Giáo án Ngữ văn tiết 4- Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh

SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :  Kiến thức : Hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh làm cho văn bản thuyết minh sinh động, hấp dẫn. ‚ Kỹ năng : Biết cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật vào văn bản thuyết minh. ƒ Thái độ : Có ý thức vận dụng các biện pháp này trong văn bản thuyết minh một cách linh hoạt. II. CHUẨN BỊ :  Thầy : :+ Xem lại phần văn bản thuyết minh ( ngữ văn 8 ) . + Tham khảo SGK , SGV và soạn giáo án,bảng phụ. ‚ Trò : Soạn bài theo hướng dẫn . III. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC: NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ Hoạt động 1:Khởi động (3’) -Ổn định lớp: -Kiểm tra bài cũ: -Giới thiệu bài: -Kiểm tra sĩ số -Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của HS. rGiới thiệu bài Văn bản thuyết minh là một loại văn bản đã được học tập, vận dụng trong chương trình ngữ văn lớp 8. Năm nay, các em lại sẽ được tiếp tục học tập loại văn bản này nhưng với yêu cầu cao hơn. Yêu cầu ấy như thế nào, chúng ta sẽ tìm hiểu ở bài học hôm nay. Ghi tựa bài lên bảng -Lớp trưởng báo cáo. -Để tập bài soạn lên bàn -HS lắng nghe Ghi tựa bài vào tập Hoạt động 2 :Hình thành kiến thức mới (19’) I.Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh: Œ Ôn tập văn thuyết minh : Xem lại bài cũ  Văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật: ? Muốn cho văn bản thuyết minh được sinh động, hấp dẫn, người ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật như kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ, nhân hóa hoặc các hình thức vè, diễn ca . . . ?Các biện pháp nghệ thuật cần được sử dụng thích hợp, góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tượng cần thuyết minh và gây hứng thú chi người đọc. r Văn bản thuyết minh là gì? rVăn bản thuyết minh được viết ra nhằm mục đích gì? rEm hãy kể ra một số phương pháp thường dùng mà em đã học? - Chốt lại những vấn đề của văn bản thuyết minh chuyển sang kiến thức mới -Yêu cầu hs đọc ngữ liệu “Hạ Long-Đá và Nước”.Sau đó trả lời các câu hỏi : rVăn bản trên thuyết minh vấn đề gì? rVấn đề trên có khó không? Tại sao ? rTrong văn bản này tác giả đã vận dụng phương pháp thuyết minh nào là chủ yếu ? rVà để cho văn bản được sinh động tác giả còn vận dụng biện pháp nghệ thuật nào ? - Nhận xét chốt lại ý hướng hs đến ý thứ nhất của phần ghi nhớ sgk rTheo em sử dụng các biện pháp nghệ thuật trên trong văn bản thuyết minh có tác dụng gì ? -Chốt ý ghi nội dung thứ hai * Chuyển ý:Để hiểu rõ hơn về việc sử dung một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh, chúng ta sẽ thực hiện phần luyện tập -Là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân …của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích. -Nhằm cung cấp tri thức khách quan về những sự vật, hiện tượng, vấn đề…được chọn làm đối tượng để thuyết minh. - nêu định nghĩa, ví dụ, liệt kê, dùng số liệu, phân loại, so sánh … -Nghe -Thuyết minh về những sự kì lạ của Hạ Long -Đây là vấn đề khó thuyết minh vì: +Đối tượng TM rất trừu tượng +Ngoài ra còn phải truyền được cảm xúc và sự thích thú đến người đọc - pp liệt kê -Trả lời: miêu tả, so sánh, liên tưởng tưởng tượng, nhân hóa,… - nổi bật đặc điểm, gây hứng thú cho người đọc -Nghe Hoạt động 3: (20p) LUYỆN TẬP II.Luyện tập: Œ Đọc văn bản “Ngọc Hoàng xử tội ruồi xanh” và trả lời các câu hỏi a.-Văn bản có tính chất thuyết minh. -Thể hiện ở chỗ giới thiệu loài ruồi rất có hệ thống. -Văn bản sử dụng các phương pháp thuyết minh : nêu định nghĩa, phân loại, dùng số liệu, liệt kê. b.Đặc biệt là thuyết minh kết hợp với các biện pháp nghệ thuật: Nhân hóa, có tình tiết.Văn bản viết dưới dạng một câu chuyện . c.Các biện pháp nghệ thuật có tác dụng gây hứng thú cho bạn đọc nhỏ tuổi, vừa vui vừa học thêm được tri thức. 2.Nêu nhận xét về biện pháp nghệ thuật được sử dụng Biện pháp nghệ thuật ở đây chính là lấy ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu mối câu chuyện. -Yêu cầu hs đọc văn bản “Ngọc Hoàng xử tội ruồi xanh”. - Hướng dẫn trả lời các câu hỏi sgk rVăn bản trên có tính chất TM không ? rTính chất ấy thể hiện qua những điểm nào ? r Những phương pháp TM nào đã được sử dụng ? -Nhận xét, chốt ý r Bài TM trên có nét gì đặc biệt? rTác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào trong bài văn ? -Gv nhận xét r Tác giả sử dụng các biện pháp nghệ thuật ở đây có tác dụng gì ? -Gv nhận xét -Yêu cầu học sinh đọc bài tập 2 -Hướng dẫn hs tìm tòi và thực hiện theo y/c. rHãy tìm biện pháp nghệ thuật chính trong đoạn văn trên? rEm có nhận xét gì về việc sử dụng nghệ thuật này trong đoạn văn ? -Hai học sinh đọc văn bản -Thảo luận nhóm 5p -Đọc đoạn văn, nghe hướng dẫn Hoạt động 4: ( 3 p ) CỦNG CỐ, DẶN DÒ rĐể bài văn thuyết minh thêm sinh động và hấp dẫn chúng ta phải làm gì ? rNhững biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng trong văn bản thuyết minh là gì ? ? Chuẩn bị “Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh” & Soạn bài : “Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh”. Dựa vào sự hướng dẫn chuẩn bị ở nhà cùa sgk lập dàn ý với đối tượng là chiếc nón lá - Cá nhân trả lời . - Lắng nghe , ghi nhớ , soạn bài ở nhà .