Giáo án Vật lí Lớp 9 - Tiết 38: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Phúc Than

Ngày giảng: /01/2020 - Lớp 9A5 Tiết 38: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I . MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Dựa trên quan sát thí nghiệm, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. - Xác định được có sự biến đổi (tăng hay giảm) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm thí nghiệm với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. - Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2. Kỹ năng: - Nêu được dòng điện cảm ứng xuất hiện khi có sự biến thiên của số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây kín. - Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. - Giải một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng. 3. Thái độ: Cẩn thận, trung thực, nghiêm túc. 4. Định hướng năng lực: a) Năng lực chung: Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. b) Năng lực đặc thù: Năng lực ngôn ngữ, năng lực khoa học. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Mô hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của 1 nam châm. 2. Học sinh: Học kĩ bài trước và làm các bài tập. III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC 1. Phương pháp: hoạt động nhóm, phương pháp giải quyết vấn đề, đàm thoại. 2. Kĩ thuật: hoạt động nhóm, kỹ thuật công não. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Dòng điện cảm ứng là gì? Nêu cách tạo ra dòng điện cảm ứng. 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động Hoạt động của GV và HS Nội dung - GV: Ta đã biết khi cho nam châm ra xa hoặc lại gần cuộn dây dẫn kín hoặc cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. ?: Vậy điều kiện để xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì? - HS: dự đoán. HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kỹ năng mới Hoạt động của GV và HS Nội dung Nội dung 1: Khảo sát sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây - HS đọc mục quan sát, để trả lời C1. Thảo luận chung của cả lớp để rút ra nhận xét. - GV hướng dẫn HS sử dụng mô hình để đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi nam châm ở xa và khi nam châm lại gần cuộn dây. ? Từ quan sát mô hình, em rút ra nhận xét gì - HS: Khi đưa 1 cực của nam châm lại gần hay ra xa dần 1 cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng hoặc giảm (biến thiên). - GV yêu cầu HS hoàn thiện C1 vào vở I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây: C1: + số đường sức tăng. + số đường sức không đổi. +số đường sức giảm. + số đường sức tăng. Nội dung 2: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Dựa vào TN dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện cảm ứng và kết quả khảo sát sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S khi di chuyển nam châm, hãy hoàn thành câu C2. - Cá nhân HS làm C2 II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng C2 ? Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín - GV gợi ý thêm: ? Từ trường của nam châm điện biến đổi thế nào khi cường độ dòng điện qua nam châm điện tăng, giảm ? Số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây sẽ thay đổi như thế nào - HS trả lời C3 - Thảo luận chung cả lớp rút ra nhận xét về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. C3: Khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây biến đổi (tăng hay giảm) thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. * Nhận xét:SGK HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập Hoạt động của GV và HS Nội dung - GV: yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: ?: Ta không nhìn thấy từ trường, vậy làm thế nào để khảo sát đựơc sự biến đổi của từ trường ở chỗ có cuộn dây ?: Làm thế nào để nhận biết được mối quan hệ giữa số đường sức từ và dòng điện cảm ứng. ?: Khi nào xuất hiện dòng điện trong cuộn dây dẫn kín. - HS: cá nhân trả lời các câu hỏi, HS khác nhận xét, bổ sung. - GV: chốt lại kiến thức. Yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ Củng cố kiến thức qua các câu hỏi. HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng (trên lớp/ở nhà) Hoạt động của GV và HS Nội dung Hoạt động trải nghiệm - GV giới thiệu TN H31.4 và yêu cầu HS dự đoán. - Cá nhân HS đọc C4, nêu dự đoán - GV chia nhóm và giao nhiệm vụ - Mỗi nhóm từ 3-5 học sinh, HS tự bầu C4: Khi đóng mạch điện, cường độ dòng điện tăng từ không đến có, từ trường của nam châm điện nhóm trưởng. - Nhiệm vụ của từng nhóm: làm TN và trả lời C4 ? Sau khi giải thích được TN H31.3 em rút ra kết luận gì về kiều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng ? KL này có gì khác so với nhận xét 2 - HS thực hiện mô tả bằng mô hình diễn tả sự biến thiên của số đường sức từ qua cuộn dây. - GV yêu cầu HS chỉ rõ, khi nam châm chuyển từ vị trí nào sang vị trí nào thì số đường sức từ qua cuộn dây tăng, giảm.- Nhóm trưởng yêu cầu các thành viên trong nhóm trình bày kết quả tìm được theo sự phân công. Đánh giá kết quả nội dung trải nghiệm 1. GV đánh giá quá trình, đánh giá sản phẩm, đánh giá kết quả 2. HS đánh giá kết quả HĐ, đánh giá lẫn nhau mạnh lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. + Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nc điện giảm về không , từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo - Yêu cầu HS trả lời C5 C5: Quay núm của đinamô, nam châm quay theo. Khi một cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng. - Yêu cầu HS suy nghĩ làm C6 tương tự C5 - Yêu cầu HS đọc phần có thể em chưa biết V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Học thuộc phần ghi nhớ - Làm BT 32.1 → 32.4 (SBT). - HD Bài 32.2: Đáp án C - Nghiên cứu trước bài “dòng điện xoay chiều”.