Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 37: Văn bản "Ếch ngồi đáy giếng" - Năm học 2020-2021 - Trường PTDTBT THCS Tà Mung

Ngày dạy: 05/11/2020 (6a2) TIẾT 37 - BÀI 10 Văn bản: ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG (Truyện Ngụ Ngôn) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Nắm được khái niệm truyện ngụ ngôn. - Nắm nội dung, ý nghĩa và một số nét chính về nghệ thuật văn bản‘‘Ếch ngồi đáy giếng’’. 2. Phẩm chất : - Trách nhiệm : Biết liên hệ truyện này với những tình huống, hoàn cảnh thực tế. 3. Năng lực a. Năng lực chung: - Năng lực tự chủ, tự học: tự ý thức trong việc học. - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Đọc, kể lại sự việc chính - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Kể lại theo sự việc chính. b. Năng lực đặc thù: - Năng lực ngôn ngữ : Có kĩ năng trình bày trước nhóm, trước lớp - Năng lực văn học : Biết liên hệ truyện này với những tình huống, hoàn cảnh thực tế. II. CHUẨN BỊ 1. GV: Tranh ảnh, bảng phụ, phiếu học tập, đĩa nhạc.... 2. HS: Đọc nhiều lần vb và trả lời các câu hỏi trong bài học. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thảo luận cặp đôi, phân tích, giảng bình. 2. Kỹ thuật: chia nhóm, đặt câu hỏi IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu nội dung , ý nghĩa truyện Em bé thông minh? 3. Bài mới * HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG Cùng với truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn cũng là một thể loại truyện kể dân gian được mọi người ưa thích, không chỉ vì nội dung, ý nghĩa giáo huấn sâu sắc, mà còn vì cách giáo huấn rất tự nhiên, độc đáo của nó. * HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MỚI Hoạt động của GV-HS Nội dung kiến thức trọng tâm GV: Cho hs đọc chú thích * SGK ? Qua phần đọc và sự chuẩn bị bài ở nhà em hãy cho biết thế nào là truyện ngụ ngôn? GV: Ngụ ngôn có nghĩa là lời nói có I. Đọc, tìm hiểu chung văn bản 1. Khái niệm truyện ngụ ngôn - Là truyện kể bằng văn vần hoặc văn xuôi, mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người. ngụ ý ( ngụ: hàm chứa ý kín đáo, ngôn: lời nói) tức là lời nói có ý kín đáo để người nghe, người đọc tự suy ra mà hiểu... GV: Hướng dẫn hs đọc: to, rõ ràng, giọng hài hước, hóm hỉnh. - GV đọc mẫu 1 đoạn, HS đọc. - GV nhận xét, sửa. ? Kể theo sự việc chính ? GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích SGK ? Truyện kể về nhân vật nào? Nhận xét gì về nhân vật của truyện ngụ ngôn? ? Theo em bố cục của truyện có thể chia làm mấy phần?Nội dung của từng phần? GV: Cho HS đọc lại đoạn 1 ? Câu văn nào vừa giới thiệu nhân vật, vừa giới thiệu không gian Ếch sống? - Có 1 con ...nọ. ? Giếng là một không gian như thế nào? ? Khi ở trong giếng, cuộc sống của Ếch như thế nào? ? Em có nhận xét gì về hoàn cảnh sống đó? ? Trong hoàn cảnh sống ấy, Ếch ta tự cảm thấy mình như thế nào? - Khuyên nhủ, răn dạy người ta một bài học nào đó trong cuộc sống. 2. Đọc, tìm hiểu chú thích a. Đọc- kể - Sự việc chính: + Ếch sống trong giếng lâu ngày, nó nghĩ mình là chúa tể. + Trời mưa to, nước dềnh lên đưa Ếch ra ngoài. + Nó đi lại nghênh ngang, bị trâu giẫm bẹp. b. Chú thích 3. Nhân vật - Nhân vật là loài vật. 4. Bố cục - 2 phần: + Từ đầu chúa tể: Cuộc sống của Ếch ở trong giếng. + Còn lại: Cuộc sống của Ếch khi ra khỏi giếng. II. Đọc- hiểu văn bản 1. Cuộc sống của Ếch khi ở trong giếng: - Không gian: nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi. - Cuộc sống: xung quanh chỉ có một vài con nhái, cua, ốc nhỏ... Hằng ngày... khiếp sợ.  Hoàn cảnh sống chật hẹp. - Ếch ta oai như một vị chúa tể, coi bầu trời chỉ bằng cái vung. ? Điều đó cho em thấy đặc điểm gì trong tính cách của Ếch? ? Kể về Ếch với những nét tính cách như vậy, tác giả đã sử dụng NT gì? ? Em thấy cách kể về cuộc sống của Ếch trong giếng gợi cho ta liên tưởng tới một môi trường sống như thế nào trong cuộc sống thực tế ? - Môi trường hạn hẹp dễ khiến người ta kiêu ngạo, không biết thực chất mình. ? Hoàn cảnh sống có làm ảnh hưởng đến nhận thức của con người không? ? Nêu sự việc tiếp theo của câu chuyện? ? Ếch ta ra khỏi giếng bằng cách nào? ? Cái cách ra ngoài ấy thuộc về ý muốn chủ quan hay khách quan? - Khách quan. ? Không gian ngoài giếng có gì khác với không gian trong giếng? ? Ếch có thích nghi được với sự thay đổi đó không? - Không. ? Những cử chỉ nào của Ếch chứng tỏ điều đó? ? Kết cục, chuyện gì đã xảy ra với Ếch? ? Theo em, vì sao ếch lại bị giẫm bẹp? Gv: Cứ tưởng mình oai như trong giếng, coi thường mọi thứ xung quanh; do sống lâu trong môi trường chật hẹp, không có kiến thức về thế giới rộng lớn nên ếch đã phải trả 1 cái giá quá đắt bằng chính mạng sống của mình.  Hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang, kiêu ngạo. -> Xây dựng hình tượng gần gũi với đời sống. -> Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức về chính mình và thế giới xung quanh. 2. Ếch ra khỏi giếng - Mưa to, nước tràn giếng đưa Ếch ra ngoài. - Không gian rộng khiến Ếch ta có thể đi lại khắp nơi. - Ếch nhâng nháo nhìn bầu trời, chả thèm để ý xung quanh. - Kết cục: Bị một con trâu đi qua giẫm bẹp. ? Sự việc đó giúp chúng ta liên tưởng tới những hoàn cảnh, tình huống nào trong thực tế. ? Mượn sự việc này, dân gian muốn khuyên con người điều gì? GV: Bình và mở rộng ? Qua cái chết của Ếch em rút ra được bài học gì cho mình ? Theo em, cách xây dựng hình tượng nhân vật có gì đặc biệt ( ếch có quen thuộc và gần gũi với cs con người không?) ? Cách kể truyện như thế nào? ? Truyện Ếch ngồi đáy giếng ngụ ý phê phán điều gì, khuyên răn điều gì? HS đọc ghi nhớ  Không được chủ quan, kiêu ngạo, coi thường người khác nếu không sẽ bị trả giá đắt, có khi bằng cả mạng sống. Bài học : Phải biết cái hạn chế của mình và phải luôn mở rộng tầm hiểu biết... III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật - Xây dựng hình tượng gần gũi với cuộc sống. - Cách kể bất ngờ, hài hước kín đáo. - Cách nói bằng ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên. 2. Nội dung- Ý nghĩa - Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp nhưng huyênh hoang, kiêu ngạo. - Khuyên nhủ người ta phải biết mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo. * Ghi nhớ (SGK) * HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP - Kể tóm tắt truyện. * HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG - Kể diễn cảm câu chuyện * HOẠT ĐỘNG 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO ? Em hãy cho biết ý nghĩa của câu truyện ? ? Tìm hai câu văn trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của truyện. V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU - Về nhà học bài; chuẩn bị bài mới: Thầy bói xem voi. - Yêu cầu: Tìm hiểu nội dung, ý nghĩa truyện