện tự nhiên, hấp dẫn kết hợp giữa tự sự, triết lý với trữ tình. 3. Thái độ : Thấy được lòng nhân đạo sâu sắc của NC thể hiện chủ yếu ở n/v ông giáo: sự thương cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đối với người nông dân nghèo khổ. B. Chuẩn bị của GV và hS - GV: Sgk, sgv, giáo án, tài liệu - HS: Đọc văn bản và trả lời câu hỏi sgk C. Các hoạt động lên lớp. 1. Tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ Tóm tắt ngắn gọn văn bản Lão Hạc . Phân tích tâm trạng lão Hạc sau khi bán chó? 3. Bài mới: Hoạt động của GV-HS Kiến thức cần đạt III. Tìm hiểu chi tiết. * Cái chết của lão Hạc: ? Em hiểu nguyên nhân nào dẫn đến - Lão Hạc tìm đến cái chết vì: lão sẵn cái chết của lão Hạc? sàng chết vì lòng thương con, lòng tự ? Có ý kiến cho rằng lão Hạc làm như trọng. vậy là gàn dở. Lại có ý kiến cho ràng lão Hạc làm như thế là đúng. Vậy ý kiến của em tnào? ? Nam Cao miêu tả cái chết của lão Hạc như thế nào? - Cái chết dữ dội, thê thảm, kinh hoàng, làm cho người đọc có cảm giác ? Qua đó ta hiểu gì về con người, phẩm như đang chứng kiến cái chết thảm chất của lão Hạc? thương của lão. -> Lão ý thức cao về lẽ sống chết trong còn hơn sống đục và trọng danh dự làm người hơn cả sự sống -> Lòng tin vào những điều tốt đẹp trong phẩm chất người nông dân lao động. ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu => Ca ngợi tình phụ tử, lòng tự trọng, tả của Nam Cao ở đoạn văn này? tố cáo xã hội thực dân phong kiến. Từ đó em hãy khái quát vài nét về nhân -> Nghệ thuật: tả tỉ mỉ, sinh động, sử vật lão Hạc bằng một bản đồ tư duy? dụng liên tiếp các từ tượng thanh, tượng hình ? Thái độ của nhân vật “tôi” khi nghe lão Hạc kể chuyện như thế nào? ? Tìm những hành động, cách cư xử nào chứng tỏ sự đồng cảm xót xa, yêu b. Nhân vật ông giáo- người kể thương của ông giáo với lão Hạc? chuyện: ? Lời ông Giáo: ông con mình ăn khoai - Luôn thông cảm, thương xót hoàn uống nước chè, hút thuốc lào... thế là cảnh lão Hạc. sướng gợi cho ta cảm nghĩ gì về tình người trong cuộc sống khốn khó? ? Qua đó bộc lộ phẩm chất tốt đẹp nào của ông Giáo? ? Em hiểu thêm điều gì về nhân vật ông Giáo từ ý nghĩ sau: chao ôi đối những người... ta thương? ? Khi nghe Binh Tư cho biết lão Hạc - Ông Giáo là người hiểu đời, hiểu xin bả chó, ông giáo có suy nghĩ gì? người có lòng vị tha cao cả. ? Đó là thái độ gì của ông giáo? Tại sao -> Ngỡ ngàng, tưởng lão Hạc cũng bị ông giáo lại có thái độ đó? tha hoá. ? Em hiểu câu: “cuộc đời quả thật....buồn” có nghĩa là gì? - Câu văn mang đậm chất triết lí về nỗi buồn trước cuộc đời con người: Con ? Em hiểu ý nghĩa của câu nói này là người nhân cách cao đẹp đó không gì? Câu văn mang đậm chất gì? được sống, phải chết cái chết dữ dội. ? Qua pt em thấy ông giáo là người Nhằm tố cáo rất mạnh mẽ ntn? NT làm nên thành công của truyện ngắn này là gì? Qua đó muốn là nổi bật điều gì? => Là người biết đồng cảm sẻ chia với nỗi khổ của lão Hạc, có cái nhìn mới mẻ về người nông dân. III.Tổng kết Nêu nội dung và nghệ thuật văn bản ? 1.Nội dung Văn bản thể hiện một cách chân thực số phận khổ đau của người nông dân trong xã hội cũ và phẩm chất cao đẹp của họ. 2. Nghệ thuật Nghệ thuật phân tích tâm lí nhân vật bậc thầy, bút pháp linh hoạt , ngôn ngữ Nỗi khốn cùng của Lão Hạc được miêu mang tính cá thể hóa cao độ tả theo chiều tăng tăng . Em hãy chỉ ra? IV.Luyện tập: 4. Củng cố: GV khái quát dung bài học về : cuộc đời , số phận Lão Hạc và ông Giáo 5. Hướng dẫn về nhà: -Qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” và truyện ngắn “Lão Hạc”, em hiểu thế nào về cuộc đời và tính cách của người nông dân trong xã hội cũ? - Về nhà học bài. Hoàn thiện bài tập luyện vào vở. - Tìm hiểu trước bài : Từ tượng thanh, tượng hình.