Kế hoạch bài dạy Ngữ Văn 7 - Tiết 52 đến 55 - Năm học 2020-2021 - Nguyễn Duy Đại

Ngữ văn 7 Ngày soạn: 06 - 12 - 2020 Tiết 52.53: TIẾNG GÀ TRƯA - Xuân Quỳnh- A. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh. - Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: Những kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, sõu nặng nghĩa tỡnh. - Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ. 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu phân tích văn bản thơ trữ tỡnh cú dử dụng cỏc yếu tố tự sự. . - Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản. 3. Thái độ: - Yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước, giáo dục HS biết kính yêu và quý trọng bà. 4. Tich hợp QPNAN Kể một số câu chuyện hoặc bằng hình ảnh minh họa anh bộ đội cụ hồ B. CHUẨN BỊ - GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV - HS: Đọc, chuẩn bị bài C. TIẾN TRèNH DẠY HỌC: 1. Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: ?. Đọc thuộc bài thơ Cảnh khuya ? Nờu nội dung, nghệ thuật của bài thơ ? ?. Đọc thuộc bài thơ Rằm tháng giêng? Nêu nội dung, nghệ thuật của bài thơ 3. Bài mới: Gv giới thiệu bài Hoạt động của GV – HS Nội dung chớnh : I. Đọc - hiểu chú thích 1. Tác giả: Xuân Quỳnh (1942-1988) Quê: ?. Nờu hiểu biết của em về tỏc giả La Khê - Hà Đông - Hà Tây Xuõn Quỳnh? - Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện - Mồ côi mẹ từ thuở ấu thơ, cha đại Việt Nam. thường vắng nhà đi làm ăn xa, hai chị - Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những em sống với bà suốt tuổi nhỏ ở La tình cảm gần gũi bình dị -> bộc lộ những Khờ - Hà Tõy - một làng cú nghề dệt rung cảm, khát vọng của trỏi tim chõn thành, the nổi tiếng. đằm thắm, tha thiết. Thơ Xuân Quỳnh là hồn thơ trẻ trung, 2.Tác phẩm: tha thiết, sụi nổi mà mạnh bạo, giàu nữ - Viết vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến tớnh. chống Mĩ. Thể hiện khát khao hạnh phúc cũng - In trong tập thơ “ Hoa dọc chiến hào” nhiều dự cảm lo âu trước những đối (1968) thay, biến suy của cuộc đời II. Đọc- hiểu văn bản ?. Bài thơ sáng tác vào thời gian nào, 1. Đọc trong hoàn cảnh nào? * Từ khó (sgk) 2. Tìm hiểu chung a. Cảm hứng của tác giả Hoạt động 3 - Tiếng gà trưa đó gắn với những kỉ niệm Gv hướng dẫn đọc: Gv đọc mẫu_>Học tuổi thơ của chiến sĩ, những kỉ niệm êm đẹp Ngữ văn 7 sinh đọc của một thời gắn bó với người bà yêu thương Giải thích từ “lang mặt”, “sương b.Mạch cảm xúc của bài thơ muối”? - Mạch cảm xúc của nhà thơ được diễn biến theo quy luật hồi tưởng tự nhiên của tâm lí ?. Cảm hứng của tác giả trong bài thơ - Quy luật hồi tưởng được khơi gợi từ sự việc gỡ? Từ hiện tại: Tiếng gà trưa bên xóm nhỏ trên ?. Vỡ sao tiếng gà trưa lại gợi cảm đường hành quân, tác giả nhớ đến quá khứ: hứng cho người chiến sĩ? những kỉ niệm hiện lên theo âm thanh của tiếng gà trưa - Từ hiện tại đến tương lai: tiếng gà trưa giục ?. Mạch cảm xúc ấy được diễn biến anh cầm chắc tay súng chiến đấu cho tổ quốc theo quy luật nào? và quê hương. - Liên hệ hiện tại với quá khứ và hiện tại với ?. Theo em văn bản này thuộc kiểu tương lai văn bản nào? Biểu cảm - Tiếng gà trưa, này, hồng - Nhấn mạnh và khẳng định những kỉ niệm gắn bó của cháu - bà. ?. Tác giả lập ý theo cách nào? 3 Tìm hiểu chi tiết văn bản ?Trong bài thơ em thấy những từ, tổ a. Những hình ảnh, kỉ niệm tuổi thơ và tình hợp từ nào được lặp lại nhiều lần? Tác cảm của tác giả dụng? +. Những hình ảnh, kỉ niệm tuổi thơ. - Hình ảnh gà mái mơ, mái vàng và trứng hồng đẹp như tranh - Kỉ niệm tuổi thơ: tò mò xem trộm gà trứng ?. Những hỡnh ảnh và kỉ niệm gỡ của bị bà mắng tuổi thơ được gợi lại từ tiếng gà trưa? - Bà nuôi gà để mua quần áo mới cho cháu - Ước mơ được quần áo mới đi cả vào giấc ngủ -> Những kỉ niệm hết sức bỡnh dị mà gắn bú ?. Nhận xét gì về những kỉ niệm ấy thõn thương da diết được gợi lại từ tiếng gà của tác giả? trưa +. Tình cảm của tác giả - NT: Điệp ngữ ?. Qua những kỉ niệm trên em thấy bài - Bộc lộ tìm hồn trong sỏng hồn nhiờn của thơ bộc lộ tình cảm gì của tác giả? một em nhỏ. Tình cảm yêu quý, trân trọng những kỷ niện ấu thơ và người bà đó hết lòng yêu thương chăm sóc cháu. II. Đọc - hiểu văn bản Học sinh đọc từ “ Có tiếng bà vẫn b. Hình ảnh ngừơi bà và tì nh cảm bà cháu mắng” - Hình ảnh người bà và tình bà cháu ?. Hình ảnh người bà trong bài hiện -> Nghe tiếng gà trưa, người lính lại bồi hồi lên qua những chi tiết nào? nhớ lại bao kỉ niệm về bà ?. Qua lời mắng của bà em cảm nhận + Lời mắng yêu vì muốn sau này cháu mình được tỡnh cảm gỡ? xinh đẹp -> thể hiện tình cảm giản dị và sâu ?. Hỡnh ảnh bà cũn được miêu tả qua sắc của bà dành cho cháu những chi tiết nào? + Tay bà khum soi trứng, bà lo đàn gà toi. + Chắt chiu, dành dụm để cuối năm bán gà Ngữ văn 7 ?. Qua đó em hiểu thêm điều gỡ về may quần áo mới cho cháu bà? - Đức tính: hiền thảo, hết lòng vì con, cháu, ?. Vì sao bà “lo đàn gà toi” và mong “ chịu đựng, hi sinh. . . trời đừng sương muối” - Niềm vui tuổi thơ thật đơn sơ, giản dị và - Bà lo và mong như vậy để: cảm động, những hình ảnh, kỉ niệm ấy luôn Cuối năm bán gà, cháu được quần áo gắn bó với tình thương yêu, chăm sóc đùm mới bọc của bà -> đi theo anh chiến sĩ trong ?. Những kỉ niệm về bà đó thể hiện kháng chiến tình bà cháu như thế nào? 3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa Gv treo tranh: Học sinh quan sát, mô - Suy tư về hạnh phúc tả bức tranh + Tiếng gà và những ổ trứng hồng là hình - Hình ảnh bà nhõn hậu, hiền dịu đang ảnh của cuộc sống bình yên, no ấm. Tiếng gà soi trứng cạnh mái gà ấp với đôi bàn thức dậy tình cảm bà cháu, gia đình, quê tay gầy gũ, nét mặt già nua nhưng đầy hương, đó là âm thanh bình dị của làng quê yêu thương, chi chỳt cho chỏu đem lại niềm hạnh phúc cho con người Gv: Tình cảm bà cháu là tình cảm hết - Suy tư về cuộc chiến đấu hôm nay sức bình dị, sâu nặng, tha thiết. Tình + Điệp từ "vì"-> khẳng định ý chí chiến đấu, cảm đó được thể hiện là tình cảm của tình yêu tổ quốc, quê hương thiêng liêng và những người thôn quê nghèo khó tình cảm cao cả sâu sắc của người cháu đối nhưng đậm đà, sắt son với người bà với những kỉ niệm tuổi thơ gắn ?. Em có biết bài thơ nào nói về tỡnh bó cảm bà cháu như bài này không? + Tình cảm bà cháu -> động lực thúc đẩy ý Gv giới thiệu về thơ 5 chữ chí chiến đấu của người cháu -> Tình bà cháu thật sâu nặng, thắm thiết. Bà chắt chiu. Chăm lo cho cháu, cháu yêu thương kính trọng, biết ơn bà III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: Sử dụng hiệu quả điệp ngữ Tiếng gà trưa, có tác dụng nối mạch cảm xúc, gợi nhắc kỷ niệm lần lượt hiện về. ? Nêu nghệ thuật đặc sắc - Viết theo thể thơ 5 tiếng phù hợp với việc vừa kể chuyện vừa bộc lộ tâm tình. ? Nờu ý nghĩa của văn bản? 2. Ý nghĩa văn bản: - Những kỉ niệm về người bà tràn ngập yeu thương làm cho người chiến sỹ thêm vững bước trên đường ra trận. IV. Luyện tập: Bài tập 1: Chọn đọc thuộc một đoạn khoảng 10 dòng trong bài thơ Bài tập 2: Cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong bài thơ - Đó là tình cảm bà cháu yêu thương, chăm chút, đùm bọc trong cảnh nghèo khó - Bà yêu thương, chăm sóc, dạy bảo cháu, cháu kính trọng, biết ơn yêu quý bà -> tình cảm hết sức bình dị mà đầm ấm thiết tha -> tình cảm đẹp đáng trân trọng V. Củng cố: GV tóm tắt nội dung VI. Hướng dẫn học bài ở nhà: - Học thuộc bài thơ, nắm vững nội dung đó học - Soạn bài mới. Ngữ văn 7 Ngày soạn: 06 - 12 - 2020 Tiết 54: ĐIỆP NGỮ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Khái niệm điệp ngữ. - Các loại điệp ngữ. - Tác dụng của điệp nhữ trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết phép điệp ngữ. - Phân tích tác dụng của điệp ngữ. - Sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp. B. CHUẨN BỊ GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV HS: Đọc, chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức 2. Bài cũ: Đọc 1 đoạn thơ, bài thơ có sử dụng thành ngữ, phân tích t/d ? 3. Bài mới: GV giới thiệu bài Hoạt động của gv và hs Kiến thức cần đạt : I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ: ?Tìm hiểu khái niệm và tác dụng 1. Các từ ngữ được lặp lại: của điệp ngữ - Trong khổ thơ đầu, từ "cục" và "nghe" ? Hãy đọc lại bài thơ: Tiếng gà trưa được lặp đi lặp lại và cho biết: ở khổ thơ đầu và khổ - Khổ cuối từ "vì" thơ cuối có những từ ngữ nào được 2. Tác dụng: lặp đi lặp lại ? - Từ "cục"->nhấn mạnh tiếng gà nhảy ổ -> mở ra những kỉ niệm về tiếng gà thời ? Việc lặp đi lặp lại từ ngữ như thế thơ ấu có tác dụng gì ? - Từ "nghe" -> gợi về tuổi thơ -"Vì"->khẳng định ý chí chiến đấu mãnh liệt của người chiến sĩ vì tình yêu tổ quốc, ? Các từ: Cục, nghe, vì, trong các tình yêu quê hương thiêng liêng cao cả, vd vừa tìm hiểu gọi là điệp ngữ . trong đó có tình cảm sâu sắc của người Vậy điệp ngữ là gì ? cháu với bà với những kĩ niệm tuổi thơ gắn Hs trình bày bó Gv chốt nội dung mục I -> Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh * Ghi nhớ: - Khi nói hoặc viết người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ (Hoặc cả một câu) để làm nổi bật ý gõy cảm xỳc mạnh. giúp câu văn câu thơ thêm nhịp nhàng, mạnh mẽ. Cỏch lặp lại như vậy gọi là phép điệp ngữ; từ ngữ được lặp lại như vậy gọi là Gv ghi bảng phụ các vd điệp ngữ Ngữ văn 7 ? So sánh điệp ngữ trong khổ thơ II. Các dạng điệp ngữ: đầu của bài - Điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài: ? Tiếng gà trưa với điệp ngữ trong Tiếng gà trưa là dạng điệp ngữ cách quãng 2 đoạn thơ và tìm đặc điểm của mỗi - Vd a. Dạng điệp ngữ nối tiếp dạng? -> Việc lặp đi lặp lại từ "rất lâu" nhấn a. Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu mạnh sự nối tiếp của thời gian Cô gái Thạch Kim, Thạch Nhọn -> Từ "thương em": nhấn mạnh mức độ Thương em, thương em, thương em tình cảm biết mấy Vd b. Dạng điệp ngữ vòng tròn (PhạmTiến Duật) Dạng điệp ngữ này lặp từ ngữ cuối câu b. Cùng trông lại mà cùng chẳng trước và từ ngữ đầu câu sau thấy - Ghi nhớ: - Điệp ngữ có nhiều dạng: Điệp Thấy xanh xanh những mấy ngàn ngữ cách quóng, điệp ngữ nối tiếp, điệp dâu ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vũng) Ngàn dâu xanh ngắt một màu. . . Gv chốt nội dung II Hs đọc ghi nhớ Hướng dẫn luyện tập Gv hướng dẫn hs hoạt động nhóm Đại diện nhóm trình bày III. Luyện tập: Nhận xét Bài 1: - Điệp ngữ "dân tộc "-> vừa khẳng định ý chí và bản lĩnh, vừa nhấn mạnh đanh thép về quyền độc lập tự do bất khả xâm phạm của dân tộc VN - Điệp từ trông -> có giá trị biểu đạt mạnh Bt3: Gv yêu cầu hs sửa lại mẽ về hoàn cảnh lao động tâm lí bấp bênh của người nông dân trong xã hội cũ Bài 2: Điệp ngữ: Xa nhau: cách quãng Một giấc mơ: nối tiếp Bài 3: - Việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ trong đoạn văn trên không có tác dụng biểu cảm IV. Dặn dò: - Bài tập về nhà: Tìm 3 đoạn thơ, văn có sử dụng điệp ngữ và phân tích t/d - Nắm vững nội dung bài học, học thuộc phần ghi nhớ sgk - Làm hoàn chỉnh các bài tập vào vở - Chuẩn bị bài mới: "Luyện nói: phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học" Ngữ văn 7 Ngày soạn: 06 - 12 - 2020 Tiết 55: Luyện nói: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học. - Những yờu cầu khi trỡnh bày văn nói biểu cảm về một tác phẩm văn học. 2. Kĩ năng: - Tỡm ý, lập dàn ý bài biểu cảm về một tỏc phẩm văn học. - Biết cỏch bộc lộ tỡnh cảm về một tác phẩm văn học trước tập thể. - Diễn đạt mạch lạc, rừ ràng những tỡnh cảm của bản thõn vssf một tỏc phẩm văn học bằng ngôn ngữ nói. B. CHUẨN BỊ - GV: Chuẩn KT-KN, SGK, SGV - HS: Đọc, chuẩn bị bài C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. ổn định • 2. Bài cũ: Gv kiểm tra sự chuẩn bị bài tập của hs ? 3. Bài mới: GV giới thiệu bài Hoạt động của gv và hs Kiến thức cần đạt - Gv nêu yêu cầu của tiết luyện nói: I. Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm - Hs lập dàn ý để chuẩn bị phát biểu 1. Tìm hiểu đề và tìm ý trước lớp: Đề 1. Phát biểu cảm nghĩ về bài Cảnh -Y/c: Khi nói lời văn phải lưu loát, rõ khuya - Có thể hình dung khung cảnh ràng, rành mạch, khác với văn viết, câu đêm trăng huyền ảo giữa núi rừng Việt văn không dài, nội dung không quá Bắc đồng thời thấy Bác là 1 người có lòng nhiều chi tiết; gợi cảm làm nổi bật vấn yêu nước nồng nàn có tình yêu thiên nhên đề tha thiết - Chi tiết gây hứng thú trong bàithơ trước -Trình bày đúng thể loại biểu cảm hết là sự thể hiện âm thanh tiếng suối rất - Xây dựng dàn bài cho 2 đề bài trên lạ và sắc thái lung linh huyền ảo của ánh trăng - Thú vị hơn cả là cách kết thúc bất ngờ của bài thơ: Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà Đề 2: Phát biểu cảm nghĩ về bài Rằm tháng giêng -Bài thơ mở ra khung cảnh đầy thú vị: ánh trăng trong trẻo, mát dịu trong đêm xuân chiến khu Việt Bắc và hình ảnh Bác ung dung tự tại, lạc quan - Chi tiết đặc sắc nhất: sông xuân nước xuân, trời xuân xuyên thấm đan quyện vào nhau. . . . Ngữ văn 7 - Bài thơ đem lại lòng cảm phục về lòng yêu nước sâu nặng và tâm hồn nhạy cảm tinh tế của Bác 2. Dàn bài a. Mở bài: giới thiệu tác giả, tác phẩm - Rằm tháng giêng(Cảnh khuya) là một bài thơ. . . . . - Gv chia lớp 2 nhóm - Bài thơ được Bác viết vào thời kì. . . . - Mỗi nhóm chuẩn bị 1 đề - Giới thiệu ấn tượng cảm xúc của mình -> Hướng dẫn hs luyện nói theo nhóm b. Thân bài: c. Kết bài: - Hs: cử đại diện nói trước lớp- phát II. Thực hành trên lớp: biểu theo dàn bài đã chuẩn bị 1. Nói theo nhóm 2. Nói trước lớp - Đại diện các nhóm trình bày bài viết - Hs: Nhận xét, bổ sung của nhóm mình. - Các nhóm khác chú ý lắng nghe - Gv: Nhận xét - đánh giá - Gv chỉ ra mặt ưu và hạn chế của hs III. Nhận xét, sửa chữa và đánh giá của để rút kinh nghiệm gv cho từng nhóm: - Biểu dương, ghi điểm những nhóm có * Yêu cầu: bài nói tốt. Động viên những bạn nói + Từ ngữ chính xác trong sáng chưa đạt • + Bài nói phải mạch lạc, đảm bảo tính liên kết • • IV. Dặn dò: - Viết bài văn hoàn chỉnh 1 trong 2 đề trên (chú ý văn bản viết khác văn bản nói) - Chuẩn bị bài mới: Một thứ quà của Lúa non: Cốm - Gv hướng dẫn chuẩn bị bài.