Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 4: Thánh Gióng - Năm học 2020-2021 - Trường PTDTBT THCS Tà Mung

Ngày dạy: 11/09/2020 (6a2) Tiết 4 – bài 2: THÁNH GIÓNG (Truyền thuyết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết về đề tài giữ nước. - Những sự kiện và di tích phản ánh lịch sử đấu tranh giữ nước của ông cha ta được kể trong một tác phẩm truyền thuyết. 2. Phẩm chất : - Yêu nước : yêu quê hương, đất nước. - Trách nhiệm : Bảo vệ quê hương đất nước. 3. Năng lực a. Năng lực chung: - Năng lực tự chủ, tự học: tự ý thức trong việc học. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: yêu quý thầy cô bạn bè. - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vai trò của mỗi cá nhân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. b. Năng lực đặc thù: - Năng lực ngôn ngữ : Có kĩ năng trình bày trước nhóm, trước lớp - Năng lực văn học : Cảm nhận văn chương + Lịch sử đấu tranh giữ nước của ông cha ta. II. CHUẨN BỊ 1. GV: Nghiên cứu + soạn giáo án + tranh minh họa. 2. HS: Đọc nhiều lần vb và trả lời các câu hỏi trong bài học. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: Đàm thoại, nêu và giải quyết vấn đề. 2. Kỹ thuật: - Kĩ thuật đặt câu hỏi IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu ý nghĩa văn bản Con Rồng cháu Tiên? Qua đó, em có cảm xúc như thế nào về cội nguồn của dân tộc? - Giải thích suy tôn nguồn gốc cao quý, linh thiêng của cộng đồng người Việt. - Biểu hiện ý nguyện đoàn kết thống nhất của dtộc ta ở mọi miền. 3. Bài mới * HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản, xuyên suốt LS văn học VN nói chung, văn học dân gian VN nói riêng. Thánh Gióng là truyện dân gian thể hiện rất tiêu biểu và độc đáo chủ đề này. Đây là một câu chuyện hay và hấp dẫn, lôi cuốn biết bao thế hệ người VN. Điều gì đã làm nên sức hấp dẫn, lôi cuốn của câu chuyện như vậy? Hi vọng rằng bài học hôm nay cô trò chúng ta sẽ giải đáp được thắc mắc đó. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MỚI Hoạt động của GV - HS Nội dung kiến thức trọng tâm Hoạt động 1: Thánh Gióng ra trận. * Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về hình tượng TG khi ra trận * Phương thức thực hiện: trình bày dự án, hoạt động chung, hoạt động nhóm. * Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng video (hoặc dự án nhóm), phiếu học tập, câu trả lời của HS. * Cách tiến hành: 1. GV chuyển giao nhiệm vụ: HS quan sát: “Giặc đến...... lên trời” ? Chủ đề của đoạn truyện là gì? ? Hãy tìm chi tiết miêu tả Gióng khi sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến? Vươn vai thành tráng sĩ. ? Em có cảm nhận gì về hình tượng TG trước khi ra trận? ? Thảo luận nhóm: Theo em, điều gì khiến TG vụt biến thành tráng sĩ? ? Tìm những chi tiết về việc Gióng ra trận đánh giặc? Nhận xét? ? Hãy phát biểu cảm tưởng của em về trận đánh? ? Chiến thắng của Thánh Gióng có ý nghĩa ntn? ? Câu chuyện kết thúc bằng sự việc gì? ? Thảo luận nhóm: Vì sao tan giặc Gióng không về triều để nhận tước lộc mà lại về trời? Chi tiết này có ý nghĩa ntn? ? Điều đó chứng tỏ phẩm chất gì của người anh hùng? 2.Thực hiện nhiệm vụ: - HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm, trình bày, có tranh minh họa - GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt II. Đọc hiểu văn bản: 1. Sự ra đời và lớn lên của Thánh Gióng. 2. Thánh Gióng ra trận. - Vươn vai thành tráng sĩ: oai phong, lẫm liệt, lớn lao, phi thường. ->Việc cứu nước là rất hệ trọng và cấp bách, ->Là sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của dân tộc trước nạn ngoại xâm. - Mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh hết lớp này đến lớp khac. - Giặc chết như rạ. - Roi sắt gẫy – nhổ tre bên đường đánh giặc. - Giặc tan vỡ. -> TG chiến thắng, tiêu biểu cho ý chí quật cường của nhân dân ta. nhất. - Dự kiến sản phẩm - Sự vươn vai của TG liên quan đến truyền thống truyện cổ dân gian: người anh hùng phải khổng lồ về thể xác, sức mạnh, chiến công (Thần Trụ Trời, Sơn Tinh.....). -> Phi thường, đáp ứng nhiệm vụ cứu nước + Việc cứu nước là rất hệ trọng và cấp bách, Gióng phải lớn nhanh mới đủ sức mạnh kịp đi đánh giặc. Hơn nữa, ngày xưa ND ta quan niệm rằng, người anh hùng phải khổng lồ về thể xác, sức mạnh, chiến công. Cái vươn vai của Gióng để đạt đến độ phi thường ấy. + Là tượng đài bất hủ về sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của dân tộc trước nạn ngoại xâm. Phi thường, đáp ứng nhiệm vụ cứu nước + Việc cứu nước là rất hệ trọng và cấp bách, Gióng phải lớn nhanh mới đủ sức mạnh kịp đi đánh giặc. Hơn nữa, ngày xưa ND ta quan niệm rằng, người anh hùng phải khổng lồ về thể xác, sức mạnh, chiến công. Cái vươn vai của Gióng để đạt đến độ phi thường ấy. + Là tượng đài bất hủ về sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của dân tộc trước nạn ngoại xâm. + Mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh hết lớp này đến lớp khac. Giặc chết như rạ . + Roi săt gãy, nhổ tre quật vào giặc - Giặc chết như rạ. - Roi sắt gẫy – nhổ tre bên đường đánh giặc. - Giặc tan vỡ. - Cả người, ngựa bay lên trời. - Người anh hùng của nhân dân, sinh - Gióng bay về trời: -> Là vị thần cao quý, người anh hùng làm việc nghĩa không màng dnah lợi, vinh hoa, phú quý. -> Hình tượng Gióng được bất tử hoá, Gióng là non nước, là đất trời, là biểu tượng của người dân Văn Lang. ra và lớn lên trong nhân dân, mang sức mạnh nhân dân, đánh giặc không những bằng vũ khí mà bằng cả cỏ cây của đất nước, bằng những gì có thể giết được giặc – liên tưởng đến lời kêu gọi của CTHCM trong cuộc kháng chiến trường kỳ của dtộc “... ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm không có súng, gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy guộc”. - Gióng ra đời đã phi thường thì ra đi cũng phi thường. ND yêu mến, trân trọng, muốn giữ mãi hình ảnh anh hùng nên đã để G về với cõi vô biên, bất hủ. G là non nước, là đất trời, là biểu tượng của người dân Văn Lang. Tất cả dấu tích của chiến công Gióng để lại cho quê hương, xứ sở. 3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe. 4. Đánh giá kết quả - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá ->Giáo viên chốt kiến thức Hoạt động 2: Dấu tích còn lại * Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về dấu tích liên quan đến lịch sử : Làng cháy, tre đằng ngà, Đền thờ Gióng * Phương thức thực hiện: trình bày dự án, hoạt động chung, hoạt động nhóm. * Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng video (hoặc dự án nhóm), phiếu học tập, câu trả lời của HS. * Cách tiến hành: 1. GV chuyển giao nhiệm vụ: HS đọc ? Nhớ công ơn người anh hùng làng Gióng, nhân dân ta đã làm gì? ? Vì sao nhân dân ta lại muốn coi TG là có thật? 3. Dấu tích còn lại. - Đền thờ làng Gióng. - Tre Đằng Ngà, làng Cháy. ? Hình tượng TG trong truyện có ý nghĩa gì? ? Theo em, truyện TG liên quan đến sự thật LS nào? ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện? ? Nêu ý nghĩa những hình tượng Thánh Gióng? 2. HS thực hiện nhiệm vụ - HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm, trình bày, có tranh minh họa - GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất. - Dự kiến sản phẩm - Lập đền thờ. - Yêu mến, tin vào sức mạnh của nhân dân. - Là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng diệt giặc cứu nước. - Là người anh hùng mang trong mình sức mạnh cộng đồng buổi đầu dựng nước. - Thể hiện lòng yêu nước khả năng và sức mạnh quật khởi của dt ta trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm. LS nào? * Cơ sở lịch sử của truyện: Cuộc chiến tranh tự vệ ngày càng ác liệt đòi hỏi phải huy động sức mạnh của cả cộng đồng. - Số lượng và kiểu loại vũ khí của người Việt cổ tăng lên từ giai đoạn Phùng Nguyên đến Đông Sơn. - Vừa làm tăng tính hình tượng, vừa giữ được những nét kỳ - Trong VHVN nói chung VHDG nói riêng đây là hình tượng người anh hùng đánh giặc đầu tiên tiêu biểu cho lòng yêu nước của nhân dân. 3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe. 4. Đánh giá kết quả - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá ->Giáo viên chốt kiến thức Hoạt động 3: Tổng kết * Mục tiêu: Giúp HS nắm được Nd, nt của vb * Phương thức thực hiện: trình bày dự án, hoạt động chung, * Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng video (hoặc dự án nhóm), phiếu học tập, câu trả lời của HS. * Cách tiến hành: 1. GV chuyển giao nhiệm vụ: ? Khái quát nd ,nt của văn bản 2. HS thực hiện nhiệm vụ 3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe. 4. Đánh giá kết quả - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá - Giáo viên nhận xét, đánh giá ->Giáo viên chốt kiến thức III. Tổng kết 1. Nghệ thuật. - Xây dựng những chi tiết nghệ thuật kì ảo, phi thường - Cách thức xâu chuỗi sự kiện lịch sử với những hình ảnh thiên nhiên đất nước. 2. Nội dung. - Sức mạnh kì diệu của dân tộc chống ngoại xâm - Ước mơ có sức mạnh vô song để bảo vệ đất nước. *Ghi nhớ (SGK) * HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP ? Viết một đv trình bày cảm nhận của em về hình ảnh Thánh Gióng? * HOẠT ĐỘNG 4: ĐỘNG VẬN DỤNG 1. Truyền thuyết TG kết thúc với hình ảnh Gióng cùng ngựa bay về trời. Kịch bản phim Ông Gióng (Tô Hoài) kết thúc với hình ảnh: tráng sĩ Gióng cùng ngựa sắt thu nhỏ dần thành em bé cưỡi trâu trở về trên đường làng mát rượi bóng tre. ? Em hãy so sánh và nêu nhận xét về hai cách kết thúc ấy? * HOẠT ĐỘNG 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO ? Cho biết Hội Gióng hàng năm được tổ chức ở đâu? Vào thời gian nào? Múc đích? IV. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU - Chuẩn bị bài: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh + Nhân vật, sự việc chính. Kể tóm tắt truyện. + Những nét chính về nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản.