Giáo án Tiết 10 : Xây dựng đoạn văn trong văn bản

Tiết 10 : Xây dựng đoạn văn trong văn bản A. Mục tiêu cần đạt 1.Kiến thức : HS hiểu đợc khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn và cách trình bày nội dung đoạn văn. 2. Kĩ năng : HS viết đợc các đoạn văn mạch lạc đủ sức làm sáng tỏ nội dung nhất định. B. Chuẩn bị 1.GV: Đọc tài liệu, soạn bài, máy chiếu 2. HS: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới. c. tiến trình bài dạy: 1. ổn định tổ chức Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ ? Bố cục của VB gồm mấy phần? Nhiệm vụ của từng phần là gì? Các phần của VB quan hệ với nhau ntn? Nội dung phần thân bài đợc sắp xếp ntn? 3. Bài mới Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới Trong chơng trình Ngữ Văn 6, Ngữ văn 7 các em đã được học cách viết các đoạn văn thuộc một số kiểu văn bản. Hôm nay, chúng ta sẽ đợc tìm hiểu về cách sử dụng các từ ngữ và câu trong đoạn văn Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm về đoạn văn - HS đọc kĩ VB trong SGK ? VB trên gồm mấy ý? Mỗi ý được viết thành mấy đoạn văn? ? Em thường dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết đoạn văn? - Dấu chấm câu ngắt dòng ? Theo em thế nào là đoạn văn ? Hãy khái quát các đặc điểm cơ bản của đoạn văn? - HS đọc ghi nhớ Hoạt động 3: HS nắm đợc khái nệm từ ngữ chủ đề, câu chủ đề và cách trình bày một đoạn văn - HS đọc đoạn đầu trong phần I ? Tìm từ ngữ có tác dụng duy trì đối tượng trong đoạn văn ( từ ngữ chủ đề )? - HS đọc đoạn 2 ? Tìm câu nêu ý khái quát của đoạn( câu chủ đề )? ? Em hãy cho biết vị trí và cấu tạo của câu chủ đề trong đoạn văn? ? Em hiểu thế nào là từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn? Chúng đóng vai trò gì trong VB? - Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ làm đề mục hoặc lặp đi lặp lại nhiều lần nhằm duy trì đối tợng giao tiếp. - Câu chủ đề mang nội dung khái quát, lời lẽ ngắn gọn( thờng đứng ở đầu hoặc cuối câu) - HS đọc lại 2 đoạn văn trên ? Hãy phân tích và so sánh cách trình bày ý của các đoạn văn trong văn bản trên ? - Đoạn 1 có câu chủ đề không ? yếu tố nào duy trì đối tợng trong đoạn văn ? Mối quan hệ ý nghĩa giữa các câu trong đoạn văn ntn? ND của đoạn vă đợc trình bày theo trình tự nào ? ? Câu chủ đề của đoạn 2 đợc đặt ở vị trí nào ? ý của đoạn văn đợc trình bày theo trình tự nào? - HS đọc đoạn 3 ? Đoạn văn có câu chủ đề không? Nếu có thì nó ở vị trí nào? ND của đoạn văn trình bày theo trinh tự nào ? ? Qua đó , em hiểu có mấy cách trình bày ND trong đoạn văn ? - HS đọc ghi nhớ. Hoạt động 4 : Hớng dẫn HS luyện tập HS đọc VB Ai nhầm ? VB có thể chia làm mấy ý? Mỗi ý đợc diến đạt thành mấy đoạn? - GV chia HS thành 03 nhóm, mỗi nhóm làm 1 đoạn ? Cách trình bày ND trong đoạn văn? ? Em hãy viết 1 đoạn văn miêu tả giới thiệu về tg Nam Cao ( Theo 01 trong 03 cách ) - I. Thế nào là đoạn văn 1.Ví dụ: Ngô Tất Tố và tác phẩm Tắt đèn - Văn bản gồm 02 ý, được viết thành 02 đoạn. 2. Nhận xét - Vai trò :Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản - Hình thức : Bắt đầu từ chỗ viết hoa lùi vào đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng. - Cấu tạo : Đoạn văn do nhiều câu tạo nên. - Nội dung : Đoạn văn biểu đạt một ý hoàn chỉnh * Ghi nhớ 1 (SGK) II.Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề trong đoạn văn 1.Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề * VD : Ngô Tất Tố và tác phẩm Tắt đèn - Từ ngữ chủ đề : Ngô Tất Tố; ông; nhà nho; nhà báo; học giả. - Câu chủ đề: Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố + Vị trí : đầu đoạn + Cấu tạo: gồm hai thành phần ( chủ ngữ - vị ngữ ) 2. Cách trình bày nội dung đoạn văn * Đoạn 1 : - Không có câu chủ đề - Yếu tố duy trì đối tợng : Ngô Tất Tố. - Các câu có quan hệ độc lập. - Nội dung triển khai theo trình tự : Quê hơng- gia điình- con ngời- nghề nghiệp- tác phẩm -> Các câu có quan hệ ngang bằng, bình đẳng với nhau - Song hành * Đoạn 2 : - Câu chủ đề : Đặt ở đầu đoạn - Câu đầu mang nội dung khái quát. - Nội dung triển khai theo trình tự: Nội dung- nghệ thuật -> Câu đầu mang nội dung khái quát – Diễn dịch * Đoạn 3 : - Câu chủ đề : Đặt ở cuối đoạn. - Câu cuối mang nội dung khái quát - Nội dung triển khai theo trình tự : Các ý cụ thể - kết luận -> Câu cuối mang nội dung khái quát – Quy nạp. *. Ghi nhớ (sgk ) II. Luyện tập Bài tập 1 : - VB có 2 ý ; 2đoạn Bài tập 2 : - Đoạn a : Diễn dịch ( câu 1 : câu chủ đề ) - Đoạn b, c: Song hành (không có câu chủ đề) Bài tập 3: Bài tập 4: 4. Củng cố: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên VB…Đoạn văn thờng có từ ngữ chủ đề và câu chủ đề…có 03 cách trình bày nội dung đoạn văn: song hành, diễn dịch, quy nạp. 5. Hớng dẫn học bài: - Học bài: ? Nêu kháI niệm và đặc điểm của đoạn văn? có mấy cách trình bày đoạn văn? - Chuẩn bị bài mới: Ôn bài, CB giấy viết bài số 01.