Giáo án phụ đạo văn từ tuần 12 đến tuần 28

Ngày soạn: 5 /11/2011 Ngày giảng: 7/11 /2011 Tuần 12 Tiết 12 + 13: Ôn tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận A. Mục tiêu Củng cố, bồi dưỡng kiến thức về văn tự sự và đưa yếu tố nghị luận vào đoạn văn tự sự Rèn kĩ năng viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, thiết kế bài tập Học sinh: Ôn tập kiến thức văn tự sự và nghị luận trong văn tự sự C. Nội dung. I. Lí thuyết ? Khi làm bài văn tự sự ta cần xác định những yếu tố nào - Người kể, ngôi kể, sự việc được kể , trình tự kể ? Khi làm văn tự sự cần sử dụng thêm những phương thức biểu đạt nào Miêu tả, biểu cảm, miêu tả nội tâm, và nghị luận ? Tác dụng của yếu tố nghị luận trong văn tự sự - Làm cho tự sự thêm sâu sắc, câu chuyện thêm phần triết lí ? Trong văn nghị luận người ta thường sử dụng những kiểu câu nào - Thường dùng kiểu câu khẳng đinh, câu phủ định, câu có các mệnh đề hô ứng như: nếu...thì; không những...mà còn; càng...càng; vì...nên;... II. Thực hành Đề bài Viết một đoạn văn kể lại buổi sinh hoạt lớp. Trong buổi sinh hoạt đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một người bạn rất tốt. GV: Hướng dẫn HS - Xác định ngôi kể ( Thứ nhất, xưng em hoặc tôi) - Buổi sinh hoạt diễn ra như thế nào - Em đã phát biểu ý kiến gì? - Em đã chứng minh Nam là một người bạn rất tốt như thế nào? HS: Dựa vào gợi ý của GV, tiến hành viết bài - Trình bày, nhận xét GV: Nhận xét, sửa chữa Hướng dẫn học ở nhà. Viết một đoạn văn tự sự kể lại một sự việc trong một câu chuyên đã học chú ý có sử dụng yếu tố nghị luận Ngày soạn: 12/11/2011 Ngày giảng: 14/11 /2011 Tuần 13 Tiết 14+ 15: Thực hành viết bài văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận A. Mục tiêu Rèn kĩ năng viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, thiết kế bài tập Học sinh: Ôn tập kiến thức văn tự sự và việc sử dụng các yếu tố miêu tả, miêu tả nội tâm và yếu tố nghị luận trong văn tự sự C. Nội dung. GV: Đưa ra một số đề bài Đề 1: Kể về một lần em trót xem trộm nhật kí của bạn Đề 2: Nhân ngày 20/11, kể cho các bạn nghe về một kỉ niệm đáng nhớgiữa mình và thầy cô giáo cũ GV: Hướng dẫn HS làm bài Đề 1: Tình huống của đề bài - Luật pháp quy định bí mật thư tín là quyền bất khả xâm phạm của mỗi công dân, vì vậy việc tự ý xem trộm nhật kí của người khác nếu nâng quan điểm thì đó là một việc làm phạm pháp - Nhật kí là hình thức ghi chép tự do cá nhân, nó dành cho chính người viết ra nó thỉnh thoảng đọc lại để suy ngẫm , nội dung của nó có thể là những vấn đề mà người viết không muốn cho người khác biết; vì vậy người khác tự ý xem có thể gây ra những hậu quả khôn lường Các ý chính cần có - Lí do tại sao lại xẩy ra việc xem trộm nhật kí của bạn - Lí do khách quan: bạn gửi cặp sách, về nhà giở ra thấy có cuốn nhật kí? Đến nhà bạn chơi, nhưng bạn đi vắng, tình cờ nhìn thấy cuốn nhật kí để ngỏ trên bàn? - Lí do chủ quan: Do tò mò muốn xem để bắt chước? Có ý đe doạ bạn? - Diễn biến: Thời gan, không gian, địa điểm, Bạn và những người khác có biết không Sau khi trót xem có nói với ai không ? tại sao? - Những ân hận đau khổ dằn vặt,...sau khi xem( Miêu tả nội tâm) - Bài học về sự tôn trọng những bí mật riêng tư của người khác Đề 2 Tình huống của đề bài: Kể một kỉ niệm đáng nhớ của người viết bằng vốn sống trực tiếp, vì vậy yêu cầu câu chuyện phải trung thực, có tình giáo dục và sức thuyết phục cao Các ý chính cần có + Đối tượng nghe câu chuyện là các bạn cùng trang lứa + Nội dung: Có thể mỗi người có rất nhiều kỉ niệm khác nhau với các thầy cô giáo , nhưng phải lựa chọn kỉ niệm đáng nhớ nhất Kỉ niệm về việc gì? Thời gian? Diễn biến? Tại sao đáng nhớ? Bài học về tình cảm, đạo lí( Miêu tả nội tâm) Vai trò của đạo lí thầy trò trong cuộc sống( Nghị luận) HS: Dựa vào hướng dẫn của GV lựa chọn một trong hai đề để viết thành bài văn - Trình bày, nhận xét GV: Nhận xét, sửa chữa Hướng dẫn học ở nhà. Viết một đoạn văn tự sự kể lại một sự việc trong một câu chuyên đã học chú ý có sử dụng yếu tố miêu tả nôi tâm và nghị luận ************************************** Ngày soạn: 18/11/2011 Ngày giảng: 21/11 /2011 Tuần 14 Tiết 15 +16: Ôn tập thơ và truyện hiện đại A. Mục tiêu Củng cố kiến thức giúp HS nắm vững văn bản và giá trị về nội dung tư tưởng, nghệ thuật trong các văn bản thơ, truyện hiện đại đã học B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức Học sinh: Ôn tập các văn bản thơ và truyện hiện đại đã học C. Nội dung. GV: Hướng dẫn HS hệ thống hoá kiến thức về nội dung và nghệ thuật đặc sắc của các văn bản truyện và thơ hiện đại đã học. ? Em hãy kể tên các văn bản thơ hiện đại đã học? Nhắc lại nội dung và nghệ thuật đặc sắc của từng văn bản 1. Các văn bản thơ hiện đại STT Tên bài thơ Tác giả Năm sáng tác Thể thơ Nội dung Đặc sắc nghệ thuật 1 Đồng chí Chính Hữu 1948 Tự do Ca ngợi tình đồng chí, cùng chung lí tưởng chiến đấu, chung cảnh ngộ được thể hiện thật tự nhiên, bình dị mà sâu sắc trong mọi hoàn cảnh, nó góp phần quan trong tạo nên sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người lính cách mạng - Chi tiết hình ảnh ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô động giàu sức biểu cảm. - Hình ảnh sáng tạo vừa hiện thực vừa lãng mạn. 2 Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật 1969 Tự do Qua hình ảnh độc đáo, những chiếc xe không kính, khắc hoạ nổi bật hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường trường sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ với tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm và ý chí chiến đấu giải phong miền Nam. - Chất liệu hiện thực sinh động, hình ảnh độc đáo, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn giàu tính khẩu ngữ. 3 Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận 1958 Bảy chữ Những bức tranh đẹp, rộng lớn tráng lệ về thiên nhiên, vũ trụ và con người lao động trên biển theo hành trình chuyến ra khơi đánh cá của đoàn thuyền. Qua đó thể hiện cảm xúc về thiên nhiên và lao động, niềm vui trong cuộc sống mới. - Nhiều hình ảnh đẹp rộng lớn, được sáng tạo bằng liên tưởng và tưởng tượng, âm hưởng khoẻ khoắn, lạc quan 4 Bếp lửa Bằng Việt 1963 Tám chữ ( có biến thể) Những kỉ niệm đầy xuác động về bà và tình bà cháu, thể hiện lòng kính yêu trân trong và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là đối với gia đình quê hương đất nước. - Kết hợp giữa biểu cảm vơi miêu tả và bình luận, sáng tạp hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà. 5 Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ Nguyễn Khoa Điềm 1971 Thơ tám chữ Tình yêu thương con gắn liền với lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu và khát vọng tương lai của người mẹ dân tộc Tà- ôi trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. - Điệp khúc xen kẽ lời ru của mẹ và lời ru của tác giả, nhịp điệu ngọt ngào, đều đều khai thác từ điệu ru con truyền thống. Hình ảnh mới mẻ sáng tạo hát ru bé trên lưng mẹ. 6 Ánh trăng Nguyễn Duy 1978 Thơ năm chữ Từ hình ảnh ánh trăng trong thành phố, gợi lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, với ánh trăng, với đất nước thân yêu và bình dị, nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa thuỷ chung. - Hình ảnh bình dị mà giàu ý nghĩa biểu tượng, giọng điệu chân thành, nhỏ nhẹ mà thấm sâu. 2. Các văn bản truyện hiện đại STT Tên văn bản Tác giả Năm sáng tác Nội dung Đặc sắc nghệ thuật 1 Làng Kim Lân 1948 Tình yêu quê hương đất nước của người nông dân phải đi tản cư Tình huống truyện độc đáo , hấp dẫn. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật 2 Lặng lẽ Sa Pa Nguyễn Thành Long 1970 Vẻ đẹp của người thanh niên với công việc thầm lặng Tình huống truyện hợp lí , kể chuyện tự nhiên. Ngôn ngữ sinh động , trẻ trung miêu tả tâm lí nhân vật 3 Chiếc lược ngà Nguyễn Quang sáng 1966 Tình cảm cha con sâu đậm, đẹp đẽ trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh Cách kể chuyện hấp dẫn , kết hợp miêu tả và bình luận Bài tập Bài tập 1: Các tác phẩm thơ đã thể hiện như thế nào về cuộc sống của đất nước và tư tưởng tình cảm của con người? - Đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ với nhiều gian khổ hi sinh nhưng rất anh hùng. - Công cuộc lao động xây dựng đất nước và những quan hệ tốt đẹp của con người. - Nhưng điều chủ yếu mà các tác phẩm thơ đã thể hiện chính là tâm hồn tình cảm, tư tưởng của con người trong một thời kì lịch sử có nhiều biến động lớn lao, nhiều đổi thay sâu sắc. + Tình cảm yêu nước, tình yêu quê hương. + Tình đồng chí, sự gắn bó với cách mạng, lòng kính yêu Bác Hồ. + Những tình cảm gần gũi và bền chặt của con người: Tình mẹ con bà cháu, trong sự thống nhất với những tình cảm chung rộng lớn. Bài tập 2 Nhận xét về hình ảnh người lính và tình đồng đội của họ trong các bài thơ: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Ánh trăng? - Đồng chí: Viết về người lính ở thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. + Những người lính trong bài thơ xuất thân từ nông dân, nơi những làng quê nghèo khó, tình nguyện và hăng hái ra đi chiến đấu. Tình đồng chí của những người đồng đội dựa trên cơ sở cùng chia sẻ những gian lao, thiếu thốn và cũng lí tưởng chiến đấu. Bài thơ tập trung thể hiện vẻ đẹp sức mạng của tình đồng chí ở những người lính cách mạng. - Bài thơ về tiểu đọi xe không kính khắc hoạ hình ảnh những người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. + Bài thơ làm nỏi bật tinh thần dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm, tư thế hiên ngang niềm lạc quan và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam của người chiến sĩ lái xe một hình ảnh tiêu biểu cho thể hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. - Ánh trăng: Nói về suy ngẫm của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh, nay sống giữa thành phố trong hoà bình. + Bài thơ gợi lại những kỉ niệm gắn bó của người lính với đất nước, với đồng đội trong những năm tháng gian lao của thời chiến tranh, để từ đó nhắc nhở về đạo lý nghĩa tình thuỷ chung. Hướng dẫn học ở nhà. HS: Ôn tập theo phần đã hệ thống hoá kiến thức Hoàn thành các bài tập trên ***************************************** Ngày soạn: 25/11/2011 Ngày giảng: 28/11 /2011 Tuần 15 Tiết 17+18: Ôn tập Tiếng Việt A. Mục tiêu Củng cố kiến thức phần Tiếng Việt mà HS đã học trong học kì I B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức Học sinh: Ôn tập phần Tiếng Việt đã học trong học kì I C. Nội dung. Phần I: Hướng dẫn HS hệ thống hoá kiến thức phần Tiếng Việt 1Các phương châm hội thoại ? Có mấy phương châm hội thoại. Là những phương châm nào. ? Thế nào là phương châm về lượng. - Giao tiếp cần nói có nội dung, nội dung của lời nói phải đáp ứng yêu cầu cuộc giao tiếp không thừa, không thiếu. VD: Anh đã ăn cơm chưa - Tôi đã ăn rồi ? Nêu phương châm về chất. - Giao tiếp đừng nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực. VD: Con bò to gần bằng con trâu Thế nào là phương châm quan hệ. - Giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp tránh nói lạc đề. VD: Anh đi đâu đấy? - Tôi đi bơi ? Phương châm cách thức là gì. - Giao tiếp cần nói ngắn gọn, rành mạch, tránh nói mơ hôi VD: Con có ăn quả táo mẹ để trên bàn không? - Con có thích ăn quả táo (mà ) mẹ để trên bàn không? ? Em hiểu gì về phương châm lịch sự. - Khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác. VD: Anh làm ơn cho tôi hỏi đường lên trường THCS Bản Bo đi lối nào ? - Bác đi đến ngã ba trước mặt rồi rẽ phải là tới ạ? ? Hãy kể một tình huống giao tiếp trong đó có một hoặc một số phương châm hội thoại đó không được tuân thủ. HS kể. - Nhận xét. VD: Phương châm vể lượng: Anh đã ăn cơm chưa? - Từ lúc mặc cái áo mới này, tôi vẫn chưa ăn cơm. GV: "Con rắn vuông" Phương châm về chất không được tuận thủ ( Truyện cười dân gian Việt Nam). -Phương châm quan hệ không được tuân thủ : Anh đi đâu đấy ? - Con mèo đen chết rồi Phương châm về lịch sự Anh làm ơn cho hỏi đường lên trường THCS đi lối nào ? - Tới ngã tư và rẽ trái. 2. Xưng hô trong hội thoại ?Từ ngữ xưng hô và cách sử dụng chúng như thế nào. - Hệ thống từ ngữ xưng hô phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm. - Khi nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô. ? Đối với người trên thì xưng hô như thế nào. - Bác- cháu, anh- em, chị - em... ? Đối với bạn bè thì xưng hô như thế nào. - Bạn- tớ, cậu- tớ, gọi tên bạn- mình... ? Trong hội nghị, trong lớp xưng hô như thế nào. - Bạn- tôi, - Các bạn- chúng tôi. ? Em hiểu câu nói đó như thế nào. Cho ví dụ. -Xưng thì khiêm, hô thì tôn. Khi xưng hô, người nói tự xưng mình một cách khiêm nhường và người đối thoại một cách tôn kính, đây còn là phương châm xưng hô trong nhiều ngôn ngữ phương Đông nhất là trong tiếng Hán, tiếng Nhật, tiếng Triều Tiên. - Biết rõ mình nhiều tuổi hơn nhưng khi mới quen biết vẫn xưng là em gọi người đối thoại là anh (chị), bác. - Thời phong kiến phương châm này biểu hiện rõ hơn như: Bệ hạ, bần tăng, kẻ sĩ... - Hiện nay: Quý cô, quý bà, quý ông... ? Tại sao khi nói phải lựa chọn từ ngữ xưng hô. HS: Thảo luận 3 phút. Nhóm trưởng trình bày trước lớp. - Nhận xét bổ xung. - Trong tiếng Việt để xưng hô có thể dùng không chỉ đại từ xưng hô mà còn có thể dùng các danh từ chỉ quan hệ thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ nghề nghiệp, tên riêng... mỗi phương diện xưng hô đều thể hiện tính chất của tình huống giao tiếp ( thân mật hay xã giao) và mối quan hệ giữa người nói với người nghe. - Nếu không lựa chọn từ ngữ xưng hô không đạt hiệu quả giao tiếp như mong muốn. 3. Cách dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp ? Thế nào là cách dẫn trực tiếp. - Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, lời dẫn đặt trong dấu ngoặc kép. Lấy ví dụ về cách dẫn trực tiếp. GV: Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã dạy " Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết Thành công, thành công , đại thành công". ?Dẫn gián tiếp là gì. - Thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật có điều chỉnh cho thích hợp. Không đặt trong dấu ngoặc kép. Lấy ví dụ về cách dẫn gián tiếp. - Bác Hồ đã dạy phải đoàn kết, có đoàn kết mới thành công. Phần II. Vận dụng làm bài tập 1. Bài tập 1 ? Em hãy viết một đoạn hội thoại ? Và cho biết phương châm hội thoại nào được sử dụng 2. bài tập 2 ? Em hãy viết một đoạn văn ngắn( Chủ đề tự chọn ) trong đó có sử dụng các dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. HS: Viết đoạn văn, trình bày, nhận xét GV: Nhận xét, bổ sung Hướng dẫn học ở nhà. HS: Hoàn thành các bài tập Ngày soạn: 2/12/2011 Ngày giảng: 5/12 /2011 Tuần 16 Tiết 19 + 20: Ôn tập Tập làm văn A. Mục tiêu Củng cố kiến thức phần Tập làm văn mà HS đã học trong học kì I B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức Học sinh: Ôn tập phần Tập làm văn đã học trong học kì I C. Nội dung. I. Lý thuyết GV: Hướng dẫn HS hệ thống hoá kiến thức TLV đã học trong học kì I ? Trong học kì I chủ yếu tập trung vào thể loại văn bản nào - Văn Thuyết minh và văn Tự sự ? Nội dung chủ yếu của hai thể loại này là gì * Văn thuyết minh: - Một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh - Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh * Văn tự sự - Tóm tắt văn bản tự sự - Miêu tả trong văn bản tự sự - Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Nghị luận trong văn bản tự sự - Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự GV: Hướng dẫn HS khái quát nội dung chủ yếu của các thể loại Phần II: Thực hành GV: Đưa một số đề bài để HS thực hành viết, tạo lập văn bản 1. Bài tập 1 Em hãy tóm tắt các văn bản tự sự đã học - Chuyện người con gái Nam Xương - Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - Hoàng Lê nhất thống chí - Truyện Kiều - Truyện Lục Vân Tiên - Làng - Lặng lẽ Sa Pa - Chiếc lược ngà - Cố hương HS: Thực hành tóm tắt các văn bản, trình bày GV: Quan sát, giúp đỡ, nhận xét Hướng dẫn học ở nhà. HS: Tóm tắt các văn bản còn lại Ngày soạn: 9 /12/2011 Ngày giảng: 12/12 /2011 Tuần 17 Tiết 21+22: Ôn tập Tập làm văn( Tiếp) A. Mục tiêu Tiếp tục củng cố kiến thức phần Tập làm văn mà HS đã học trong học kì I B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức, thiết kế bài tập Học sinh: Ôn tập phần Tập làm văn đã học trong học kì I C. Nội dung. Phần I: Lý thuyết * Văn Tự sự ? Trình bày những nội dung chủ yếu trong phần văn tự sự lớp 9 - Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn tự sự - Sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Sử dụng yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự - Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự Phần II: Thực hành GV: Đưa một số đề văn để học sinh thực hành tạo lập văn bản Đề 1: Kể lại một câu chuyện đáng nhớ của bản thân trong đó có sử dụng yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm. Đề 2: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm. HS: Lập dàn ý, viết , trình bày GV: Nhận xét, Hướng dẫn học ở nhà. HS: Hoàn thành bài viết Ngày soạn: 14 /1/2012 Ngày giảng: 17/1 /2012 Tuần 20 Tiết 23: BÀI TẬP VỀ PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP A. Mục tiêu Củng cố kiến thức về phép phân tích và tổng hợp B. Chuẩn bị Giáo viên: Nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức, thiết kế bài tập Học sinh: Ôn tập phần phép phân tích và tổng hợp C. Nội dung. Phần I: Lý thuyết ? Thế nào là phép phân tích tổng hợp ? Phép phân tích và tổng hợp được sử dụng trong những trường hợp nào II. Bài tập Bài tập 1 : Tr×nh bµy phÐp ph©n tÝch vµ tæng hîp cña v¨n b¶n “ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÓ kØ mëi” cña Vò Khoan (SGK, tr.26). Bài tập 2 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ph©n tÝch c©u tôc ng÷ “Con h¬n cha lµ nhµ cã phóc” , ®Ó rót ra kÕt luËn vÒ mèi quan hÖ gi÷a thÕ hÖ sau víi thÕ hÖ tr­íc. Bài tập 3: Dùa vµo hÖ thèng luËn ®iÓm trong v¨n b¶n “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” cña NguyÔn §×nh thi (SGK, tr.12), em h·y viÕt mét t¸c phÈm v¨n häc ®Ó chøng minh cho nh÷ng luËn ®iÓm ®ã. * Gîi ý : Bài tập 1 - HÖ thèng luËn ®iÓm “ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÐ kØ míi” : * Nªu vÊn ®Ò : Líp trÎ ViÖt Nam cÇn nhËn ra nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÓu cña con ng­êi ViÖt Nam ®Ó rÌn nh÷ng thãi quen tèt khi b­íc vµo nÒu kinh tÕ míi. * Ph©n tÝch vÊn ®Ò thµnh ba luËn ®iÓm: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi quan träng nhÊt lµ chuÈn bÞ b¶n th©n con ng­êi. Bèi cµnh cïa thÕ giíi hiÖn nay vµ nh÷ng môc tiªu, nhiÖm vô nÆg nÒ cña ®Êt n­íc. (3) Nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cña con ng­êi ViÖt Nam cÇn ®­îc nhËn râ khi b­íc vµo nÒn kinh tÕ míi. * Tæng hîp : CÇn ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu, rÌn cho m×nh nh÷ng thãi quen ngay tõ nh÷ng viÖc nhá ®Ó ®­a ®Êt n­íc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. - H·y tiÕp tôc chia nhá tõng luËn ®iÓm, tr×nh bµy mèi quan hÖ gi÷a chóng. - H·y nªu lªn c¸c biÖn ph¸p t¸c gi¶ sö dông khi ph©n tÝch tõng khÝa c¹nh cña mçi luËn ®iÓm. Bài tập 2 : Cã thÓ dùa vµo nh÷ng lÝ lÏ sau ®Ó ph¸t triÓn thµnh ®o¹n v¨n : - Con vµ cha ë ®©y lµ mèi quan hÖ ruét thÞt, ®ång thêi lµ quan hÖ giòa thÕ hÖ sau v¸ tr­íc trong x· héi. - Con h¬n cha lµ kÕt qu¶ cao cña sù d¹y dç; sÏ dÉn ®Õn hiÖu qu¶ cao cña lao ®éng, gia ®×nh ph¸t triÓn h¬n tr­íc. - ThÕ hÖ sau h¬n thÕ hÖ tr­íc lµ phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi (dÉn chøng). - NÕu ng­îc l¹i th× sao ? - Rót ra kÕt luËn. Bài tập 3 - C¸c luËn ®iÓm trong v¨n b¶n “TiÕng nãi cña v¨n nghÖ” : + Néi dung cña v¨n nghÖ lµ thùc t¹i kh¸ch quan vµ nhËn thøc míi mÎ. + TiÕng nãi cña v¨n nghÖ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi con ng­êi. + V¨n nghÖ cã søc m¹nh l«i cuèn, c¼m ho¸ k× diÖu. - Chän mét t¸c phÈm, nªn lµ th¬ cho gän. Tr×nh bµy ý kiÕn theo c¸c luËn ®iÓm trªn (phÐp ph©n tÝch). Tõ sù ph©n tÝch mét t¸c phÈm cô thÓ mµ rót ra kÕt luËn vÒ t¸c dông cña t¸c phÈm v¨n häc ®èi víi b¹n ®äc (phÐp tæng hîp). Hướng dẫn tự học ? Viết một đoạn văn ngắn ( Chủ đề tự chọn) trong đó có sử dụng phép phân tích và tổng hợp *********************************************** Ngày soạn: 28 /1/2012 Ngày giảng: 31/ 1/2012 Tuần 22 TIẾT 24 : BÀI TẬP VỀ “ KHỞI NGỮ” A. Mục tiêu - Củng cố và nâng cao kiến thức phần “ Khởi ngữ” - Thực hành làm một số bài tập liên quan đến kiến thức “ Khởi ngữ” B. Nội dung I. Lý thuyết ? Nhắc lại đặc điểm và công dụng của khởi ngữ HS: Trả lời II. Bài tập C©u 1 : T×m khëi ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau : a) §äc s¸ch, ph¶i chän cho tinh, ®äc cho kÜ. b) KiÕn thøc phæ th«ng, kh«ng chØ nh÷ng c«ng d©n thÕ giíi hiÖn ®¹i t¹i cÇn mµ c¶ nh÷ng nhµ häc gi¶ chuyªn m«m còng kh«ng thÓ thiÕu nã ®­îc. c) Trang phôc kh«ng cã ph¸p luËt nµo can thiÖp, nh­ng cã nh÷ng quy t¾c ngÇm ph¶i tu©n theo,. ®ã lµ v¨n ho¸ x· héi. §i ®¸m c­íi kh«ng thÓ l«i th«i lÕch thÕch, mÆt nhä nhem, ch©n tay lÊm bïn. §i dù ®¸m tang kh«ng ®­îc mÆc ¸o quÇn loÌ loÑt, nãi c­êi oang oang. ( B¨ng S¬n, Trang phôc) C©u 2 : Thªm nh÷ng tõ cÇn thiÕt ®Ó nhËn diÖn khëi ng÷ cho c¸c khëi ng÷ ®· t×m ë bµi tËp 1. C©u 3 : ChuyÓn c¸c c©u sau thµnh c¸c c©u cã ch­a thµnh phÇn chñ ng÷. a) Ng­êi ta sî c¸i uy nghi quyÒn thÕ cña quan. Ng­êi ta sî c¸i uy ®ång tiÒn cña NghÞ L¹i. b) ¤ng gi¸o Êy kh«ng hót thuèc, kh«ng uèng r­îi. c) T«i cö ë nhµ t«i, lµm viÖc cña t«i. C©u 4 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông c©u cã khëi ng÷.G¹ch d­íi thµnh phÇn khëi nh÷ trong ®o¹n v¨n ®ã. * Gîi ý : C©u 1 : Thµnh phÇn khëi ng÷ trong c¸c c©u ®· cho nh­ sau : §äc s¸ch. b) KiÕn thøc phæ th«ng. c) Trang phôc, §i ®¸m c­íi, §i dù ®¸m tang. C©u 2 : Cã thÓ thªm nh÷ng tõ nhËn diÖn khëi ng÷ nh­ sau : a) VÒ (viÖc) ®äc s¸ch th× ph¶i chän cho tinh, ®äc cho kÜ. b) §èi víi kiÕn thøc phæ th«ng th× kh«ng chØ nh÷ng c«ng d©n thÕ giíi hiÖn ®¹i t¹i cÇn mµ c¶ nh÷ng nhµ häc gi¶ chuyªn m«m còng kh«ng thÓ thiÕu nã ®­îc. c) VÒ trang phôc th× kh«ng cã ph¸p luËt nµo can thiÖp, nh­ng cã nh÷ng quy t¾c ngÇm ph¶i tu©n theo,. ®ã lµ v¨n ho¸ x· héi. §èi víi (viÖc) ®i ®¸m c­íi th× kh«ng thÓ l«i th«i lÕch thÕch, mÆt nhä nhem, ch©n tay lÊm bïn. §èi víi (viÖc) ®i dù ®¸m tang th× kh«ng ®­îc mÆc ¸o quÇn loÌ loÑt, nãi c­êi oang oang. C©u 3 : Cã thÓ chuyÓn nh­ sau : a) Quan, ng­êi ta sî c¸i uy nghi quyÒn thÕ. NghÞ L¹i, ng­êi ta sî c¸i uy ®ång tiÒn cña. b) Thuèc, «ng gi¸o Êy kh«ng hót, r­îi, «ng gi¸o Êy kh«ng uèng. c) Nhµ t«i t«i cø ë, viÖc t«i, t«i cø lµm. C©u 4 : Häc sinh tù lµm. Hướng dẫn tự học Hoàn thành bài tập 4, tìm thành phần khởi ngữ trong các đoạn trích trong các văn bản đã học ********************************************** Ngày soạn: 5 /2/2012 Ngày giảng: 7/ 2/2012 Tuần 23 TIẾT 25 : BÀI LUYỆN TẬP NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG A. Mục tiêu - Củng cố và nâng cao kiến thức Bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống - Thực hành làm một số bài tập liên quan đến kiến thức Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống B. Nội dung I. Lý thuyết ? Nhắc lại đặc điểm của kiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống HS: Trả lời II. Bài tập C©u 1 : H·y s­u t©md mét sè g­¬ng ng­êi tèt, viÖc tèt trong ®êi sèng x· héi hiÖn nay ®¸ng ®Ó chóng ta quan t©m. C©u 2 : NÕu ph¶i viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËnvÒ mét trong sè nh÷ng tÊm g­¬ng ®ã, em cho r»ng bµi viÕt ph¶i ®¹t nh÷ng yªu cÇu g× vÒ h×nh thøc vµ néi dung C©u 3 : Nh©n xÐt 4 ®Ò bµi trong sgk, tr.22, chØ ra nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau trong c¸ch ra ®Ò. Nh÷ng sù kh¸c nhau ®ã quy ®Þnh cô thÓ c¸ch lµm nh­ thÕ nµo ? C©u 4 : Tr­íc sù ®ua ®ßi ¨n mÆc thiÕu v¨n ho¸ cña b¹n bÌ, em h·y gãp mét sè ý kiÕn trong buæi sinh ho¹t líp. * Gîi ý : C©u 1 : - Nh÷ng t­ liÖu s­u tÇm ®­îc cÇn ghi râ nguån cung cÊp th× chøng cø míi x¸c thùc (chi tiÕt, sù viÖc, cã thÓ cã c¶ ®Þa ®iÓm, thêi ®iÓm, sè liÖu,...) - Cã néi dung ®ang ®Ó nªu thµnh vÊn ®Ò, vµ ®ã lµ vÊn ®Ò g× ? VÝ dô : “ChuyÖn ®êi” bi tr¸ng cña mét chµng trai giái v¨n nhÊt miÒn B¾c mét thêi NguyÔn V¨n Th¹c sinh n¨m 1952 t¹i lµng B­ëi, Hµ Néi , trong mét gia ®×nh thî thñ c«ng. Cha mÑ cËu cã x­ëng dÖt nhá, nh­ng khi MÜ g©y chiÕn tranh ph¸ ho¹i miÒn B¾c, ®· b¸n rÎ ®Ó x¬ t¸n vÒ quª t¹i Cæ NhuÕ, huyÖn Tõ Liªm. Kh«ng cã viÖc lµm, nhµ l¹i ®«ng con, tµi s¶n gia ®×nh nhanh chãng kh¸nh kiÖt. Bµ mÑ Th¹c ph¶i ®i c¾t cá, b¸n lÊy tiÒn lo b÷a ¨n. Nhµ nghÌo nªn Th¹c võa ®i häc v­a ®i lµm thªm phô gióp cha mÑ nh­ng häc rÊt giái. Sau 10 n¨m häc phæ th«ng ®Òu ®¹t lo¹i häc sinh A1 (giái toµn diÖn). N¨m líp 7 (cuèi cÊp II), Th¹c ®o¹t gi¶i Nh× (kh«ng cã gi¶i NhÊt), häc sinh giái V¨n thµnh phè Hµ Néi .N¨m líp 10 ( cuèi cÊp III, 1969-1970), Th¹c ®o¹t gi¶i nhÊt cuéc thi häc giái V¨n toµn miÒn B¾c. Víi thµnh tÝch häc tËp nh­ vËy, Th¹c ®­îc chän ®i häc ë Liªn X«.Nh­ng ®ã lµ nh÷ng n¨m chiÕn tranh ¸c liÖt, cã chñ tr­¬ng nam sinh ®Òu nhËp ngò. Trong khi chê gäi nhËp ngò, Th¹c dù thi vµ ®ç vµo khoa To¸n – C¬ cña Tr­êng §¹i häc Tæng hîp Hµ Néi. Võa häc n¨m thø nhÊt, anh võa tù häc thªm ®Ó hoµn thµnh ch­¬ng tr×nh n¨m thø hai vµ ®­îc nhµ tr­êng cho lªn häc th¼ng n¨m thø 3. Nh­ng theo tiÕng gäi cña non s«ng, Th¹c nhËp ngò ngµy 6-9-1971. Anh hy sinh t¹i chiÕn tr­êng Qu¶ng TrÞ n¨m 1972, khi ch­a ®Çy 10 th¸ng tuæi qu©n vµ ch­a trßn 20 tuæi ®êi. §iÒu ®¸ng kh©m phôc n÷a lµ anh võa chiÕn ®Êu võa viÕt hµng tr¨m l¸ th­ vµ tËp nhËt ký 240 trang v× anh lu«n tr¨n trë : “LiÖu m×nh cã thÓ ®ãng gãp ®­îc g× cho v¨n häc chèng Mü...?”. Tinh thÇn chung cña tËp nhËt ký lµ tinh thÇn l¹c quan, s½n sµng x¶ th©n v× Tæ Quèc cña mét thanh niªn trÝ thøc Hµ Néi. ( §Æng V