Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 54 đến 62 - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Mường Kim

Ngày soạn: 03/11/2019 Ngày giảng: 04/11 (6A1,3) Tiết 54: ÔN TẬP TRUYỆN DÂN GIAN (Tiếp) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - HS luyện tập để nắm chắc về giá trị nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của truyện dân gian. Biết so sánh sự giống và khác của các thể loại. Tìm hiểu một số yếu tố thần kì và ý nghĩa của các yếu tố đó. 2. Kĩ năng: - Đọc, kể tóm tắt các truyện dân gian đã học. - Hiểu được nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của các văn bản. - Nhân vật, sự việc chính. - Nhớ những nét chính về nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của các văn bản. 3. Thái độ: - Có ý thức học tập, nắm chắc nội dung các văn bản văn học dân gian. - Phẩm chất: Yêu mến văn học dân gian 4. Định hướng năng lực: Phát triển các năng lực như: a, Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực hợp tác, b, Năng lực đặc thù: Năng lực nghe, nói, đọc, viết, tạo lập văn bản. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: phiếu bài tập 2. Học sinh: Ôn tập lại các phần đã học theo hướng dẫn III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp - Dạy học đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm.... 2. Kĩ thuật - Kĩ thuật đặt câu hỏi - Kĩ thuật chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ ? Kể tên các truyện dân gian đã học? Cho biết các truyện đó thuộc thể loại nào? Trong số các truyện đã học em thích nhất truyện nào? Vì sao? 3. Bài mới * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động Tiết trước ta đã đi ôn tập về khái niệm truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn và truyện cười. Sự khác nhau giữa truyền thuyết với cổ tích; ngụ ngôn với truyện cười. Tiết này ta sẽ ôn cụ thể từng văn bản VHDG đã học.... * HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới Hoạt động của GV và HS Nội dung HĐ cặp đôi. 10’ HS trao đổi các văn bản theo yêu cầu: H: Kể tóm tắt, Nêu ND, NT, Ý nghĩa văn bản. HS: Đọc truyện Thánh Gióng. H: Kể tóm tắt truyện Thánh Gióng? Hs: Tóm tắt-Nhận xét. H: Cho biết nội dung chính của truyện Thánh Gióng? H: Nghệ thuật của truyện là gì ? H: Ý Nghĩa của truyện ? HS: Đọc truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh. H: Kể tóm tắt truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh? Hs: Tóm tắt-Nhận xét. H: Cho biết nội dung chính của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh ? H: Nghệ thuật của truyện là gì ? H: Ý Nghĩa của truyện ? HS: Đọc truyện Thạch Sanh. H: Kể tóm tắt truyện Thạch Sanh ? I. Truyện Thánh Gióng. 1. Đọc. 2. Kể tóm tắt. a, Nội dung. - Hình tượng Thánh Gióng với nhiều mùa sắc thần kì là biểu tượng rực rỡ ý thức và bảo vệ đất nước, đồng thời là sự biểu hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm. b, Nghệ thuật: - Thần kì, hoang đường c, Ý nghĩa: - Mơ ước của nhân dân về người anh hùng cứu nước và sức mạnh bảo về đất nước của dân tộc. II. Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh. 1. Đọc. 2. Kể tóm tắt. a, Nội dung. - Sơn Tinh, Thủy Tinh là câu chuyện tưởng tượng kì ảo, giải thích hiện tượng lũ lụt và thể hiện sức mạnh, ước mong của người Việt cổ muốn chế ngự thiên tai, đồng thời suy tôn ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. b, Nghệ thuật: Tưởng tượng, kì ảo.. c, Ý nghĩa: - Giải thích hiện tượng lũ lụt, sức mạnh và ước mơ chinh phục tài năng của dân tộc ta. III. Truyện Thạch Sanh. 1. Đọc. 2. Kể tóm tắt. a, Nội dung. - Thạch Sanh là truyện ccoor tíc về người dũng sĩ diệt chằn tinh, diệt đại H: Cho biết nội dung chính của truyện Thạch Sanh ? H: Nghệ thuật của truyện là gì ? H: Ý Nghĩa của truyện ? GV yêu cầu một số HS thực hành trước lớp. bàng cứu người bị hại.vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa và chống quân xâm lược. Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân. b, Nghệ thuật: - Tưởng tượng, thần kì. c, Ý nghĩa: - Ước mơ niềm tin về đạo đức công lý xã hội và tinh thần nhân đạo, yêu hoà bình. IV. Luyện tập. - Thực hành kể tóm tắt - Nêu ND, NT, Ý nghĩa * HOẠT ĐỘNG 3: ( tích hợp vào HĐ 2) * HOẠT ĐỘNG 4: ( Trên lớp/ ở nhà) ? Hãy kể lại một trong 3 câu chuyện vừa ôn ( Thánh Gióng, Thạch Sanh, STTT) Và nêu ý nghĩa? * HOẠT ĐỘNG 5: ? Tìm và sưu tầm những truyện truyền thuyết, cổ tích việt Nam V. HƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ TIẾT SAU - Ôn lại (ND,NT,Ý nghĩa, bài học rút ra từ các truyện ngụ ngôn, truyện cười đã học). - So sánh điểm giống và khác nhau giữa truyện ngụ ngôn và truyện cười ( 6A1) Ngày soạn: 04/11/2019 Ngày giảng: 05/11 (6A3), 06/11 (6A1) Tiết 55: ÔN TẬP TRUYỆN DÂN GIAN (Tiếp) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức. - Nhân vật và sự việc chính. - Ôn tập lại nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của các văn bản cổ tích, truyện cười, ngụ ngôn. 2. Kĩ năng. * K,G - So sánh sự giống và khác nhau giữa các truyện dân gian. - Trình bày cảm nhận về truyện dân gian theo đặc trưng thể loại. - Rèn kĩ năng đọc (TB,Y) 3. Thái độ: - Có ý thức ôn tập VHDG theo hệ thống - Phẩm chất: Yêu mến VHDG 4. Định hướng năng lực: phát triển năng lực như a. Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực hợp tác, b. Năng lực chuyên biệt: Năng lực nghe, nói, đọc, viết, tạo lập văn bản. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Lập kế hoạch dạy, phiếu học tập 2. Học sinh: Nghiên cứu bài học, chuẩn bị theo sự phân công III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp - Dạy học đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, trò chơi,hoạt động nhóm.... 2. Kĩ thuật - Kĩ thuật đặt câu hỏi - Kĩ thuật chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ ? Kể tên các truyện dân gian đã học? Cho biết các truyện đó thuộc thể loại nào? Trong số các truyện đã học em thích nhất truyện nào? Vì sao? 3. Bài mới * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động GV: tổ chức trò chơi “ nhóm nào nhanh hơn” Hình thức chơi: GV chia bảng làm 4 nhóm tương ứng với 4 tổ -> hs các tổ chơi với hình thức tiếp sức (3p) ? Nêu tên truyện dân gian ( ngụ ngôn, tryện cười) đã học? * HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức, kĩ năng mới Hoạt động của GV & HS Nội dung KT trọng tâm * HĐ cá nhân ? Kể tóm tắt văn bản cậu em bé thông minh? K-G ? Truyện gồm những sự việc chính nào? Tb-Y ? Ước mơ của tác giả dân gian qua truyện này là gì? ? Truyện hấp dẫn người đọc bởi những yếu tố nào? ? Kể tóm tắt văn bản cậu em bé thông minh? K-G ? Truyện gồm những sự việc chính nào? Tb-Y ? Nêu ý nghĩa và bài học rút ra từ câu chuyện? ? Nêu nghệ thuật chính của văn bản? ? Kể tóm tắt văn bản? I. Văn bản: em bé thông minh. 1. Kể tóm tắt: * Các sự việc chính: - Vua sai quan đi khắp nơi tỡm người hiền tài cứu nước. - Em bé giải câu đố của viên quan. - Em bé giải câu đố thứ 1 của vua. - Em bé giải câu đố thứ 2 của vua. - Em bé giải câu đố của sứ giả nước ngoài. - Em bé trở thành trạng nguyên. 2. Nội dung: - Đề cao trí thông minh của em bé, của người lao động. - Đề cao kinh nghiệm dân gian. - Ý nghĩa hài hước, mua vui. 3. Nghệ thuật: - Cách dẫn dắt truyện khéo léo, truyện có nhiều kịch tính - Xây dựng nhân vật hoàn hảo, lí tưởng II. Văn bản : Ếch ngồi đáy giếng. 1. Kể tóm tắt: + Ếch sống trong giếng lâu ngày, nó nghĩ mình là chúa tể. + Trời mưa to, nước dềnh lên đưa Ếch ra ngoài. + Nó đi lại nghênh ngang, bị Trâu giẫm bẹp. 2. Nội dung. - Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp nhưng huênh hoang, kiêu ngạo. - Khuyên nhủ người ta phải biết mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo. 3. Nghệ thuật. - Xây dựng hình tượng gần gũi với cuộc sống. - Cách kể bất ngờ, hài hước kín đáo. - Cách nói bằng ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên. III. Văn bản: Thầy bói xem voi. 1. Kể tóm tắt. 2. Nội dung ? Bài học ngụ ngôn trong truyện này là gì? ? Hãy nêu những nét nghệ thuật chính. ? Kể tóm tắt văn bản? ? Qua câu chuyện này em rút ra bài học gì? ? Em hãy nêu những nét nghệ thuật chính của truyện. - Truyện khuyên nhủ con người khi tìm hiểu về 1 sự vật, sự việc nào đó phải xem xét chúng một cách toàn diện. 3. Nghệ thuật. - Cách nói bằng ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên, sâu sắc : + Dựng đối thoại + Lặp lại các sự việc. + Nghệ thuật phóng đại. IV. Văn bản: Treo biển: 1. Kể tóm tắt: 2. Nội dung. - Phải biết tiếp thu có chọn lọc ý kiến của người khác. 3. Nghệ thuật - Sử dụng những yếu tố gây cười. - Kết thúc bất ngờ.. * HOẠT ĐỘNG 3: ( tích hợp vào HĐ 2) * HOẠT ĐỘNG 4: ( Trên lớp/ ở nhà) ? Hãy kể lại một truyện dân gian mà em thích, nêu ý nghĩa, bài học. * HOẠT ĐỘNG 5: ? Tìm và sưu tầm những truyện cười, truyện ngụ ngôn việt Nam V. HƯỚNG DẪN HỌC SINH CHUẨN BỊ TIẾT SAU - Học ghi nhớ, tìm sưu tầm những truyện dân gian VN, hay nước ngoài Ngày soạn: 04/11/2019 Ngày giảng: 05/11 (6A3), 06/11 (6A1) Tiết 56:TRẢ BÀI KIỂM TRA TIẾNG VIỆT I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. 1. Kiến thức: - Giúp HS tự đánh giá được khả năng nhận thức của mình về phần Tiếng Việt: Loại từ, từ loại, cụm danh từ. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tổng hợp kiến thức. 3. Thái độ: - HS có ý thức tự đánh giá, rút kinh nghiệm về cách dùng từ, sử dụng từ để học tập tốt hơn. 4. Định hướng năng lực - Năng lực: tự học, hợp tác, giao tiếp II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Chấm bài, điểm, sửa chữa lỗi cho HS 2. Học sinh: Ôn tập kiến thức tiếng Việt đã học và kiểm tra. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT: - Phương pháp: vấn đáp, hoạt động nhóm - Kĩ thuật: đặt câu hỏi, chia nhóm, thảo luận nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC C. Tổ chức hoạt động lên lớp 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: * HOẠT ĐỘNG 1 GV nêu yêu cầu của tiết trả bài. * HOẠT ĐỘNG 2 Hoạt động của GV- HS Nội dung kiến thức trọng tâm - HS đọc lại đề - GV treo bảng phụ - Gv: Yêu cầu học sinh dựa vào những kiến thức đã học để chữa từng câu hỏi. - Chữa bài lần lượt theo đáp án tiết 46. - Căn cứ vào đáp án, HS chữa lại bài làm của mình vào vở. - Gv: Tổng hợp và đưa ra nhận xét chung về ưu và nhược điểm bài làm của HS. Bài làm đảm bảo được yêu cầu: Hoa, Trang, Duy, Thanh.... I. Đề bài, hướng dẫn chấm. (tiết 47) II. Trả bài và chữa lỗi: 1. Trả bài: * Ưu điểm: - Đa số học sinh nắm được lý thuyết và bước đầu áp dụng vào giải quyết các bài tập. Bài làm chưa đảm bảo: Hạnh, Thành, Trang, Phát, Hòa.... GV dùng bảng phụ liệt kê lỗi cơ bản. HS sửa lỗi. Thống kê điểm: Lớp Điểm trên Tb Điểm dưới Tb 6ª1 6ª3 - Kiến thức về danh từ áp dụng vào viết đoạn văn tương đối tốt. - Trình bày rõ ràng, sạch sẽ không mắc lỗi chính tả. * Nhược điểm: - Một số bài kiến thức chưa chắc chắn, thể hiện sự ôn tập chưa tốt. Xác định danh từ còn nhầm lẫn sang độngtừ, tính từ, điền không đúng thành phần. - Một số bài làm còn quá yếu, sai nhiều lỗi chính tả, chưa biết dùng dấu câu. - Một số học sinh chưa biết viết đoạn văn hoặc còn nhầm lẫn chủ đề, - Khả năng diễn đạt còn hạn chế câu văn chưa lưu loát trôi chảy, cách dùng từ diễn đạt yếu. 2. Chữa lỗi: 3. Trả bài. * HOẠT ĐỘNG 3 GV chỉ ra một số lỗi cơ bản về hình thức, gọi HS lên sửa lại. - Thảo luận nhóm (nhóm 6), chia nhóm - GV chia nhóm, yêu cầu HS mỗi nhóm tập hợp bài làm của thành viên, sửa lỗi cho các bài. - HS thảo luận nhóm, viết lỗi và sửa lỗi ra giấy. - HS các nhóm báo cáo. Nhận xét. Bổ sung. - GV chữa lỗi điển hình. - GV cho HS trao đổi bài, đọc bài của bạn, rút kinh nghiệm * HOẠT ĐỘNG 4 - Tiếp tục sửa lỗi sai trong bài viết của mình, của bạn. * HOẠT ĐỘNG 5 - Tiếp tục ôn tập, tìm thêm kiến thức nâng về danh từ, cụm danh từ - Về nhà làm lại bài (câu 3, 4) - Tự sửa những lỗi sai. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI TIẾT SAU Chuẩn bị bài: Động từ. Yêu cầu: - Tìm hiểu khái niệm, lấy được ví dụ. - Phân biệt động từ tình thái và động từ chỉ hành động, trạng thái. - Sử dụng động từ để đặt câu. Ngày soạn: 06/11/2019 Ngày giảng: 07/11 (6A3), 11 /11 (6A1) Tiết 57: ĐỘNG TỪ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Nắm được: - Đặc điểm của động từ (Khái niệm; chức vụ, khả năng kết hợp, các loại động từ) - Nhận diện và phân loại động từ trong ví dụ cụ thể. 2. Kĩ năng: - Kĩ năng nhận biết phân loại động từ, sử dụng đúng động từ trong khi nói và viết. - Vận dụng động từ để tạo lập đoạn văn, văn bản. 3.Thái độ: Nắm và sử dụng được động từ vào trong nói và viết. - Phẩm chất: yêu mến tiếng việt 4. Định hướng năng lực - Năng lực chung: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ để giúp HS nắm vững khái niệm về động từ ; ý nghĩa khái quát của động từ ; đặc điểm ngữ pháp của động từ - Năng lực đặc thù: Năng lực nghe, nói, viết, tạo lập văn bản II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: Bảng phụ 2. Học sinh: Soạn bài theo hướng dẫn SGK III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: dạy học đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: đặt câu hỏi, chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: Chỉ từ là gì? Cho ví dụ? 3. Bài mới. * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động Hàng ngày chúng ta thường sử dung các động từ như: đi, chạy, nhảy, ...vậy các động từ đó có đặc điểm ntn ? Sử dụng như thế nào cho đúng... * HOẠT ĐỘNG 2 Hoạt động của GV và HS Nội dung - GV treo bảng phụ đã viết VD HS đọc VD: Bằng hiểu biết của em về ĐT đã học ở bậc Tiểu học, em hãy tìm động từ có trong các câu văn đó ? Những ĐT chúng ta vừa tìm được có ý nghĩa gì ? HS đọc VD d I. Đặc điểm của động từ: 1. Ví dụ: SGK - tr 145 * Ý nghĩa: a. đi, đến, ra, hỏi b. lấy, làm, lễ c. treo, có, xem, cười, bảo, bán, phải, đề. - Chỉ hành động. d, Vui: d. Vui sao một sáng tháng năm Đường về Việt Bắc lên thăm Bác Hồ Động từ vui có ý nghĩa gì? Động từ là gì? HS quan sát VD 1- SGK Tìm những từ đi kèm với ĐT trong ví dụ? Những ĐT chúng ta vừa tìm được có khả năng kết hợp được với những từ nào đứng trước nó? Qua VD vừa tìm hiểu , em hãy rút ra kết luận về khả năng kết hợp của ĐT ? VD: a. Em đang lao động b. Lao động là vinh quang Phân tích thành phần câu? ĐT giữ chức vụ ngữ pháp gì trong câu? * HĐ cặp đôi (2p) ? So sánh DT với ĐT GV sử dụng bảng phụ ?Cho biết ý nghĩa, khả năng kết hợp, chức vụ của động từ trong câu? HS đọc ghi nhớ-GV khái quát. GV nêu yêu cầu bài tập: Tìm ĐT và đặt câu - Chỉ trạng thái của sự vật.  Chỉ hành động, trạng thái của sự vật. * Khả năng kết hợp. - Kết hợp với các từ : đã, hãy, đang, sẽ, đừng, chớ......để tạo thành cụm động từ * Chức vụ ngữ pháp - Thường làm vị ngữ trong câu - Khi làm chủ ngữ ĐT mất khả năng kết hợp các từ hãy, đừng, chớ.... 2. Ghi nhớ: SGk - tr 146 * HOẠT ĐỘNG 3 Bài tập 1: HĐ cặp đôi (5p) -> HS báo cáo kết quả - Các động từ: ĐT tình thái ĐT chỉ hành động, trạng thái ĐT chỉ h/đ ĐT chỉ trạng thái may... tức, tất tưởi Bài tập 2: HĐ cá nhân ? Câu chuyện cười viết về nhân vật nào? ? Tính keo kiệt thể hiện qua những sự việc nào? Đọc truyện em buồn cười ở chỗ nào? + Anh chàng keo kiệt. + Buồn cười vì anh chàng chỉ muốn cầm của người khác chứ ko muốn đưa cho người khác cái gì * HOẠT ĐỘNG 4: (trên lớp/ở nhà) ? Viết một đoạn văn ngắn từ 7 -10 câu về chủ đề gia đình trong đó có sử dụng các loại ĐT chính * HOẠT ĐỘNG 5 ? Tìm và phân loại những động từ có trong một văn bản văn học cụt hể đã được học từ đầu năm tới giờ. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU Soạn bài: Cụm ĐT. Thực hiện theo yêu cầu SGK. ? Tìm và xác định từ đứng trước và đứng sau động từ ********************************** Ngày soạn: 10/11/2019 Ngày giảng: 11/11 (6A1,3) Tiết 58: CỤM ĐỘNG TỪ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức. - Chức năng ngữ pháp của cụm động từ . - Cấu tạo đầy đủ của cụm động từ . 2. Kĩ năng. - Nhận biết được cụm động từ. - Bước đầu biết sử dụng cụm động từ vào việc đặt câu . 3. Thái độ: - Yêu mến môn học. - Phẩm chất: khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng việt chính xác 4. Định hướng năng lực - Năng lực chung: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ để giúp HS nắm vững khái niệm về cụm động từ ,đặc điểm ngữ pháp của động từ - Năng lực đặc thù: Năng lực nghe, nói, viết, tạo lập văn bản II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: Bảng phụ, phiếu học tập 2. Học sinh: Soạn bài theo hướng dẫn SGK III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: dạy học đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: đặt câu hỏi, chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là động từ ? Có mấy loại động từ? Xác định các động từ trong câu sau và phân loại. TB, Y 1. Anh dám làm không? 2. Giang đứng khóc. 3. Bài mới. * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động GV đưa từ : học. Em hãy đặt câu? - Em đang học bài. đang học bài chính là CĐT Muốn hiểu cụ thể CĐT ntn-> tìm hiểu trong bài học hôm nay. * HOẠT ĐỘNG 2 Hoạt động của GV - HS Nội dung - GV sử dụng bảng phụ đã viết bài tập. * HSHĐ cặp đôi ( 3p) ? Các từ in đậm trên bổ sung ý nghĩa cho từ nào? ? Những từ được bổ sung thuộc từ loại nào? - Đại diện cặp đôi phát biểu - > cặp khác nhận xét -> GV chốt KT GV: tổ hợp từ bao gồm động từ và một số từ ngữ phụ thuộc đi kèm được gọi là cụm động từ. ? Em hiểu thế nào là cụm động từ? * HSHĐ nhóm 4 ( 4p) ? Thử lược bỏ từ ngữ in đậm rồi cho biết nội dung câu văn có sự thay đổi như thế nào? (Câu văn không còn rõ nghĩa. ) ? Từ đó nhận xét về vai trò của các từ, cụm từ in đậm ấy với động từ đi, ra ? - Nếu lược bỏ các từ ngữ in đậm thì chỉ còn lại động từ. Các sắc thái ý nghĩa về thời gian, địa điểm, đối tượng mà chúng bổ sung cho động từ không còn nữa. => Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.. ? Tìm một cụm ĐT, đặt câu với cụm ĐT ấy rồi rút ra nhận xét về hoạt động của cụm động từ trong câu so với ĐT? (K-G) I. Cụm động từ là gì? 1. Ví dụ: Sgk - tr 147. * Nhận xét: - Đã, nhiều nơi, bổ sung ý nghĩa cho đi - Cũng, những câu đố oái oăm bổ sung ý nghĩa cho ra. => Cụm động từ là tổ hợp từ bao gồm động từ và một số từ ngữ phụ thuộc đi kèm. GV đưa ví dụ : - Tôi /đi - Tôi/ đã đi nhiều nơi. ? Phân tích cấu tạo của hai câu? ? Xác định cụm động từ ở câu 2. TB, Y - đã đi nhiều nơi. ? So sánh ý nghĩa của động từ “đi” và cụm động từ “đã đi nhiều nơi”? GV: Chú ý HS vào câu 2. ? Em có nhận xét gì về hoạt động của cụm động từ trong câu. - Hoạt động như một động từ. ? Qua phân tích ví dụ, em hãy cho biết thế nào là cụm ĐT, ý nghĩa của cụm ĐT và chức vụ ngữ pháp của cụm ĐT? HS: Đọc ghi nhớ. ? Hãy lấy ví dụ về một động từ và phát triển thành cụm động từ? GV: Chuyển ý. ? Nhắc lại mô hình cấu tạo cụm danh từ gồm mấy phần? GV: Đưa bảng phụ đã có sơ đồ. GV: Gợi ý về hai cụm ĐT ? Hãy điền những cụm động từ ở phần I vào sơ đồ? ? Điền thêm các cụm động từ sau vào bảng sơ đồ. - Còn đang làm nhà. - Yêu thương Mị Nương hết mực. - Không đi. ? Qua VD vừa tìm hiểu, em thấy cụm ĐT gồm mấy bộ phận, đó là những bộ phận nào? ? Hãy cho biết phần phụ trước và phụ sau bổ sung ý nghĩa gì cho động từ - Ý nghĩa: Cụm ĐT có ý nghĩa đầy đủ hơn động từ - Chức vụ ngữ pháp: hoạt động trong câu như ĐT. 2. Bài học: Sgk - tr 148 II. Cấu tạo của cụm động từ. 1. Ví dụ: * Nhận xét. Phụ trước phần trung tâm Phụ sau đã cũng đi ra nhiều nơi. những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. - Cấu tạo: Phụ trước -> phần trung tâm -> phụ sau + Phụ ngữ trước bổ sung cho ĐT về ý nghĩa, thời gian, phủ định . . . . + Phụ ngữ sau bổ sung cho ĐT các chi tiết về đối tượng, địa điểm, phương tiện . . trung tâm? HS: Đọc ghi nhớ. 2. Bài học Sgk - Tr 148 * HOẠT ĐỘNG 3: 1. Bài tập 1,2: HSHĐ cá nhân ( 3p) a. còn đang đùa nghịch ở sau nhà. b. yêu thương Mị Nương hết mực. muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. c. - đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán. - để có thì giờ. - đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ. 1. Bài tập3: HSHĐ cặp đôi (5p) -> Các cặp tráo bài cho nhau để kiểm tra, chấm điểm * Nêu ý nghĩa của phụ ngữ: - Chưa, không: biểu thị ý nghĩa phủ định. ( 2đ) - Chưa: biểu thị ý nghĩa phủ định tính kịp thời, linh hoạt, nhanh nhạy.( 2đ) - Không: biểu thị ý phủ định khả năng.( 2đ) -> Việc dùng phụ ngữ khẳng định sự thông minh, nhanh nhạy của chú bé. ( 4đ) * HOẠT ĐỘNG 4: (trên lớp/ở nhà) ? Đặt câu có sử dụng cụm động từ và gạch chân cụm động từ trong câu vừa đặt ( Mỗi hs đặt 3 câu) ? * HOẠT ĐỘNG 5 - Lớp 6A1: ? Viết đoạn văn (3,4 câu) có sử dụng cụm động từ, gạch chân cụm động từ được sử dụng trong đoạn văn đó? - Lớp 6A3: tìm đoạn văn trong các văn bản đã học có sử dụng cụm động từ và chỉ ra các cụm động từ sử dụng trong đoạn văn đó? ? Tìm và phân loại những động từ có trong một văn bản văn học cụt hể đã được học từ đầu năm tới giờ. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI HỌC TIẾT SAU - Soạn bài: Tính từ và cụm tính từ. + Yêu cầu : Soạn theo câu hỏi SGK. Lấy ví dụ cụ thể về tính từ, cụm tính từ. Ngày soạn: 11/11/2019 Ngày giảng: 12/11 (6A3), 13/11 (6A1) Tiết 59: TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức. - Khái niệm tính từ: - Đặc điểm ngữ pháp của tính (khả năng kết hợp của tính từ, chức vụ ngữ pháp của tính từ). - Các loại tính từ. - Cấu tạo đầy đủ của cụm tính từ . 2. Kĩ năng. - Nhận biết tính từ trong văn bản. ( HS yếu) - Phân biệt tính từ chỉ đặc điểm tương đối và tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối. - Sử dụng tính từ và cụm tính từ trong nói và viết. 3. Thái độ: - Yêu mến môn học. - Phẩm chất: khả năng sử dụng ngôn ngữ tiếng việt chính xác 4. Định hướng năng lực - Năng lực chung: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực ngôn ngữ để giúp HS nắm vững khái niệm về cụm động từ ,đặc điểm ngữ pháp của động từ - Năng lực đặc thù: Năng lực nghe, nói, viết, tạo lập văn bản II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: Bảng phụ, phiếu học tập 2. Học sinh: Soạn bài theo hướng dẫn SGK III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: dạy học đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm 2. Kĩ thuật: đặt câu hỏi, chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là cụm động từ. Nêu đặc điểm của cụm động từ. Xác định và điền các cụm động từ sau vào mô hình cấu tạo của cụm động từ. TB, Y. Tôi đang học bài. Hổ vẫn cúi đầu vẫy đuôi, làm ra vẻ tiễn biệt. ? Nêu cấu tạo của cụm động từ. Đặt 2 câu có cụm động từ và điền các cụm động từ sau vào mô hình cấu tạo của chúng. K-G 3. Bài mới. * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động GV đưa ví dụ: Bạn Lan rất béo. ? Em hãy tìm từ ngữ chỉ đặc điểm trong câu. ? Bằng kiến thức đã học ở Tiểu học và việc chuẩn bị bài ở nhà, em hãy cho biết từ béo thuộc loại từ nào? * HOẠT ĐỘNG 2 Hoạt động của GV - HS Nội dung - GV sử dụng bảng phụ. HS: Đọc: * HSHĐ cặp đôi ( 4p) ? Bằng hiểu biết của em về tính từ đã được học ở bậc Tiểu học, xác định tính từ trong các VD trên? ? Em hãy tìm thêm một số tính từ khác (chỉ màu sắc, mùi vị, hình dáng) - Ví dụ: + Tình từ chỉ màu sắc: xanh, đỏ, tím, vàng... + Chỉ mùi vị: chua, cay, mặn... + Hình dáng: gầy gò, phốp pháp... ? Những tính từ chúng ta vừa tìm có ý nghĩa gì? GV: Các từ chúng ta vừa tìm được là tính từ. ? Vậy em hiểu thế nào là tính từ. Lấy ví dụ. ? Nhắc lại khả năng kết hợp của ĐT? - ĐT kết hợp với các từ: đã, sẽ, đang, hãy, chớ, đừng . . . ? Tính từ có khả năng kết hợp với những từ này không? Lấy VD 2 tính từ? K-G GV: Cho hai kết hợp sau: (1) ĐT: đi, chạy Hãy, chớ, đừng (2)TT:ngọt, xanh * HĐ cá nhân ? Trong hai kết hợp trên, kết hợp nào không hoặc khó xẩy ra hơn? ? Em có nhận xét gì về khả năng kết hợp của tính từ? VD: không thể nói: hãy bùi, chớ chua. ? Hãy đặt một câu có sử dụng tính từ và I. Đặc điểm của tính từ. 1. Ví dụ. * Nhận xét: - Các tình từ: a. Bé, oai. b, Nhạt, vàng hoe, vàng lịm, vàng ối, vàng tươi, héo.  chỉ đặc điểm, tính chất của sự việc, hành động, trạng thái. - Khả năng kết hợp: + Tính từ cũng có khả năng kết hợp được với: đã, sẽ, đang, cũng, vẫn... để tạo cụm tính từ. + Kết hợp vơi: hãy, đừng, chớ... hạn chế nhiều so với ĐT phân tích cấu tạo? - VD: Lan/ rất xinh. C V ? Qua ví dụ, em thấy tính rừ đảm nhiệm chức vụ gì trong câu? ? Trong câu, ngoài chức vụ vị ngữ, tính từ còn có thể đảm nhiệm chức vụ gì? Cho ví dụ? - VD: Lười biếng / là một tính xấu. GV: Xét 2 VD sau: + Em bé/ ngã. -> Một câu DT ĐT + Em bé thông minh. -> Một cụm DT DT TT * HĐ nhóm 4 (5P) ? Xác định từ loại trong hai tổ hợp từ trên? ? Theo em, tổ hợp từ nào đã là một câu? ? Để tổ hợp 2 là câu có thể thêm vào đó từ nào? - Em bé /rất thông minh. - Em bé này/ thông minh lắm. - Em bé ấy/ thông minh. * HĐ cá nhân ? Em hãy nhận xét khả năng làm vị ngữ của TT so với ĐT? ? Qua VD vừa phân tích, em cho biết tính từ là gì, khả năng kết hợp v