Kế hoạch bài dạy Lịch sử 8 - Tiết 23, Bài 21: Chiến tranh thế giới thứ II (1939-1945) - Năm học 2021-2022

Ngày soạn: .5/12/2021 CHƯƠNG IV: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939-1945) Tiết 23 - BÀI 21: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945) I. Yêu cầu cần đạt: 1. Kiến thức Nguyên nhân , diễn biến, kết cục chiến tranh 2. Năng lực: - Năng lực tìm hiểu lịch sử + Nêu nguyên nhân dẫn đến chiến tranh + Nêu kết cục của chiến tranh - Năng lực nhận thức tư duy lịch sử + Trình bày trên lược đồ diễn biến chiến tranh + Nhận xét mức độ ác liệt của cuộc chiến + Giải thích vì sao tính chất chiến tranh thay đổi khi Liên Xô tham gia + Lập bảng niên biểu biểu diễn biến chiến tranh thế giới (1939-1945) - Năng lực vận dụng + Đánh giá hậu quả chiến tranh đối với thế giới và rút ra bài học để ngăn chặn chiến tranh bùng nổ - Năng lực chung: Năng lực giao tiếp và hợp tác; tự học; giải quyết vấn đề. 3. Phẩm chất: Yêu nước, yêu hoà bình, sống có trách nhiệmI II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án, sách giáo khoa, phiếu học tập . Tranh ảnh, sơ đồ, lược đồ quân Đức đánh chiếm châu Âu (1939-1941) - HS: Sách giáo khoa, bài soạn các câu hỏi . III. Tiến trình dạy học 1. Ổn định: 2. Bài cũ: Trắc nghiệm: Câu 1: Nước nào ở Đông Nam Á không phải là thuộc địa hoặc nửa thuộc địa? A. Việt Nam. B. Thái Lan. C. Inđônêxia. D. Brunây. Câu 2: Bắt đầu từ những năm 20 của thế kỉ XX, phong trào đấu tranh giành độc lập ở Đông Nam Á có nét gì mới? A. Giai cấp vô sản phát triển nhưng chưa trưởng thành. B. Phong trào tiểu tư sản ra đời và lần lượt thất bại. C. Giai cấp tư sản thỏa hiệp với đế quốc. D. Giai cấp vô sản trưởng thành và lãnh đạo phong trào cách mạng. Câu 3: Trong năm 1930, Đảng Cộng sản đã được thành lập ở những nước nào trong khu vực Đông Nam Á? A. Việt Nam, Inđônêxia, Thái Lan, Malaixia. B. Philippin, Inđônêxia, Thái Lan, Malaixia. C. Việt Nam, Inđônêxia, Thái Lan, Malaixia. D. Việt Nam, Philippin, Thái Lan, Malaixia. Câu 4: Vào đầu những năm 30 của thế kỉ XX, ở Việt Nam có phong trào nổi tiếng nào? A. Cao trào kháng Nhật cứu nước. B. Phong trào Ngũ Tứ. C. Phong trào Duy Tân. D. Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh. Câu 5: Từ năm 1940, phong trào độc lập dân tộc Đông Nam Á có kẻ thù mới là ai? A. Quân phiệt Tưởng Giới Thạch. B. Phát xít Đức. C. Phát xít Nhật. D. Thực dân Pháp. 3. Bài mới: Tiết 1 3.1. Hoạt động khởi động - Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản về những nét chính của cuộc chiến tranh thế giới thứ II. - Tổ chức hoạt động: GV nêu vấn đề\ - Tổ chức hoạt động: GV nêu vấn đề bằng bảng K-W-L K( Những gì đã biết) W ( Những điều cần L biết) Sau cuộc khủng hoảng kinh tế Vậy chiến tranh thế giới thế giới 1929 -1933, một số thứ 2 bùng nổ, diễn ra và nước tư bản đã phát xít hoá để lại những hậu quả gì chính quyền. =>Nguy cơ của 1 cuộc chiến tranh thế giới bùng nổ lần 2. Trên cơ sở đó GV dẫn dắt vào bài mới: Sau cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933, một số nước tư bản đã phát xít hoá chính quyền. Chủ nghĩa phát xít lên nắm chính quyền ở nhiều nước đã đặt nhân loại trước nguy cơ của một cuộc chiến tranh thế giới mới - chiến tranh thế thứ hai. Vậy chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ, diễn ra và để lại những hậu quả gì thì tiết học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu. 3.2. Hoạt động hình thành kiến thức 1 Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai: - Mục tiêu: HS cần nắm được những nét chính về nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai. - Nội dung: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, nhóm.. - Tổ chức hoạt động HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC SẢN PHẨM CẦN ĐẠT Hoạt động 1. Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ ● Những mâu thuẫn vốn có hai giữa các nước đế quốc về thị Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ trường và thuộc địa lại tiếp tục Phương pháp: Đàm thoại, giải quyết vấn đề nảy sinh sau Chiến tranh thế giới GV yêu cầu HS đọc lại SGK và hoàn thành đoạn điền khuyết sau về nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai thứ nhất. Cuộc khủng hoảng kinh Sử dụng các từ/cụm từ: mâu thuẫn, thị trường, thuộc địa, dân tế thế giới (1939 - 1933) càng chủ, khủng hoảng, phát xít, chiến tranh điền vào chỗ trống để làm gay gắt thêm những mâu hoàn thiện đoạn thông tin về nguyên nhân dẫn đến bùng nổ thuẫn đó. cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai. ● Chính sách thù địch chống Từ sau cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất, xung đột về quyền Liên Xô càng thúc đẩy các nước lợi, về (1)và đế quốc phát động chiến tranh .(2) giữa các nước đế quốc làm cho những ..(3) ngày càng gia tăng trầm trọng. xâm lược nhằm xóa bỏ nhà nước Trong khi đó, cuộc (4) kinh tế thế giới những năm XHCN đầu tiên trên thế giới. 1929-1933 đã khiến một số quốc gia thay đổi chính sách ● Từ những năm 30, đã hình chính trị và kinh tế. Các nước này tập trung xây dựng một số thành hai khối đế quốc đối địch nhà nước hùng mạnh để đối phó với nguy cơ bạo loạn, nguy nhau với các chính sách đối cơ xâm lược từ bên ngoài. Họ đã thủ tiêu quyền .(5) ngoại khác nhau. Với chính sách và nhà nước được xây dựng trên cơ sở một đảng (6) hiếu chiến xâm lược, các nước nắm quyền. GV chốt:1.thị trường; 2.thuộc địa; 3.mâu thuần; 4.khủng phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản hoảng; 5.dân chủ; 6.phát xít. chủ trương nhanh chóng phát GV nhấn mạnh Các nước đế quốc hình thành hai khối Đồng động chiến tranh thế giới. minh đối địch nhau: khối ● Trong khi đó, các nước Anh – Pháp – Mĩ và khối Anh, Pháp, Mĩ lại thực hiện phát xít Đức – I-ta-li-a – đường lối nhân nhượng, thỏa Nhật Bản. GV chốt bằng nội dung ghi hiệp với các nước phát xít, cố bảng đoạn “Những mâu làm cho các nước này chĩa mũi thuẫn vốn có thế giới”. nhọn chiến tranh về phía Liên Quan sát hình 75 và giải Xô. Nhưng với những tính toán thích vì sao Hít-le lại tấn của mình, Đức đã tiến đánh các công Châu Âu trước. nước tư bản châu Âu trước khi tấn công Liên Xô. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Trong bức tranh, Hít-le được ví như người khổng lồ, xung quanh là các nhà lãnh đạo các nước châu Âu (Anh, Pháp,...) được xem như những người tí hon đã nhượng bộ và bị Hít-le điều khiển. - Chính thái độ nhượng bộ, thỏa hiệp của giới lãnh đạo các nước châu Âu đã tạo điều kiện cho Hít-le tự do hành động, tấn công xâm lược châu Âu trước, vì thấy chưa đủ sức tấn công Liên Xô. Đức cần phải chuẩn bị tích lũy lực lượng đủ mạnh để tấn công Liên Xô. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV hướng dẫn bằng những câu hỏi gợi mở Bước 3: Học sinh báo cáo kết quả. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện. GV yêu cầu HS ghi nội dung ghi bảng II. Những diễn biến chính: II. Những diễn biến chính: - Mục tiêu: HS cần nắm được những nét chính về 1. Chiến tranh bùng nổ và lan diễn biến giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh. rộng toàn thế giới (từ ngày - Nội dung: Trực quan, phát vấn. 1/9/1939 đến đầu năm 1943) - Tổ chức hoạt động a. Châu Âu: Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ: - 1/9/1939: Đức tấn công Ba + Trình bày diễn biến giai đoạn đầu của chiến tranh thế Lan đánh chiếm hầu hết các giới thứ 2? (Tổ chức cho HS lập bảng niên biểu) nước Châu Âu Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV hướng dẫn bằng - 22/6/1941: Đức t/công LX những câu hỏi gợi mở: b. Châu Á: + Trong giai đoạn đầu của chiến tranh, Đức thực hiện - 7/12/1941: NB tấn công Trân chiến thuật gì? Châu Cảng chiếm ĐNA - (Chiến thuật chớp nhoáng và sau đó tấn công LX) TBD + Em trình bày tình hình chiến sự diễn ra ở châu Á. c. Châu Phi: (GV: Dùng lược đồ để tường thuật diễn biến giai đoạn - 9/1940: Ý tấn công Ai Cập đầu. chiến tranh lan rộng khắp GV: Với bản chất hiếu chiến, tàn bạo chủ nghĩa phát xít TG gây ra nhiều tội ác đối với nhân loại.) - 1/1942: Mặt trận Đồng Minh GV: Từ đây trở đi, Mĩ chính thức tham chiến. chống Phát xít thành lập + Tình hình chiến sự tại mặt trận Bắc Phi ra sao? Thời Sự kiện chính GV: Tháng 1- 1942, khối Đồng minh chống phát xít đã gian được hình thành do ba cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh làm 1- 9 - Đức tấn công Ba-lan trụ cột. 1939 chiến tranh bùng nổ. -HS: Q/s H77, 78 (SGK) 9- Quân I-ta-li-a tấn công -GV: Em có nhận xét gì qua H77, 78? 1940 Ai Cập. Bước 3: Học sinh báo cáo kết quả. 22 - 6 Đức tấn công và tiến Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện. – 1941 sâu vào lãnh thổ LX GV chốt ý, ghi bảng: - Đức đã đánh chiếm phần lớn các nước châu Âu. 7 - 12 Nhật Bản bất ngờ tập – 1941 kích hạm đội Mĩ ở - 22-6-1941, Đức tấn công Liên Xô. Trân Châu cảng (đảo - 7-12-1941, Nhật Bản bất ngờ tập kích Trân Châu Cảng, Ha-oai) chiếm vùng Đông Nam Á và một số đảo ở Thái Bình Dương. 1 – Mặt trận Đồng minh 1942 chống phá xít đã được - 9-1940, Ý tấn công Ai Cập. thành lập - 1-1942, khối Đồng minh chống phát xít đã được hình thành. Tiết 2: 2. Quân Đồng minh phản 3: Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc công, chiến tranh kết thúc (từ (từ đầu 1943 đến tháng 8-1945) đầu 1943 đến tháng 8-1945) - Mục tiêu: HS cần nắm được những nét chính về diễn biến giai đoạn hai của cuộc chiến tranh. a. Châu Âu: -Nội dung: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, - Chiến thắng Xta-lin-grat (- 2- nhóm. 1943) →Tạo nên bước ngoặt - Tổ chức hoạt động cho cuộc CTTG II Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ: - Mặt trận Xô- Đức: Hồng + Trình bày những nét chính về diễn biến giai đoạn thứ Quân LXphản công hai của cuộc chiến tranh? - Chiến dich công phá Bec- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV hướng dẫn tìm hiểu lin. Phát xít Đức đầu hàng đồng kiến thức: minh không điều kiện GV: Dùng lược đồ chiến tranh thế giới thứ hai để chỉ các (9/5/1945). cuộc phản công của Hồng quân Liên Xô và liên quân Mỹ, b. Châu Á: Anh trên các mặt trận. -15/8/1945: Nhật đầu hàng ?Chiến thắng Xta-lin-grat có ý nghĩa gì? không điều kiện -GV: Phát xít Đức thất bại ntn? -CTTG II kết thúc GV: Ngày 9/5/1945 Phát xít Đức đầu hàng Chiến tranh Thời gian Sự kiện chính kết thúc ở Châu Âu với sự thất bại của phát xít Đức và I- 2- 2 - Chiến thắng ta-li-a. 1943 Xta-lin-grát -GV: Mặt trận Châu Á- Thái Bình Dương, chiến sự diễn 9 - 5 - 1945 Phát xít Đức ra ntn đầu hàng đồng GV: Ở mặt trận Châu Á -Thái Bình Dương, Hồng quân minh. Chiến Liên Xô cùng nhân dân các nước Châu Á đánh bại quân tranh kết thúc ở Nhật và việc Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản. châu Âu. 15/8/1945 Nhật Bản đầu hàng, chiến tranh kết thúc. 15 - 8 – Nhật Bản đầu GV: Liên Xô có vai trò như thế nào trong việc đánh thắng 1945 hàng không điều chủ nghĩa phát xít? kiện. Chiến tranh HS: Liên Xô là lực lượng đi đầu, lực lượng chủ chốt, thế giới thứ hai quyết định để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít. kết thúc. Bước 3: Học sinh báo cáo kết quả. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện. GV chốt ý, ghi bảng: - 2-1943, chiến thắng Xta-lin-grát. - Cuối năm 1944, Liên Xô đã quét sạch quân Đức ra khỏi lãnh thổ. - Chiến dich công phá Bec-lin. Phát xít Đức đầu hàng đồng minh không điều kiện (9/5/1945). - 15-8-1945, Nhật đầu hàng vô điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. III. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ 2 III. Kết cục của chiến tranh - Mục tiêu: HS cần nắm được kết cục của chiến tranh thế thế giới thứ 2: giới thứ hai. diễn biến giai đoạn hai của cuộc chiến tranh. - Nội dung: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, nhóm. - Tổ chức hoạt động Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ: Phát phiếu HĐ nhóm - Các nước phát xít Đức, Ý, + Em hãy cho biết kết cục của chiến tranh thế giới thứ Nhật bị thất bại hoàn toàn. hai? - Tàn phá nặng nề: 60 triệu Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ, GV hướng dẫn tìm hiểu người chết, 90 triệu người bị kiến thức. tàn tật và những thiệt hại vật HS q/s H77, 78,79 (SGK) và trả lời câu hỏi: Em có suy chất khổng lồ. nghĩ gì về hậu quả của CTTG II đối với nhân loại? - Tình hình thế giới có những -GV: Em có nhận xét gì về tính chất của CTTG II? biến đổi căn bản. -HS: Trả lời GV: Có 2 thời kì khác nhau +9/1939 6/1941: ĐQ chủ nghĩa, phi nghĩa đối với cả hai bên tham chiến + 6/1945: CTTG II kết thúc: LX tham chiến Thay đổi tính chất của cuộc chiến tranh Chiến tranh chính nghĩa, chiến tranh giải phóng của LX và các dân tộc nhằm tiêu diệt CN Phát xít Bước 3: Học sinh báo cáo kết quả. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện. GV chốt ý, ghi bảng: Chiến tranh lần này đã để lại hậu quả rất nặng nề cho nhân loại cả về người và của, loài người ra sức ngăn chặn chiến tranh. - Các nước phát xít Đức, Ý, Nhật bị thất bại hoàn toàn. - Tàn phá nặng nề: 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật và những thiệt hại vật chất khổng lồ. - Tình hình thế giới có những biến đổi căn bản. GV sơ kết bài: Chiến tranh thế giới thứ hai nổ ra vẫn do mâu thuẫn về quyền lợi của các nước đế quốc. Song tính chất của chiến tranh có thay đổi khi nhân dân Liên Xô tiến hành cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Chiến tranh lan rộng hầu hết thế giới, gây nhiều tai hoạ cho nhân loại. 3.3. Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về cuộc chiến tranh thế giới thứ II. - Thời gian: phút - Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. 1: Trình bày kết cục của chiến tranh thế giới thứ II. - Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc với sự thất bại hoàn toàn của các nước phát xít Đức- I-ta-li-a - Nhật Bản. Khối Đồng minh (Liên Xô - Mĩ - Anh) đã chiến thắng. - Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất và tàn phá nặng nề nhất trong lịch sử loài người : 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật và những thiệt hại vật chất khổng lồ. - Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới. 3.4. Hoạt động tìm tòi mở rộng, vận dụng - Mục tiêu: Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn. - Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới. 1.Hãy lập bảng theo mẫu sau vào vở và điền những nội dung phù hợp. Nội dung Thời gian Kết quả/ Tác động Đức tấn công Ba Lan Trận Trân Châu Cảng Trận Xta-lin-grát Đức kí văn kiện đầu hàng Liên Xô đánh bại đạo quân Quan Đông của Nhật Bản Mĩ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản Nhật Bản đầu hàng Bài làm: Nội dung Thời gian Kết quả/ Tác động Đức tấn công Ba 1/9/1939 Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Lan Trận Trân Châu 07/12/1941 Mĩ bị thiệt hại nặng nề, chiến tranh lan rộng toàn thế Cảng giới. Trận Xta-lin-grát 11/1942 - Hồng quân Liên Xô đã tấn công tiêu diệt, bắt sống 02/1943 toàn bộ đội quân tinh nhuệ của Đức gồm 33 vạn người do thống chế Pao-lút chỉ huy. Từ đây, Liên Xô và phe Đồng minh chuyển sang tấn công trên các mặt trận. Đức kí văn kiện 09/05/1945 Chiến tranh chấm dứt ở châu Âu. đầu hàng Liên Xô đánh bại 08/08/1945 Góp phần khiến Nhật Bản chấp nhận đầu hàng. đạo quân Quan Đông của Nhật Bản Mĩ ném bom 6 và 9/8/1945 Góp phần khiến Nhật Bản chấp nhận đầu hàng. nguyên tử xuống Nhật Bản Nhật Bản đầu 15/8/1945 Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. hàng Câu2: Em có suy nghĩ gì về việc Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản? Từ đó em hãy liên hệ đến hậu quả của việc Mỹ rải chất độc màu da cam trong chiến tranh xâm lược ở Việt Nam? - Dự kiến sản phẩm - HS có thể viết theo suy nghĩ của mình nhưng cần thể hiện được hậu quả của việc Mỹ ném hai quả bom nguyên tử ở thời điểm đó và di chứng của nó đến ngày hôm nay. - Liên hệ đến những tác hại của chất độc màu da cam đến Việt Nam . 5. Hướng dẫn về nhà: