Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 7 - Tiết 81 đến 85 - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 7 Ngµy so¹n: 15 - 02 - 2021 Tiết .81.82 TINH THẦN YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN TA - Hồ Chí Minh – A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức: - Nét đẹp truyền thống yêu nước của nhân dân ta. - Đặc điểm nghệ thuật văn nghị luận Hồ Chí Minh qua văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết văn bản nghị luận xã hội. - Đọc – hiểu văn bản nghị luận xã hội. - Chọn, trình bày dẫn chứng trong tạo lập văn bản nghị luận chứng minh. B. CHUẨN BỊ GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV HS: Đọc , chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức 2. Bài cũ: Đọc thuộc các câu tục ngữ về con người và xã hội? Nêu nội dung của câu tục ngữ: Thương người như thể thương thân 3. Bài mới: GV Giới thiệu bài Hoạt động của GV và HS Nội dung bµi häc Ho¹t Đọc Tìm hiểu chung I. Tìm hiểu chung - Gv hướng dẫn đọc: Giọng to rõ - Đọc ràng mạch lạc, dứt khoát nhưng tình - Từ khó. cảm. - Thể loại: Nghị luận xã hội- chứng minh một - Gv đọc mẫu. Học sinh đọc -> nhật vấn đề chính trị xã hội. xét. - Bố cục: 3 phần. Giải thích nghĩa từ “quyÒn”; “nồng + P1: Nêu vấn đề đoạn (đoạn1) nàn”? + P2: Giải quyết vấn đề (đoạn 2, 3) Văn bản thuộc thể loại gì? + P3: Kết thúc vấn đề (đoạn 4) Bố cục của văn bản? II. Ph©n tÝch Ho¹t- Ph©n tÝch v¨n b¶n 1. NhËn ®Þnh chung vÒ lßng yªu nưíc. - HS đọc đoạn 1 + VÊn ®Ò NL: TruyÒn thèng yªu nưíc cña nh©n ? Gi¶i thÝch tõ: nång nµn yªu nưíc, d©n ta. (C©u 1, 2) t/thèng, quý b¸u? - C¸c tõ “nång nµn”, “t/thèng quý b¸u” ®· cô ? NhËn xÐt c¸ch dïng BPNT, ®éng thÓ hãa møc ®é t/thÇn yªu nưíc: s«i næi, m¹nh tõ ®ưîc sö dông trong c©u 3 cã g× mÏ, d©ng trµo. ®Æc biÖt? - H/a so s¸nh: chÝnh x¸c, míi mÎ. - §éng tõ “lít, nhÊn ch×m” -> thÓ hiÖn sù linh ? NhËn xÐt vÒ c¸ch nªu v. ® cña t/g? ho¹t, nhanh chãng, bÒn v÷ng, m¹nh mÏ cña t/thÇn yªu nưíc. - H. Ph¸t hiÖn, suy luËn, nhËn xÐt. + C¸ch nªu v. ® ng¾n gän, râ rµng, sinh ®éng, ?* §Æt trong bè côc bµi v¨n nghÞ hÊp dÉn theo lèi trùc tiÕp, kh¼ng ®Þnh, so s¸nh luËn ®o¹n më ®Çu nµy cã vai trß, ý cô thÓ vµ më réng. nghÜa g×? 2. Nh÷ng biÓu hiÖn cña lßng yªu nưíc. ? Lßng yªu nưíc cña nh©n d©n ta ®- - Tõ xa xa d©n ta ®· chøng tá lßng yªu nưíc ưîc nhÊn m¹nh trªn lÜnh vùc nµo? qua nh÷ng trang sö vÎ vang: T¹i sao ë lÜnh vùc ®ã tinh thÇn yªu - DÉn chøng: Thêi ®¹i Bµ Trng, Bµ TriÖu, TrÇn nưíc l¹i béc lé m¹nh mÏ vµ to lín Hưng §¹o, Lª Lîi, . . . nhÊt? DÉn chøng tiªu biÓu, ®ưîc liÖt kª theo tr×nh tù ? §Ó lµm râ nhËn ®Þnh trªn, t¸c gi¶ (t) lÞch sö. Ngữ văn 7 ®· ®a ra nh÷ng dÉn chøng nµo? - C¸ch lËp luËn chÆt chÏ. S¾p xÕp theo tr×nh tù nµo? - DÉn chøng b»ng c¸ch liÖt kª. Hµnh ®éng thÓ ? NhËn xÐt vÒ c¸ch ®a d/c, c¸ch lËp hiÖn sù yªu nưíc kh¸c nhau. luËn trong ®. v? - C¸ch lËp luËn gi¶n dÞ, chñ yÕu lµ d/c, ®iÖp cÊu - H. Ph©n tÝch, nhËn xÐt. tróc “tõ. . . ®Õn”. - G. Lưu ý hs mçi ®. v ®ưîc cÊu tróc 3. NhiÖm vô cña chóng ta. hoµn chØnh, chÆt chÏ. . . . + H/a so s¸nh ®Æc s¾c: ? H/a so s¸nh ë ®o¹n cuèi cã t¸c Tinh thÇn yªu nưíc như c¸c thø cña quý. dông g×? -> §Ò cao gi¸ trÞ cña t/thÇn yªu nưíc. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ lßng yªu nưíc + Lßng yªu nưíc cã 2 d¹ng tån t¹i: ®ưîc trưng bµy vµ lßng yªu nưíc - Béc lé râ rµng ®Çy ®ñ. giÊu kÝn? - TiÒm tµng kÝn ®¸o. - Liªn hÖ. -> C¶ hai ®Òu ®¸ng quý. ? Khi bµn vÒ bæn phËn cña chóng ta, + Bæn phËn cña chóng ta: tuyªn truyÒn, ®éng t/g ®· béc lé q. ® yªu nưíc ntn? viªn, tæ chøc, khÝch lÖ tiÒm n¨ng yªu nưíc cña mäi ngưêi ®ưîc thùc hµnh vµo c«ng cuéc k/c. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp * C¸ch diÔn ®¹t b»ng h×nh ¶nh rÊt cô thÓ dÔ luËn cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n nµy. h×nh dung, dÔ hiÓu. C¸ch kÕt thóc tù nhiªn, hîp lÝ, gi¶n dÞ, râ rµng, chÆt chÏ, thuyÕt phôc. GV h­íng dÉn HS tæng kÕt III. Tæng kÕt Qua ph©n tÝch, em h·y kh¸i qu¸t 1. Nghệ thuật: nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña v¨n - Xây dựng luận điểm ngắn gọn, súc tích, lập b¶n? luận chặt chẽ, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu Ý nghÜa cña v¨n b¶n? Tư tưởng yêu chọn lọc theo các phương diện: Lứa tuổi, nghề nước, sự quan tâm của Bác giáo dục nghiệp, vùng miền. chúng ta điều gì? - Sử dụng từ ngữ gợi hình ảnh (làn sóng, lướt HS tr×nh bµy qua nhấn chìm, . . . ) câu văn nghị luận hiệu quả. Hướng dẫn luyện tập - Sử dụng biện pháp liệt kê nêu tên các anh Đọc thuộc lòng từ đầu đến “ tiêu hùng dân tộc trong lịch sử chống ngoại xâm biểu của một dân tộc anh hùng” của đất nước, nêu các biểu hiện cña lòng yêu nước của nhân dân ta. . 2. Nội dung: - Truyền thống yêu nước quý báu của nhân dân ta cần được phát huy trong hoàn cảnh lịch sử mới để bảo vệ đất nước. IV. Dặn dò: - Học bài và soạn bài mới - Chuẩn bị bài: Câu đặc biệt Ngữ văn 7 Ngày soạn :15 - 02 - 2021 Tiết .83 CÂU ĐẶC BIỆT . MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức: - Khái niệm câu đặc biệt. - Tác dụng của việc sử dụng câu đặc biệt trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết câu đặc biệt. - Phân tích tác dụng của câu đặc biệt trong văn bản - Sử dụng câu đặc biệt phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. B. CHUẨN BỊ GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV HS: Đọc , chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức 2. Bài cũ: Thế nào là Rút gọn câu ? Rút gọn như vậy có tác dụng gì ? cho vd minh hoạ Khi rút gọn câu cần chú ý điều gì ? Đọc thuộc các câu tục ngữ về con người và xã hội? 3. Bài mới: GV Giới thiệu bài Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t - HS: Đọc vd trong sgk 1. Thế nào là câu đặc biệt ? ? Câu in đậm có cấu tạo ntn? - Ôi, Em Thủy ! ? Hãy gọi tên câu vừa phân tích và giải -> Đó là câu không không xác định CN- thích VN HS tr¶ lêi ? Vậy câu đặc biệt là gì ? => Là loại câu không có cấu tạo theo mô -HS kh¸i qu¸t, cho mét sè vd hình chủ ngữ – vị ngữ * Thảo luận nhóm: ? Xác định các câu đặc biệt trong 4 vd 2. Tác dụng của câu đặc biệt: và nêu tác dụng của từng câu đặc biệt ? - Nêu lên thời gian nơi chốn diễn ra sự -Vd1: Một đêm mùa xuân; tác dụng việc được nói đến trong đoạn xác định thời gian, nơi trốn - Liệt kê thông báo về sự tồn tại của sự vật - Vd 2: Tiếng reo . Tiếng vỗ tay. ; Tác hiện tượng dụng liệt kê, thông báo vÒ sự tồn tại - Bộc lộ cảm xúc của sự vật, hiện tượng - Vd 3: Trời ơi ! Tác dụng bộc lộ cảm xúc - Vd 4: Tác dụng gọi đáp ? Câu đặc biệt thường dùng để làm gì - Gọi đáp H­íng dÉn luyÖn tËp Bµi tËp 1, 2: GV nªu yªu cÇu, HS th¶o luËn, ®¹i 3. Luyện tập diÖn nhãm tr×nh bµy Bài tập 1, 2: Những câu đặc biệt và câu T×m c©u ®Æc biÖt, c©u rót gän trong rút gọn c¸c vÝ dô a. có khi được trưng bày trong tủ kính, - HS: Thảo luận trình bày bảng. trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng - GV: Chốt cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, Ngữ văn 7 trong hòm. Nghĩa là phải ra sức . kháng chiến -> Câu rút gọn: Tác dụng: làm câu gọn hơn, tránh lặp từ b. Ba giây Bốn giấy Năm giây Lâu quá Bài tập 3: -> Câu đặc biệt: Tác dụng: thông báo thời GV h­íng dÉn HS viÕt gian - HS viÕt- tr×nh bµy tr­íc líp (3 em). c. Một hồi tàu –câu đặc biệt: Tác dụng: - Líp nhËn xÐt, vÒ nhµ viÕt vµo vë tường thuật d. Lá ơi – câu đặc biệt: Tác dụng: gọi đáp - Hãy kể chuyện đời bạn cho tôi nghe đi! - Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu -> câu rút gọn -> làm câu gọn hơn, tránh lặp từ Bài tập 3: IV. Dặn dò - Thế nào là câu đặc biệt ? Nêu tác dụng của câu đặc biệt - Học thuộc ghi nhớ - Soạn bài tiếp theo “ Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận Ngữ văn 7 Ngày soạn :15 - 02 - 2021 Tiết .84 BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬNTRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức: - Bố cục chung của một bài văn nghị luận. - Phương pháp lập luận. - Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận. 2. Kĩ năng: - Nhận biết câu đặc biệt. - Viết bài văn nghị luận có bố cục rõ ràng. - Sử dụng các phương pháp lập luận B. CHUẨN BỊ GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV HS: Đọc , chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức 2. Bài cũ: Nêu quy trình tìm hiểu đề và lập ý cho bài văn nghị luận? 3. Bài mới: GV Giới thiệu bài Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t GV h­íng dÉn HS t×m hiÓu mèi quan hÖ I. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận gi÷a bè côc vµ lËp luËn 1. Ví dụ Học sinh đọc bài: “ Tinh thần yêu nước - Đ1: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu của nhân dân ta” nước Xem sơ đồ theo hàng dọc, hàng ngang - Đoạn 2: Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng nhận xét về bố cục và cách lập luận? chiến vĩ đại Bài văn có mấy phần? Mỗi phần có - Đoạn 3: đồng bào ta ngày nay mấy đoạn? Hãy chỉ ra luận điểm ở từng - Đoạn 4: Bổn phận của chúng ta đoạn? * Đặt vấn đề: 3 câu Phương pháp lập luận được sử dụng - C1: Nêu vấn đề trực tiếp. trong bài văn? - C2: Khẳng định giá trị của vấn đề. - C3: So sánh mở rộng và xác định phạm vi biểu hiện. Hãy chứng minh các quan hệ trong * Giải quyết vấn đề: Chứng minh truyền phương pháp lập luận của bài văn? thống yêu nước. Học sinh thảo luận nhóm 4 Đ1: Trong lịch sử: C1: Giới thiệu khái Nói quan hệ hàng dọc 1, 2 là lập luận quát. C2: Liệt kê dẫn chứng. C3: Xác tương đồng theo thời gian đúng hay định thái độ, tình cảm. sai? Tại sao? Đ2: Trong hiện tại: C1: Khái quát chuyển ý. C2, 3, 4: liệt kê dẫn chứng theo các bình diện. C5: Khái quát nhận định, đánh giá. * Kết thúc vấn đề C1: So sánh, khái quát giá trị tinh thần Ngữ văn 7 yêu nước C2, 3: hai biểu hiện khác nhau của lòng yêu nước C4: Xác định trách nhiệm, bæn phận của chúng ta. * Phương pháp lập luận như chất keo gắn Vậy phương pháp lập luận ở đây là gì? bố cục với lập luận của bài văn nghị luận . Học sinh đọc, xác định yêu cÇu, làm - Toàn đoạn có 15 câu, 1 câu nêu vấn đề, - GV vµ HS cïng lµm. 13 câu làm rõ vấn đề, 1 câu chốt lại. + Hàng ngang 1, 2: Quan hệ nhân quả. + Hàng ngang 3: Tổng-phân-hợp. + Hàng ngang 4: Suy luận tương đồng. + Hàng dọc 1, 2: Suy luận tương đồng theo thời gian. +Hàng dọc 3: Quan hệ nhân quả, so sánh. GV kh¸i qu¸t. - > Tạo mối liên kết giữa bố cục và các Học sinh đọc ghi nhớ. phần. Ghi nhớ (sgk) II. Luyện tập Bài tập: Văn bản “ Học cơ bàn mới có thể thành tài” Bài văn có bố cục ba phần - Mở bài: trùng với câu: “ Ở đời tài” - Thân bài: Danh hoạ mọi thứ - Kết bài: Đoạn còn lại * Luận điểm - Học cơ bản mới có thể thành tài lớn + Ở đời thành tài + Nếu không được đâu + Chỉ có trò giỏi * Luận cứ: - Đơ Vanhxi rất đặc biệt - Em giống như - Câu chuyện tiền đồ IV. Dặn dò: - Nắm vững nội dung bài học - Chuẩn bị bài: Luyện tập về phương pháp lập luận trong văn nghị luận. Ngữ văn 7 Ngµy so¹n: 15 - 02 - 2021 Tiết 85: LUYỆN TẬP VỀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG VĂN NGHỊ LUẬN A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Đặc điểm của luận điểm trong văn bản nghị luận. - Cách lập luận trong văn nghị luận. 2. Kĩ năng: - Nhận biết được luận điểm, luận cứ trong văn bản nghị luận. - Trỡnh bày được luận điểm, luận cứ trong bài văn nghị luận. B. CHUẨN BỊ GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV HS: Đọc, chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP * ổn định * Bài cũ: Nêu bố cục của bài văn nghị luận? Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận trong bài văn nghị luận * Bài mới: Hoạt động 1: GV giới thiệu bài Hoạt động của GV và HS Nội dung bài học 1. Lập luận trong đời sống: - HS: Đọc 3vd trong sgk * Bài 1: ? Em hóy xỏc định luận cứ và kết luận - Luận cứ bờn phải, kết luận bờn trỏi dấu trong các vd trên ? phẩy. - HS: Luận cứ bờn phải, kết luận bờn - Quan hệ nhõn – quả trỏi dấu phẩy - Có thể thay đổi vị trớ giữa luận cứ và ? Em hóy nhận xột về mối quan hệ giữa kết luận luận cứ và kết luận ? Quan hệ gỡ? - HS: Quan hệ nhõn – quả *Bài 2: ? Nhận xột về luận cứ và kết luận ? gợi: d. ở nhà trẻ em cần biết nghe lời cha mẹ. Có thể thay đổi vị trí được không? e. Những ngày nghỉ em rất thích được đi - HS: Có thể thay đổi vị trí giữa luận cứ tham quan. và kết luận * Bài tập 3: + Hs đọc yêu cầu bài 2 a. Ngoài maừi ụỷ nhaứ chaựn laộm, ủeỏn ? Bổ sung luận cứ cho cỏc kết luận sau ? thử vieọn ủoùc saựch ủi. a vỡ nơi đây từng gắn bó với em từ b. Ngaứy mai ủaừ ủi thi roài maứ baứi tuổi ấu thơ vụỷ coứn nhieàu quaự, phaỷi hoùc thoõi b vỡ sẽ chẳng ai tin mỡnh (chaỳng bieỏt hoùc caựi gỡ trửụực). c . Đau đầu quá c. Nhieàu baùn noựi naờng thaọt khoự d . ở nhà nghe, ai cuừng khoự chũu (hoù cửự e . những ngày nghỉ tửụỷng nhử theỏ laứ hay laộm). + Hs đọc yêu cầu bài tập 3 d. Caực baùn ủaừ lụựn roài, laứm anh ? Viết tiếp kết luận cho những luận cứ laứm chũ chuựng noự phaỷi gửụng maóu sau nhằm thể hiện quan điểm tư tưởng chửự. của người nói? e. Caọu naứy ham ủaự boựng thaọt, Ngữ văn 7 ? Em cú nhận xột gỡ về lập luận trong chaỳng ngoự ngaứng gỡ ủeỏn vieọc hoùc đời sống hàng ngày ? haứnh. - Hs đọc vd mục 1, phần II, => Trong đời sống, hỡnh thức biểu hiện - HS đọc các luận điểm ở mục I. 2 mối quan hệ giữa luận cứ và lập luận ? Hóy so sỏnh với 1 số kết luận ở mục I, thường nằm trong một cấu trúc câu nhất 2 để nhận ra đặc điểm của luận điểm định. Mỗi luận cứ có thể đưa tới một hoặc trong văn nghị luận ? Nêu tác dụng của nhiều luận điểm (Kết luận ) và ngược lại luận điểm trong văn nghị luận? 2. Lập luận trong văn nghị luận: (HSTLN) - Lập luận trong văn nghị luận thường - HS: được diễn đạt dưới hỡnh thức một tập hợp + Giống nhau: Đều là kết luận cõu . + Khỏc nhau: Ở mục I, 2 là lời nói giao - Lập luận trong văn nghị luận đũi hỏi cú tiếp hàng ngày thường mang tính cá tớnh lớ luận, chặt chẽ và tường minh. nhân có ý nghĩa hàm ẩn, không tường minh + Ở mục II, 1 luận điểm trong văn nghị luận thường mang tính khái quát có ý nghĩa tường minh * Tỏc dụng: Là cơ sở để triển khai luận cứ. là kết luận của lập luận D. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC: - Soạn bài: Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.