Bài giảng Tiết 57 Tiếng Việt: Chỉ từ

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vÒ dù giê víi líp chóng ta h«m nay Gi¸o viªn: nguyÔn thÞ mai H­¬ng Tr­êng THCS V¨n Lang KiÓm tra bµi cò: Thế nào là số từ ? Lượng từ ? Xác định số từ, lượng từ trong các câu thơ sau: a, “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.” (Tục ngữ) b, “Chào các em, những đồng chí của tương lai Mang mũ rơm đi học đường dài” (Tố Hữu) §¸p ¸n Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng của sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ. Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật. a, “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.” ST ST ST ST (Tục ngữ) b, “Chào các em, những đồng chí của tương lai LT LT Mang mũ rơm đi học đường dài”. (Tố Hữu) Tiết 57 TiÕt 57: ChØ tõ I. Bµi häc 1. Ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu: 2. KÕt luËn: a. ChØ tõ lµ g×? * Ngữ liệu 1 (SGK-T137) “Ngµy x­a, cã «ng vua nä sai mét viªn quan ®i dß la kh¾p n­íc t×m ng­êi tµi giái. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi. §· mÊt nhiÒu c«ng t×m kiÕm nh­ng viªn quan vÉn ch­a thÊy ng­êi nµo thËt lçi l¹c. Mét h«m, viªn quan ®i qua mét c¸nh ®ång lµng kia, chît thÊy bªn vÖ ®­êng cã hai cha con nhµ nä ®ang lµm ruéng […]”  C¸c tõ in ®Ëm bæ sung ý nghÜa cho danh tõ. a. XÐt c¸c tõ in ®Ëm b. So s¸nh c¸c tõ – côm tõ (1) (2) - ¤ng vua - ¤ng vua nä -Viªn quan - Viªn quan Êy - Lµng - Lµng kia - Nhµ - Nhµ nä * ý nghÜa cña c¸c tõ Êy, nä, kia: - Trá vµo sù vËt. - X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian. Ng÷ liÖu 2: “ Håi Êy, ë Thanh Hãa cã mét ng­êi lµm nghÒ ®¸nh c¸ tªn lµ Lª ThËn. Mét ®ªm nä, ThËn th¶ l­íi ë mét bÕn v¾ng nh­ th­êng lÖ.” (Sù tÝch Hå G­¬m) Gièng: Håi Êy Mét ®ªm nä Viªn quan Êy Nhµ nä (NL2) (NL1) Kh¸c: + Trá vµo sù vËt. +X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt. + Êy, nä trong (NL1) x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian. + Êy, nä trong (NL2) x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong thêi gian. * Ngữ liệu 1 (SGK-T137) a. ChØ tõ lµ g×? ChØ tõ: Trá vµo sù vËt X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian * Ghi nhí: SGK-137 b. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u TiÕt 57: ChØ tõ 2. KÕt luËn 1. Ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu I/ Bµi häc - ¤ng vua nä  Lµm phô ng÷ trong côm danh tõ. * Ngữ liệu 1 (SGK-T137) - Viªn quan Êy - Nhµ nä - Lµng kia a. Líp 6D ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong häc tËp. §ã lµ mét ®iÒu ®¸ng mõng.  Lµm chñ ng÷ trong c©u. CN * Ng÷ liÖu 2: VN CN VN b. Tõ ®Êy, n­íc ta ch¨m nghÒ trång trät, ch¨n nu«i vµ cã tôc ngµy TÕt lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. (B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy)  Lµm tr¹ng ng÷ trong c©u. a. ChØ tõ lµ g×? b. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u Chøc vô ng÷ ph¸p cña chØ tõ Lµm phô ng÷ trong côm danh tõ. Lµm chñ ng÷ trong c©u. Lµm tr¹ng ng÷ trong c©u. * Ghi nhí: SGK-138 TiÕt 57: ChØ tõ - ChØ tõ lµ tªn gäi kh¸c cña ®¹i tõ chØ ®Þnh tr­íc ®©y. - T¸c dông cña chØ tõ: Sö dông chØ tõ ®óng lóc ®óng chç sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cao trong diÔn ®¹t. L­u ý: ChØ tõ - Dïng ®Ó trá vµo sù vËt, nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian. - Lµm phô ng÷ trong côm danh tõ - Lµm chñ ng÷, tr¹ng ng÷ trong c©u. II. LuyÖn tËp Bµi 1: SGK-138 T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y. X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy. “Vua cha xem qua mét l­ît råi dõng l¹i tr­íc chång b¸nh cña Lang Liªu, rÊt võa ý, bÌn gäi lªn hái. Lang Liªu ®em giÊc méng gÆp thÇn ra kÓ l¹i. Vua cha ngÉm nghÜ rÊt l©u råi chän hai thø b¸nh Êy ®em tÕ trêi, ®Êt cïng Tiªn V­¬ng”. ( B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy) II. LuyÖn tËp Bµi 1: SGK-138 T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y. X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy. b. §Êy vµng, ®©y còng ®ång ®en §Êy hoa thiªn lÝ, ®©y sen T©y Hå ( Ca dao) II. LuyÖn tËp Bµi 1: SGK-138 T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y. X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy. c) Nay ta ®­a n¨m m­¬i con xuèng biÓn, nµng ®­a n¨m m­¬i con lªn nói, chia nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng. ( Con Rång ch¸u Tiªn) Bµi tËp 2: Dùa vµo h×nh ¶nh, t×m nh÷ng chØ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng. a. Tõ....., o¸n nÆng thï s©u, hµng n¨m Thuû Tinh lµm m­a giã, b·o lôt ®¸nh S¬n Tinh. ®ã b. Ng­êi ............. vo g¹o, gãi b¸nh, ng­êi .......... nhãm bÕp. nµy kia c. Sau khi ®¸nh ®uæi giÆc Minh, Lª Lîi ®· tr¶ thanh g­¬m........cho Rïa Vµng. Êy d. ë lµng ..... cã hai vî chång «ng l·o ®¸nh c¸ ë víi nhau trong mét tóp lÒu n¸t trªn bê biÓn. nä 1 2 3 4 5 1. Tªn mét vËt dông Th¹ch Sanh gióp c«ng chóa khái c©m? 2. Nh©n vËt nµo lµ biÓu t­îng cho cña hiÖn t­îng lò lôt hµng n¨m ë ®ång b»ng B¾c Bé? 3. Tõ cßn thiÕu trong bµi ca dao lµ tõ trong « ch÷ thø 3. “ Tang t×nh tang ! TÝnh t×nh tang! B¾t con kiÕn cµng buéc ....... ngang l­ng” 4. Tªn mét nh©n vËt dòng sÜ trong chuyÖn cæ tÝch em ®· ®­îc häc? 5. Tªn mét c©u truyÖn c­êi phª ph¸n nh÷ng anh chµng hay khoe cña? Bµi tËp 3: Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan C©u 1: Cho c©u v¨n sau: “N¨m Êy, ®Õn l­ît LÝ Th«ng nép m×nh. MÑ con h¾n nghÜ kÕ lõa Th¹ch Sanh chÕt thay” ChØ tõ “Êy” cã thÓ thay b»ng tõ, côm tõ nµo sau ®©y: Tíi. b. Võa qua c. Sau d. Kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc C©u 2: “ §ªm nay, ®Õn phiªn anh canh miÕu thê, ngÆt v× dë cÊt mÎ r­îu, em chÞu khã thay anh, ®Õn s¸ng th× vÒ” “ Nay” lµ chØ tõ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian ®óng hay sai: §óng b. Sai C©u 3: §iÒn c¸c chØ tõ thÝch hîp vµo dÊu ba chÊm trong c©u th¬ sau: “ CÊy cµy vèn nghiÖp n«ng gia Ta ........... tr©u ............. ai mµ qu¶n c«ng.” a. Nµy, kia b. §ã, nä c. §©y, ®Êy d. §Êy, ®©y Bµi tËp 4: ViÕt ®o¹n v¨n tõ 3 ®Õn 5 c©u cã chøa chØ tõ. Mùa hè năm nay, lớp tôi tổ chức đi thăm quan công viên nước Hồ Tây. Đó là một kỷ niệm tuyệt vời. Vì ai đã từng đến thăm công viên ấy dù chỉ một lần thì khó có thể quên được. DÆn dß: - Häc thuéc ghi nhí. - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp trong SGK. - §äc tr­íc bµi LuyÖn tËp kÓ chuyÖn t­ëng t­îng. KÝnh chóc c¸c thÇy gi¸o c« gi¸o m¹nh kháe! Chóc c¸c em häc tèt.