Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 93: Tiếng nói của văn nghệ (Tiết 1) - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Ta Gia

Ngày giảng: 9B- 2/1/2020 Tiết 93-Văn bản TIẾNG NÓI CỦA VĂN NGHỆ (tiết 1) (Nguyễn Đình Thi) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. 1. Kiến thức: - Bước đầu nắm được nội dung và sức mạnh của văn nghệ trong cuộc sống của con người. - Nghệ thuật lập luận của nhà văn Nguyễn Đình Thi trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc - hiểu, cảm nhận văn bản nghị luận. 3. Thái độ: - Hiểu được vai trò của văn nghệ trong đời sống. 4. Định hướng phát triển năng lực a. Năng lực chung Tự chủ, tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo. b. Năng lực đặc thù Năng lực đọc, nói, nghe, viết, tạo lập văn bản II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Nắm vững nội dung, kiến thức, tham khảo tài liệu. 2. Học sinh: Soạn bài theo hướng dẫn. III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT 1. Phương pháp - Vấn đáp, hoạt động nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, đọc tích cực 2. Kĩ thuật - Đặt câu hỏi, thảo luận nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra đầu giờ: a. Kiểm tra bài cũ: H. Tác giả Chu Quang Tiềm khuyên chúng ta nên chọn và đọc sách như thế nào? b. Kiểm tra bài mới: H. Văn bản Tiếng nói của văn nghệ thuộc kiểu văn bản nào? 3. Bài mới: * Hoạt động 1: Khởi động Văn nghệ có nội dung và sức mạnh riêng độc đáo như thế nào? Nhà nghệ sĩ sáng tác tác phẩm với mục đích gì? Văn nghệ đến với người tiếp nhận, đến với quần chúng nhân dân bằng con đường nào? Nguyễn Đình Thi đã góp phần trả lời những câu hỏi trên qua bài văn nghị luận giàu sức thuyết phục Tiếng nói của văn nghệ. * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức kĩ, năng mới Hoạt động của GV- HS Nội dung - HS đọc chú thích SGK. I. Đọc, tìm hiểu chung văn bản. 1. Tác giả, văn bản. a. Tác giả: H. Căn cứ vào chú thích SGK hãy nêu một vài nét cơ bản về tác giả? - GV giới thiệu, mở rộng về tác giả. H. Hoàn cảnh ra đời của văn bản? - GV nêu yêu cầu đọc, 3 hs đọc - n/ xét. - Chú ý các dẫn chứng thơ. H. Giải thích cụm từ phật giáo diễn ca? - Phật giáo diễn ca: bài thơ dài nôm na dễ hiểu về nội dung đạo phật. H. Văn bản thuộc kiểu văn bản nào? H. Trình bày các luận điểm của phần trích? Nêu nội dung của luận điểm? Hs hoạt động nhóm 4 phút - Luận điểm 1: Nội dung của văn nghệ là phản ánh hiện thực khách quan, lời gửi, lời nhắn nhủ của nhà nghệ sĩ tới người đọc... từ đầu đến một cách sống của tâm hồn. - Luận điểm 2: Sức mạnh kì diệu của văn nghệ phần còn lại. H. Nhan đề của bài viết thể hiện điều gì? * Nhan đề thể hiện tính khái quát và gợi sự gần gũi, nó bao hàm cả nội dung lẫn cách thức, giọng điệu nói của văn nghệ. - HS đọc phần 1. H. Xác định luận điểm? H. Phản ánh của văn nghệ theo Nguyễn Đình Thi có điểm gì đặc biệt ? H. Để làm sáng tỏ vấn đề đó tác giả đã dùng dẫn chứng nào? - Dẫn từ 2 tác giả vĩ đại của văn học dân tộc. “Nguyễn Du hay tôn- xtôi” Nguyễn Đình Thi (1924 - 2003) - Sáng tác và hoạt động văn nghệ từ trước cách mạng T8/ 1945. - Là cây bút lí luận phê bình có tiếng. - Năm 1996 được nhà nước trao tặng Giải thưởng HCM về VHNT. b. Văn bản: - Tiểu luận Tiếng nói của văn nghệ viết năm 1948 (thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp) 2. Đọc, tìm hiểu chú thích. a. Đọc: b. Chú thích: (SGK) 3. Thể loại. - Thể loại: kiểu văn bản nghị luận. - Vấn đề: Văn nghệ. 4. Bố cục. II. Đọc - hiểu văn bản 1. Nội dung tiếng nói của văn nghệ. - Văn nghệ không chỉ phản ánh cái khách quan mà còn biểu hiện cái chủ quan của người sáng tạo. - Văn nghệ lấy chất liệu ở tư tưởng tình cảm của người viết gửi vào đó lời nhắn nhủ của riêng mình. - Truyện Kiều của Nguyễn Du. - An- na- Ca- rê- nhi- na của Lép- tôn- xtôi. H. Em có nhận xét gì về hai dẫn chứng đó? - Hai câu thơ nổi tiếng của tác phẩm truyện Kiều với lời bình. - Hai câu thơ tả cảnh mùa xuân tươi đẹp. Làm chúng ta rung động với cái đẹp lạ lùng mà tác giả đã miêu tả. Cảm thấy trong lòng ta có sự sống tươi trẻ luôn tái sinh. Đó chính là 1 lời gửi, lời nhắn 1 trong những nội dung cuả truyện Kiều. - Cái chết thảm khốc của nhân vật An- na-Ca-rê-nhi-na đã làm cho người đọc cảm thấy bâng khuâng thương cảm khó quên. H. Thông qua hai dẫn chứng tác giả muốn gửi gắm điều gì tới bạn đọc? - Đó là lời gửi, lời nhắn, là ND tư tưởng, tình cảm độc đáo của tác phẩm văn học. H. Vì sao những lời gửi gắm của các tác giả đến với người đọc lại phong phú sâu sắc vậy? - Bởi các tác phẩm văn nghệ đã làm cho các lời khuyên lí thuyết khô khan trở nên tình cảm rung động lòng người. - GV bình: H. Vì sao tác giả viết lời gửi của văn nghệ sĩ cho nhân loại, cho đời sau phức tạp hơn, phong phú và sâu sắc hơn những bài học luân lí triết lí đời người. Lời khuyên xử thế dù là triết lí nổi tiếng sau sắc? - Để nêu rõ tính phong phú, phức tạp, sâu sắc của nó, đi sâu bàn về nội dung của văn nghệ, tư tưởng, tình cảm của nghệ sĩ gửi gắm trong tác phẩm... H. Nội dung của văn nghệ có điểm gì khác với nội dung của các môn khoa học khác? H. Em có nhận xét gì về NT nghị luận của tác giả trong phần VB này? H. Bằng cách lập luận ấy, tác giả muốn nhấn mạnh và lưu ý người đọc ở ND phản ánh thể hiện của văn nghệ là gì? - Nội dung của văn nghệ tập trung miêu -> Dẫn chứng tiêu biểu, cách nêu dẫn chứng cụ thể. - Người đọc rung động trước cái đẹp mà tác giả đã miêu tả. Là lời nhắn gửi tới truyện Kiều. => Tác giả muốn gửi những bài học luân lí về những ứng xử trong cuộc sống. -> Văn nghệ làm rung động nhận thức của từng người, nó được mở rộng và phát huy qua từng thế hệ người đọc, người xem... -> Luận cứ cụ thể, kết hợp với miêu tả và tự sự. => Hiện thực mang tính cụ thể, sinh động đời sống tình cảm của con người qua cái nhìn, tình cảm cá nhân của người nghệ sĩ. tả khám phá chiều sâu tính cách số phận con người ... qua cái nhìn tình cảm của người nghệ sĩ. Hoạt động 3: Luyện tập Hs đọc lại văn bản Hoạt động 4: Vận dụng - Viết đoạn văn nêu cảm nhậncủa em về nội dung của văn nghệ Hoạt động 5: Mở rộng, bổ sung, phát triển ý tưởng sáng tạo Tìm dẫn chứng chứng minh: Văn nghệ làm rung động nhận thức của từng người, nó được mở rộng và phát huy qua từng thế hệ người đọc, người xem... V. HƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU - Nắm vững tác giả và hoàn cảnh sáng tác tác phẩm. - Vai trò của văn nghệ đối với đời sống con người. - Học bài chuẩn bị phần tiếp theo + Tìm hiểu tiếng nói của văn nghệ + Khả năng kì diệu của văn nghệ