Kế hoạch bài dạy Khoa học tự nhiên Lớp 6 - Bài 15: Khóa lưỡng phân - Năm học 2021-2022 - Nguyễn Anh Tuấn

Trường:TH & THCS Sơn Lĩnh Họ và tên giáo viên: Tổ: Tự Nhiên Nguyễn Anh Tuấn TÊN BÀI DẠY: KHÓA LƯỠNG PHÂN Môn học: KHTN - Lớp: 6 Thời gian thực hiện: 01 tiết I. Mục tiêu 1. Kiến thức: - Nêu được cách xây dựng khóa lưỡng phân trong phân loại một số nhóm sinh vật. - Thực hành xây dựng được khóa lưỡng phân đối với một số đối tượng sinh vật. 2. Năng lực: 2.1. Năng lực chung - Năng lực tự chủ và tự học: + Học sinh tự tìm hiểu thiên nhiên, sự vật xung quanh và áp dụng lấy các ví dụ vào trong bài học. + Học sinh tự tìm hiểu thông tin trong sách giáo khoa để hoàn thành nhiệm vụ học tập. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Học sinh thảo luận nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Học sinh giải quyết các tình huống thực tế liên quan đến nội dung học tập. 2.2. Năng lực khoa học tự nhiên - Xác định được các dấu hiệu nhận biết cơ bản của cơ thể sống để từ các dấu hiệu nhận biết đặc biệt xác định các đặc điểm nhận dạng và phân loại sinh vật trong việc thực hành xây dựng khóa lưỡng phân. 3. Phẩm chất: Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh: - Chăm học: Chịu khó tìm hiểu các thông tin trong sách giáo khoa cũng như các thông tin thêm về các cơ thể sống khác nhau. - Có trách nhiệm trong các hoạt động học tập: thực hiện đầy đủ nhiệm vụ học tập mà GV giao phó hoặc thực hiện các hoạt động học tập được phân công khi tham gia hoạt động nhóm. - Trung thực, cẩn thận trong quá trình học tập, trong quá trình hoạt động nhóm. - Yêu thiên nhiên, có ý thức bảo vệ các loài sinh vật sống quanh mình góp phần bảo vệ đa dạng sinh học. II. Thiết bị dạy học và học liệu - Hình ảnh: Các sinh vật sống khác nhau, các đồ vật khác nhau trong cuộc sống. - Phiếu học tập: Sơ đồ điền khuyết về bài tập thực hành khóa lưỡng phân. - Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: Phiếu học tập. - Máy tính, máy chiếu (Tivi) III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Khởi động 1 a) Mục tiêu: - Giúp học sinh hứng thú hơn trước khi vào bài. Kiểm tra kĩ năng phân loại của HS, cách xây dựng tiêu chí phân loại. - Xác định được nội dung trọng tâm của bài học. - Góp phần hình thành và phát triển các biểu hiện của năng lực ở trên (năng lực tự chủ và tự học, năng lực nhận thức KHTN). b) Nội dung: - Học sinh tham gia nhiệm vụ: Thử sức phân loại - GV hướng dẫn HS thảo luận và giải quyết nhiệm vụ có vấn đề: phân loại rác thải. c) Sản phẩm: - Các cách phân loại rác thải mà HS đưa ra và lời giải thích của HS. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - GV nêu tình huống có vấn đề: GV đưa ra một hình ảnh các thùng rác khác nhau và yêu cầu HS quan sát và cho biết, hình ảnh trên muốn truyền cho chúng ta thông điệp gì? Là em, em sẽ phân loại rác như thế nào? Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập: - GV hướng dẫn học sinh thảo luận. - HS suy nghĩ và đưa ra các phương án trả lời cho các câu hỏi. Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận: - HS đưa ra các phương án trả lời: các cách phân loại rác và giải thích cho các cách phân loại đó. - HS khác lắng nghe, nhận xét hoặc đưa ra phương án khác (nếu có). Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: - GV nhận xét các phương án phân loại rác mà HS đưa ra. - GV nối vào bài: Ngoài rác thải, còn có rất nhiều sự vật, hiện tượng và cả các loài sinh vật khác có thể phân loại. Vậy việc phân loại chúng dựa trên cơ sở nào và được gọi là gì, chúng ta cùng nghiên cứu trong bài học ngày hôm nay. 2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 2.1: Sử dụng khóa lưỡng phân trong phân loại sinh vật a) Mục tiêu: 2 - Nêu được cách thức xây dựng khóa lưỡng phân thông qua các ví dụ về phân loại một số nhóm sinh vật. - Góp phần hình thành và phát triển các biểu hiện của năng lực, phẩm chất ở trên. b) Nội dung: - Phân tích các ví dụ trong sách giáo khoa. - Hệ thống câu hỏi của GV. - Bảng học tập: bảng điền khuyết một khóa lưỡng phân chưa hoàn chỉnh. c) Sản phẩm: Đáp án của HS, có thể: - Câu trả lời của học sinh. - Phiếu học tập hoàn thiện của học sinh. d) Tổ chức thực hiện: Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh 15.2 trang 89 sách giáo khoa, đồng thời nghiên cứu bảng 15.1 trang 89 sách giáo khoa để trả lời một số câu hỏi. - HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập. - GV chiếu bảng: khóa lưỡng phân còn khuyết. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập: - GV hướng dẫn học sinh quan sát hình ảnh và bảng, đưa ra các câu hỏi cụ thể: Câu hỏi 1. Các đặc điểm giúp phân loại các động vật trong hình thành các nhóm khác nhau ở các bước 1, 2, 3 là gì? Câu hỏi 2. Trong từng bước phân loại, từ đầu đến cuối, người ta luôn phân loại các loài động vật trên thành mấy nhóm? Câu hỏi 3. Như vậy, khóa lưỡng phân là gì? - HS quan sát hình ảnh 15.2 và đọc nội dung bảng 15.1 trang 89 sách giáo khoa, suy nghĩ và tìm câu trả lời cho các câu hỏi của GV. - HS tiếp tục hoạt động nhóm 2 HS và hoàn thành bảng 15.2 trang 90 sgk. Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận: - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: - HS trả lời các câu hỏi. 3 Câu hỏi 1. Dựa vào đặc điểm môi trường sống: trên cạn hoặc dưới nước. Mèo, thỏ, chó cùng được phân vào 1 nhóm ở bước số 1 vì cùng sống trên cạn. - Dựa vào đặc điểm kích thước của tai: to hoặc nhỏ. - Dựa vào khả năng sủa: có thể sủa hoặc không thể sủa. Câu hỏi 2. Trong từng bước phân loại, từ đầu đến cuối, người ta chỉ phân loại các loài động vật trên thành hai nhóm. Câu hỏi 3. Khóa lưỡng phân dùng để phân chia các sinh vật thành từng nhóm dựa trên những đặc điểm giống và khác nhau của các sinh vật ấy. - HS khác nhận xét, bổ sung. - Nhóm học sinh trình bày kết quả bảng của nhóm mình. - Các nhóm HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có sai sót). Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: - GV nhận xét câu trả lời của học sinh và chốt kiến thức. - HS lắng nghe và tự tổng hợp kiến thức vào vở. Bảng 15.2 hoàn thiện Các bước Đặc điểm Tên cây Lá không xẻ thành nhiều thùy Đi tới bước 2 1a Lá xẻ thành nhiều thùy hoặc lá xẻ thành lá 1b Đi tới bước 3 con 2a Lá có mép lá nhẵn Lá cây bèo lục bình 2b Lá có mép lá răng cưa Lá cây ô rô Lá xẻ thành nhiều thùy, các thùy xẻ sâu Lá cây sắn 3a Lá xẻ thành nhiều thùy, là những lá con xếp 3b Lá cây hoa hồng dọc hai bên cuống lá Sơ đồ: Cây bèo, cây sắn, cây hoa hồng, cây ô rô Lá không xẻ thùy Lá xẻ thùy hoặc có lá con Mép lá Mép lá có nhiều Các thùy Có nhiều lá con xếp nhẵn răng cưa xẻ sâu dọc 2 bên cuống lá Cây bèo lục bình Cây ô rô Cây sắn Cây hoa hồng 3. Hoạt động 3: Luyện tập a) Mục tiêu: Hệ thống được một số kiến thức đã học. b) Nội dung: 4 - Xây dựng khóa lưỡng phân dựa vào bảng đặc điểm có sẵn. c) Tổ chức thực hiện: Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập: - GV giới thiệu 1 bảng đặc điểm có sẵn của một số ngành thực vật, yêu cầu HS quan sát bảng và thực hiện xây dựng sơ đồ phân loại. Tên ngành Đặc điểm nhận diện TV Tảo Chưa có rễ, thân, lá chính thức Rêu Có rễ giả, có thân và lá nhưng chưa có mạch dẫn Quyết Có rễ, thân, lá chính thức, có mạch dẫn, sinh sản bằng bào tử Có rễ, thân, lá chính thức, có mạch dẫn, sinh sản bằng hạt, hạt Hạt trần trần Có rễ, thân, lá chính thức, có mạch dẫn, sinh sản bằng hạt, hạt Hạt kín kín. Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập: - HS thực hiện xây dựng sơ đồ phân loại các ngành thực vật - GV hỗ trợ học sinh khi khó khăn, giữ trật tự lớp học. Bước 3. Báo cáo kết quả và thảo luận: - HS báo cáo sơ đồ phân loại của mình - HS khác nhận xét, bổ sung hoặc đưa ra sơ đồ phân loại của mình nếu khác. Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: - GV đưa ra đáp án chuẩn để HS đối chiếu. - HS đối chiếu đáp án chuẩn với đáp án của bản thân. 4. Hoạt động 4: Vận dụng 1. Mục tiêu: Đưa ra được quyết định và đề xuất ý kiến xây dựng khóa lưỡng phân theo yêu cầu. Dựa vào kiến thức khóa lưỡng phân để giải quyết thực tiễn cuộc sống. 2 Tổ chức hoạt động - Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm hoàn thành phiếu học tập: trong phiếu phân loại được các loài sinh vật rồi từ đó xây dựng mô hình (khu vườn) hợp lý, đạt năng suất cao. Học sinh làm việc theo nhóm để xây dựng một khu vườn phù hợp với đời sống của các sinh vật, giáo viên đưa ra một khu vườn cho các loài sinh vật: heo, gà, cá rô, vịt, cây cam, bắp cải, cà rốt, hoa hồng,hoa lan, ốc. - Giáo viên: giao cho các nhóm phiếu học tập - Học sinh: Các nhóm nhận phiếu học tập và tiến hành hoạt động giải quyết yêu cầu của bài, hoàn thành phiếu học tập, đại diện nhóm báo cáo. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - Giáo viên: Nhận xét 3. Sản phẩm: Xây đựng được khu vườn hợp lý phù hợp với đời sống của các sinh vật được yêu cầu.. 5 4. Đánh giá: 6