Giáo án ngữ văn 9 từ tiết 75 đến tiết 89

Soạn: Giảng: Tiết 75 ÔN TẬP THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1.Kiến thức: - Hệ thống những kiến thức về các tác phẩm thơ, truyện hiện đại đã học 2.Kĩ năng: - Tổng hợp, hệ thống hóa kiến thức về các tác phẩm thơ, truyện hiện đại đã học + KNS: Giao tiếp, lắng nghe tích cực, ra quyết định, tự nhận thức, suy nghĩ sáng tạo... 3.Th¸i ®é: GD ý thøc học tập văn thơ hiện đại. B.CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ: 1. Giáo viên: - Tìm hiểu kĩ văn bản, chuẩn kiến thức, soạn bài - Hướng dẫn HS chuẩn bị bài theo yêu cầu ở SGK trang 203 2. Học sinh: - Soạn bài theo định hướng của SGK và sự hướng dẫn của GV - Trả lời các câu hỏi. C.PHƯƠNG PHÁP: - Đàm thoại - Thảo luận nhóm - Bình giảng - Nêu vấn đề D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp: Điểm danh 2.Kiểm tra bài cũ: ( Kiểm tra trong quá trình ôn tập) 3.Bài mới: Hoạt động 1: Lập bảng thống kê các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam đã học theo mẫu. GV yêu cầu 1-2 HS nhắc lại tên các bài thơ đã học theo trình tự các bài học SGK (Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Đoàn thuyền đánh cá, Bếp lửa, Ánh trăng). Nêu yêu cầu các kiến thức tối thiểu cần nhớ được về mỗi tác phẩm. GV kẻ trên bảng mẫu thống kê, chia cột theo các mục đã nêu ở câu 1 trong SGK. Gọi từng HS đọc nội dung đã chuẩn bị ở nhà trong bảng thống kê theo từng tác phẩm. PHẦN THƠ: TT Tên bài thơ Tác giả Năm sáng tác Thể thơ Đặc sắc nội dung tư tưởng Đặc sắc nghệ thuật 1 Đồng chí Chính Hữu 1948 Tự do Ca ngợi tình đồng chí cùng chung lí tưởng của những người lính cách mạng trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Tình đồng chí trở thành sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của anh bộ đội cụ Hồ. - Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản dị, chân thực, cô đọng, giàu sức biểu cảm. - Hình ảnh sáng tạo vừa hiện thực vừa lãng mạn: đầu súng trăng treo. 2 Bài thơ về tiểu đội xe không kính Phạm Tiến Duật 1969 Tự do Tư thế hiên ngang, tinh thần chiến đấu bình tĩnh, dũng cảm, niềm vui lạc quan của những người lính lái xe trên những nẻo đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Tứ thơ độc đáo: Những chiếc xe không kính, giọng điệu tự nhiên, khoẻ khoắn, vui tếu có chút ngang tàng; lời thơ gắn với lời văn xuôi, lời nói thường ngày. 3 Đoàn thuyền đánh cá Huy Cận 1958 Bảy chữ Cảm xúc tươi khoẻ về thiên nhiên và lao động tập thể qua cảnh một chuyến ra khơi đánh cá của những ngư dân Quảng Ninh Cảm hứng vũ trụ - lãng mạn. Nhiều hình ảnh đẹp, nên thơ, âm hưởng rộn ràng, phấn chấn. Một bài ca lao động hào hứng 4 Bếp lửa Bằng Việt 1963 Bảy chữ và tám chữ Nhớ lại những kỉ niệm xúc động về bà và tình bà cháu. Lòng kính yêu và biết ơn của cháu đối với bà và cũng là của bà đối với gia đình, quê hương, đất nước. Kết hợp biểu cảm, miêu tả, kể chuyện và bình luận. Hình ảnh bếp lửa gắn với hình ảnh người bà, tạo ra những ý nghĩa sâu sắc. Giọng thơ bồi hồi, cảm động 5 Ánh trăng Nguyễn Duy 1978 Năm chữ Từ hình ảnh trăng trong thành phố, nhớ lại những năm tháng đã qua của cuộc đời người lính chiến đấu gắn bó với thiên nhiên, với ánh trăng, với đất nước thân yêu và bình dị, nhắc nhở thái độ sống tình nghĩa, thuỷ chung Hình ảnh bình dị, tứ thơ bất ngờ mà hợp lí. (thình lình mất điện, mở cửa sổ, chợt gặp vầng trăng); giọng điệu chân tình, nhỏ nhẹ mà thấm sâu; kết bài gợi mở (cái giật mình không phải ngẫu nhiên) Hoạt động 2: Trả lời câu hỏi về các tác phẩm thơ (Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Đoàn thuyền đánh cá, Ánh trăng) đã học: GV nêu câu hỏi. HS trả lời độc lập 1. Ba bài thơ “Đồng chí”, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, “Ánh trăng”: Đều viết về người lính cách mạng với vẻ đẹp trong tâm hồn và tính cách + Đồng chí: Viết về người lính trong thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp + Bài thơ về tiểu đội xe không kính: Khắc hoạ hình ảnh những chiến sĩ lái xe trẻ tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mĩ + Ánh trăng: Những suy ngẫm của người lính đã đi qua cuộc chiến tranh 2. So sánh bút pháp sáng tạo hình ảnh thơ ở một số bài thơ: - Đồng chí và Đoàn thuyền đánh cá: + Đồng chí: Sử dụng bút pháp hiện thực + Đoàn thuyền đánh cá: Dùng bút pháp tượng trưng, phóng đại với nhiều liên tưởng tưởng tượng, so sánh mới mẻ, độc đáo. -Bài thơ về tiểu đội xe không kính và Ánh trăng: + Bài thơ về tiểu đội xe không kính : Bút pháp hiện thực + Ánh trăng: Bút pháp gợi tả 3. Nhận xét bút pháp xây dựng hình ảnh thơ: - Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận): bút pháp lãng mạn, nhiều so sánh, liên tưởng, tưởng tượng bay bổng. Giọng thơ tươi vui, khỏe khoắn - Đồng chí (Chính Hữu): Bút pháp hiện thực, hình ảnh chân thực, cụ thể, chọn lọc, cô đúc. Hình ảnh đặc sắc: Đầu súng trăng treo - Ánh trăng (Nguyễn Duy): Bút pháp gợi nghĩ, gợi tả, ý nghĩa khái quát. Lời tự tình, độc thoại, ăn năn, ân hận với chính mình. Hình ảnh đặc sắc: Ánh trăng im phăng phắc Hoạt động 3: Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam đã học theo mẫu. GV yêu cầu HS nhắc lại tên các truyện ngắn đã học theo trình tự các bài học SGK(Lặng lẽ Sa Pa, Làng, Chiếc lược ngà). Nêu yêu cầu các kiến thức tối thiểu cần nhớ được về mỗi tác phẩm. GV kẻ trên bảng mẫu thống kê, chia cột theo các mục đã nêu ở câu 1 trong SGK. Gọi từng HS đọc nội dung đã chuẩn bị ở nhà trong bảng thống kê theo từng tác phẩm. Hoạt động 4: PHẦN TRUYỆN: TT Tên tác phẩm Tác giả Năm sáng tác Tóm tắt nội dung 1 Làng (Trích truyện ngắn) Kim Lân 1948 Truyện thể hiện tình yêu làng thống nhất với tình yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông dân. 2 Lặng lẽ Sa Pa (trích truyện ngắn) Nguyễn Thành Long 1970 Cuộc gặp gỡ tình cờ của ông hoạ sĩ, cô kĩ sư mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí tượng trên núi cao. Qua đó, ca ngợi những con người lao động thầm lặng, có cách sống đẹp, cống hiến tâm sức mình cho đất nước. 3 Chiếc lược ngà (trích truyện ngắn) Nguyễn Quang Sáng 1966 Truyện kể về cuộc gặp gỡ giữa hai cha con sau tám năm xa cách với nhiều éo le, trắc trở. Qua đó, ca ngợi tình cha con thắm thiết trong chiến tranh. Hoạt động 5: Trả lời câu hỏi về các tác phẩm truyện hiện đại (Lặng lẽ Sa Pa, Làng, Chiếc lược ngà). đã học: GV nêu câu hỏi. HS trả lời độc lập 1. Nhận xét hình ảnh con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ. Hình ảnh các thế hệ con người Việt nam yêu nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ: * Được thể hiện sinh động qua một số nhân vật: - Ông Hai (Làng): Tình yêu làng thật đặc biệt, nhưng phải đặt trong tình cảm yêu nước và tinh thần kháng chiến. - Người thanh niên trong truyện “Lặng lẽ Sa Pa”: Yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thầm lặng, một mình trên núi cao, có những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp, trong sáng về công việc và đối với mọi người. - Bé Thu (Chiếc lược ngà): Tính cách cứng cỏi, tình cảm nồng nàn, thắm thiết với người cha. - Ông Sáu (Chiếc lược ngà): Tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa cách của chiến tranh. 2.Tình huống truyện: - Làng: Tin không căn cứ làng chợ Dầu theo giặc đã làm ông Hai dằn vặt, khổ sở đến khi sự thật được sáng tỏ. - Lặng lẽ Sa Pa: Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ba người trên đỉnh cao Yên Sơn 2600m. - Chiếc lược ngà: Ông Sáu về thăm vợ con, con ông kiên quyết không nhận ba. Đến lúc ra đi vào lúc không ai ngờ tới Bé Thu đã gọi cha. Tiếng gọi đầu tiên và cũng là cuối cùng…. 3. Cảm nghĩ về các nhân vật trong các tác phẩm truyện trên. ( HS phát biểu) E : Củng cố Đọc diễn cảm một bài thơ mà em thích hoặc tóm tắt ngắn gọn một trong những truyện ngắn trên. - Ôn kỹ nội dung trên chuẩn bị làm bài kiểm tra 1 tiết * Rút kinh nghiệm: Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 76 : KiÓm tra vÒ th¬ vµ truyÖn hiÖn ®¹i A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1.KiÕn thøc: Trªn c¬ së tù «n tËp hs n¾m v÷ng c¸c bµi th¬, truyÖn hiÖn ®¹i ®· häc - Qua bµi kiÓm tra, Gv ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS vÒ tri thøc, kü n¨ng ®Ó kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu. 2.KÜ n¨ng: rÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ tr×nh bµy. + KNS: Ra quyết định, tự nhận thức, suy nghĩ sáng tạo... 3.Th¸i ®é : GD ý thøc viÕt bµi nghiªm tóc B. ChuÈn bÞ: GV: ra ®Ò, ®¸p ¸n biÓu ®iÓm HS: «n tËp */ Khung ma trận Mức độ Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao Cộng TN TL TN TL TN TL TN TL Chủ đề 1 Đồng chí Hiểu nội dung dòng thơ; Chỉ sự giống nhau Số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 2 Số điểm: 1 Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Chủ đề 2 Bài thơ về TĐ xe KK Phân tích vẻ đẹp chiến sĩ lái xe Số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 1 Số điểm: 5 Số câu: 2 Số điểm: 5,25 Chủ đề 3 Ánh trăng Hiểu nội dung dòng thơ Số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 1 Số điểm: 0,5 Số câu: 1 Số điểm: 0,25 Chủ đề 4 Chiếc lược ngà Tóm tắt văn bản; NT, ND Số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 1 Số điểm: 3 Số câu: 3 Số điểm: 3,5 Chủ đề 5 Làng Nguyên nhân cách nói Số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 1 Số điểm: 0,5 Số câu: 2 Số điểm: 0,5 Tổng số câu, số điểm, tỉ lệ % Số câu: 1 Số điểm: 3 Số câu: 4 Số điểm: 2 Số câu: 1 Số điểm: 5 Số câu: 10 Số điểm: 10 */ Biªn so¹n ®Ò Câu 1:(2 đ) §iÓm gièng nhau gi÷a hai bµi th¬ "§ång chÝ" vµ "Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh" lµ g×? C©u 2: (3®) Tãm t¾t v¨n b¶n "ChiÕc l­îc ngµ" cña NguyÔn Quang S¸ng vµ tr×nh bµy ng¾n gän néi dung, nghÖ thuËt. C©u 3: (5®) Ph©n tÝch vÎ ®Ñp cña ng­êi lÝnh l¸i xe trong v¨n b¶n "Bµi th¬ vÒ TiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh" §¸p ¸n Câu 1: - Cïng viÕt vÒ ®Ò tµi ng­êi lÝnh, cïng dïng thÓ th¬ tù do.( 1đ) - Cïng ca ngîi sù hi sinh v× ®Êt n­íc cña ng­êi lÝnh.( 1đ) C©u 2 (3 ®iÓm ) - Tãm t¾t ®­îc ®ñ, ng¾n gän c¸c ý c¬ b¶n, dïng tõ, dÊu c©u liªn kÕt c¸c ý hîp lÝ. (2 ®iÓm ) - NghÖ thuËt: T×nh huèng truyÖn Ðo le, bÊt ngê, lùa chän ng«i kÓ hîp lÝ (0,5 ®iÓm ) - Néi dung: T×nh cha con s©u nÆng, bÒn chÆt, thiªng liªng. (0,5 ®iÓm ) C©u 3 (5 ®iÓm ) */ H×nh thøc: (1 ®) + Tr×nh bµy s¹ch sÏ, ®óng yªu cÇu + Kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, diÔn ®¹t */ Néi dung cÇn lµm næi bËt ®­îc: (4®) - T­ thÕ ung dung hiªn ngang ®èi mÆt víi khã kh¨n (D/c) (0,5 ®iÓm ) - Th¸i ®é bÊt chÊp khã kh¨n, gian khæ, nguy hiÓm(D/c) (0,5 ®iÓm ) - Sôi næi, vui nhén: Nh×n nhau mÆt lÊm…(D/c) (0,5 ®iÓm ) - T×nh ®ång chÝ ®ång ®éi g¾n bã: (D/c) + Tay b¾t mÆt mõng khi gÆp nhau trªn ®­êng ra trËn (0,5 ®iÓm ) + Coi nhau nh­ mét gia ®×nh(0,5 ®iÓm ) - L¹c quan tin t­ëng vµo t­¬ng lai chiÕn th¾ng, ra trËn vui nh­ ngµy héi. (D/c) (0,5 ®iÓm ) - ý chÝ chiÕn ®Êu vì miÒn Nam, t×nh yªu n­íc nång nhiÖt. (D/c) (0,5 ®iÓm ) - DÉn d¾t vµo bµi (®o¹n) vµ chèt bµi (®o¹n) hîp lÝ (0,5 ®iÓm ) C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. Ổn ®Þnh 2. Gv ph¸t ®Ò : ®Ò ph« t« 3. Hs lµm bµi 4. Gv thu bµi 5. DÆn dß - So¹n bµi : “ Cè h­¬ng ” D.Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 77. KiÓm tra TiÕng ViÖt A. Môc tiªu cÇn ®¹t - Hs n¾m ®­îc nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng tiÕng viÖt ®· ®­îc häc. Qua bµi kiÓm tra, Gv ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña hs vÒ m«n tiÕng ViÖt ®Ó cã thÓ gióp hs kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu. + KNS: ra quyết định, tự nhận thức, suy nghĩ sáng tạo... B. ChuÈn bÞ: GV: nghiªn cøu ra ®Ò HS: «n tËp C.TiÕn tr×nh giê kiÓm tra 1. æn ®Þnh 2. Gv ph¸t ®Ò, ®Ò ph« t« §Ò bµi: C©u 1: Cho ®o¹n th¬ trÝch trong TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du: “GÇn miÒn cã mét mô nµo §­a ng­êi viÔn kh¸ch t×m vµo vÊn danh Hái tªn, r»ng: “ M· Gi¸m Sinh” Hái quª, r»ng: “ HuyÖn L©m Thanh còng gÇn” a. Trong cuéc ®èi tho¹i trªn, nh©n vËt M· Gi¸m Sinh ®· vi ph¹m ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo? T¹i sao. b. Nh÷ng c©u th¬ nµo sö dông c¸ch dÉn trùc tiÕp? Nhê dÊu hiÖu nµo mµ em biÕt ®­îc ®ã lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp. C©u 2: ViÕt 5-7 c©u chñ ®Ò vÒ ngµy 22/12 trong ®ã cã sö dông tõ ®ång ©m, g¹ch ch©n d­íi nh÷ng tõ ®ång ©m ®ã. C©u 3: Tõ thu nµo trong c¸c c©u sau ®­îc dïng víi nghÜa gèc a. SÇu ®ong cµng l¾c cµng ®Çy Ba thu dån l¹i mét ngµy dµi ghª b. Ng­êi lªn ngùa kÎ chia bµo Rõng phong thu ®· nhuém mµu quan san C©u 4: Cho biÕt c¸ch nãi nµo trong c¸ch nãi sau cã sö dông phÐp nãi qu¸: ch­a ¨n ®· hÕt, ®Ñp tuyÖt vêi, mét tÊc ®Õn trêi, mét ch÷ bÎ ®«i kh«ng biÕt, sî v· må h«i, c­êi vì bông, rông rêi ch©n tay. §¸p ¸n biÓu ®iÓm: C©u1: (2®) a.Ph­¬ng ch©m lÞch sù. V× MGS nãi trèng kh«ng b. TT: “ M· Gi¸m Sinh” “ HuyÖn L©m Thanh còng gÇn”; dùa vµo dÊu ngoÆc kÐp C©u 2: (5,5®) - ND: chñ ®Ò ngµy 22/12(3®) - HT: (2,5) + ®é dµi tõ 5-7 c©u trë lªn(0,5®) + cã sö dông tõ ®ång ©m(1®) + g¹ch ch©n d­íi nh÷ng tõ ®ång ©m(0,5®) + diÔn ®¹t m¹ch l¹c, kh«ng sai chÝnh t¶.(0,5®) C©u 3: (1®) Tõ thu trong c©u b. C©u 4: (2,5®) ch­a ¨n ®· hÕt, mét tÊc ®Õn trêi, mét ch÷ bÎ ®«i kh«ng biÕt, c­êi vì bông, rông rêi ch©n tay. 3. Hs lµm bµi 4. Gv thu bµi 5.DÆn dß -VÒ nhµ «n tËp giê sau KiÓm tra th¬ truyÖn hiÖn ®¹i. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 78-79-80 ¤n tËp tËp lµm v¨n A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1.KiÕn thøc: Hs n¾m ®­îc c¸c ND chÝnh cña phÇn TLV ®· häc: kh¸i niÖm VB thuyÕt minh vµ Vb tù sù, sù kÕt hîp cña c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong VB thuyÕt minh v¨n b¶n tù sù, hÖ thèng ®­îc Vb thuéc kiÓu VB thuyÕt minh vµ tù sù ®· häc; thÊy ®­îc t/chÊt tÝch hîp cña chóng víi VB chung. - ThÊy ®­îc tÝnh kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña c¸c ND TLV häc ë líp 9 b»ng c¸ch so s¸nh víi ND c¸c kiÓu VB ®· häc ë líp d­íi. 2.KÜ n¨ng: rÌn kÜ n¨ng t¹o lËp VB thuyÕt minh vµ VB tù sù, vËn daông nh÷ng kiÕn thøc ®Ó ®äc hiÓu VB thuyÕt minh vµ VB tù sù. + KNS: Giao tiếp, lắng nghe tích cực, ra quyết định, tự nhận thức, suy nghĩ sáng tạo... 3.Th¸i ®é: Gd ý thøc t¹o lËp c¸c lo¹i VB ®· häc B. ChuÈn bÞ - Hs «n tËp theo sgk. - LËp b¶ng hÖ thèng. C. Ph­¬ng ph¸p: hÖ thèng, «n luyÖn, vÊn ®¸p, ho¹t ®éng nhãm, c¸ nh©n D. TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc I. ¤§TC II. KTBC: GV kiÓm tra trong qu¸ tr×nh «n tËp III. Bµi míi: GV gݬi thiÖu vµo bµi Vai trß ý nghÜa quan träng cña bµi «n tËp cuèi häc kú. Yªu cÇu cña tiÕt «n tËp TLV. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1. PhÇn TLV 9/1 cã ~ néi dung lín nµo? Träng t©m cÇn chó ý ? VÝ dô thuyÕt minh 1 ng«i chïa cæ ng­êi ta ph¶i kÕt hîp liªn t­ëng, t­ëng t­îng, so s¸nh nh©n ho¸ ( nh­ ng«i chïa tù kÓ chuyÖn m×nh ) vµ miªu t¶ mµu s¾c, d¸ng vÎ, c¶nh vËt, xung quanh. Hs t×m vÝ dô. - §/v miªu t¶ néi t©m - §/v nghÞ luËn Qu©n Thanh sang x©m lÊn n­íc ta hiÖn ®ang ë Th¨ng Long, c¸c ng­êi ®· biÕt ch­a ? - §/ v cã sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m vµ nghÞ luËn. + Hìi ¬i l·o H¹c ! Th× ra ®Õn lóc cïng l·o còng cã thÓ lµm liÒu nh­ ai hÕt... Mét con ng­êi nh­ thÕ Êy ! Mét ng­êi ®· khãc v× trãt lõa mét con chã ! Mét ng­êi nhÞn ¨n ®Ó tiÒn... Cuéc ®êi qu¶ thËt l¹i cø mçi ngµy mét thªm ®¸ng buån. VÝ dô : ChÞ cèc tøc giËn khi bÞ MÌn trªu I. Néi dung «n tËp 1. C¸c ND lín vµ träng t©m. a. VB thuyÕt minh : träng t©m lµ viÖc kÕt hîp gi÷a thuyÕt minh víi c¸c yÕu tè nghÞ luËn, gi¶i thÝch, miªu t¶. b. VB tù sù : - KÕt hîp gi÷a tù sù víi biÓu c¶m vµ mt¶ néi t©m, gi÷a tù sù víi nghÞ luËn - §èi tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m, ng­êi kÓ trong VB tù sù. 2. Vai trß vÞ trÝ t¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p NT vµ yÕu tè miªu t¶ trong VBTM. - Gióp ng­êi ®äc cã høng thó khi t×m hiÓu vÒ ®èi t­îng. - Tr¸nh ®­îc sù kh« khan, nhµm ch¸n. 3. Ph©n biÖt VBTM cã yÕu tè miªu t¶, tù sù víi v¨n b¶n miªu t¶, tù sù. * Gièng : sö dông yÕu tè miªu t¶, tù sù * Kh¸c : -TM : ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, khoa häc cung cÊp tri thøc vÒ ®èi t­îng_ ®¬n ng~ - Miªu t¶ : mang c¶m xóc chñ quan ng­êi viÕt tù sù - Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i trung thµnh víi sù vËt, cã thÓ t­ëng t­îng, so s¸nh nhiÒu_ ®a nghÜa 4. V¨n b¶n tù sù líp 9 võa lÆp l¹i, võa n©ng cao - NhËn diÖn c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ng­êi kÓ trong VB tù sù. - KÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc trong 1 VB - ThÊy ®­îc vai trß vÞ trÝ, t¸c dông cña c¸c yÕu tè miªu t¶ néi t©m, nghÞ luËn, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, cña viÖc thay ®æi c¸c h×nh thøc ng­êi kÓ chuyÖn trong 1 v¨n b¶n tù sù. * Vai trß cña miªu t¶ néi t©m vµ nghÞ luËn trong VB tù sù. - Miªu t¶ néi t©m lµ t¸i hiÖn ~ ý nghÜ, c¶m xóc vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña n/v → lµm n/v sinh ®éng, s©u s¾c - NghÞ luËn trong VB tù sù b»ng c¸ch nªu ý kiÕn, nhËn xÐt, cïng ~ lÝ lÏ vµ d/chøng → lµm c©u chuyÖn thªm phÇn triÕt lý s©u s¾c. 5. §èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m * §èi tho¹i : h×nh thøc ®èi ®¸p trß chuyÖn gi÷a hai hoÆc nhiÒu ng­êi. * §éc tho¹i : lêi ng­êi nµo ®ã nãi víi chÝnh m×nh hoÆc nãi víi ai ®ã trong t­ëng t­îng * §éc tho¹i néi t©m : ®éc tho¹i kh«ng ph¸t ra thµnh tiÕng. → ThÓ hiÖn ~ diÔn biÕn t©m lý hÕt søc phøc t¹p trong thÕ giíi néi t©m cña con ng­êi → kh¾c ho¹ n/vËt. 6. Ng­êi kÓ chuyÖn, ng«i kÓ – ng«i 3 : lµng. - ng«i 1 : DÕ mÌn – ChiÕc l­îc ngµ IV.Cñng cè - DÆn dß - Lµm ®Ò Ktra cuèi kú 1 (Tr 224 sgk) - ViÕt 1 VB tù sù kÓ vÒ cuéc chia tay cuèi cïng cña cha con «ng S¸u theo lêi håi t­ëng n/v bÐ Thu - «ng S¸u - KÓ 1 c©u chuyÖn khiÕn em c¶m ®éng vµ rót ra nhiÒu bµi häc s©u s¾c sö dông nghÞ luËn vµ néi t©m. E. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: TiÕt 81 + 82 Cè H­¬ng - Lç TÊn- A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1.KiÕn thøc: Gióp hs thÊy ®­îc nh÷ng ®ãng gãp cña Lç TÊn vµo nÒn v¨n häc TQ vµ v¨n häc nh©n lo¹i; tinh thÇn phª ph¸n s©u s¾c x· héi cò vµ niÒm tin trong s¸ng vµo sù xuÊt hiÖn cña tÊt yÕu cña cuéc sèng míi, x· héi míi. - ThÊy ®­îc mµu s¾c tr÷ t×nh ®Ëm ®µ cña t¸c phÈm “Cè h­¬ng”, viÖc sö dông thµnh c«ng c¸c biÖn ph¸p NT so s¸nh, ®èi chiÕu, viÖc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn nhiÒu ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong t¸c phÈm. 2.KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu VB truyÖn hiÖn ®¹i n­íc ngoµi, vËn dông kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i vµ sù kÕt hîp c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong t¸c phÈm tù sù ®Ó c¶m nhËn mét VB truyÖn hiÖn ®¹i. + KNS: Giao tiếp, lắng nghe tích cực, ra quyết định, tự nhận thức, suy nghĩ sáng tạo... 3.Th¸i ®é: GD t×nh yªu quª h­¬ng lµng xãm. B. ChuÈn bÞ - T¸c phÈm cña Lç TÊn “ TuyÓn tËp truyÖn ng¾n Lç TÊn ” - T­ liÖu viÕt vÒ “ Cè h­¬ng ” C. Ph­¬ng ph¸p: §äc s¸ng t¹o, vÊn ®¸p, gîi t×m D.TiÕn tr×nh c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc I.¤§TC II.KTBC ? §äc 1 trong 2 bµi tËp viÕt ®o¹n lµm ë nhµ (vÒ bµi ChiÕc l­îc ngµ) ? KiÓm tra vë so¹n cña häc sinh III.Bµi míi: Giíi thiÖu bµi : Nçi nhí th­¬ng quª h­¬ng lµ mét ®Ò tµi phæ biÕn. H¹ Tri Ch­¬ng ngËm ngïi bÏ bµng “ThiÕu tiÓu li gia l·o ®¹i håi; H­¬ng ©m v« c¶i, mÊn mao tåi; Nhi ®ång t­¬ng kiÕn bÊt t­¬ng thøc; TiÕu VÊn : kh¸ch tßng hµ xø lai ?” Lý B¹ch trÜu nÆng nhí th­¬ng “Cö ®Çu väng minh nguyÖt, §ª ®Çu t­ cè h­¬ng” Cßn Lç TÊn l¹i xãt xa, tª t¸i v× c¶nh quª, ng­êi quª. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1 1. Tr×nh bµy ~ hiÓu biÕt vÒ t¸c gi¶. - VÒ n­íc «ng võa viÕt v¨n võa d¹y ®¹i häc 1926 d¹y ®¹i häc B¾c Kinh. - ¤ng lµ nhµ v¨n c/m næi tiÕng ë T.Quèc. -1936 «ng qua ®êi ë Th­îng H¶i. Quan tµi «ng ®­îc phñ 1 l¸ cê thªu 3 ch÷ “D©n téc hån” cã hµng ngh×n ng­êi ®i ®­a tang «ng. Hs tãm t¾t cèt truyÖn Sau 20 n¨m trêi ®i xa, t«i ph¶i v­ît qua 2000 dÆm vÒ th¨m quª ®ang ®é gi÷a ®«ng. VÒ quª lÇn nµy lµ ®Ó dêi quª ®Õn sinh sèng ë n¬i ≠. VÒ quª t«i gÆp l¹i mäi ng­êi, gÆp NThæ ng­êi b¹n cò, con ng­êi ë cho g® t«i, gÆp l¹i NThæ giê ®· kh¸c x­a... Cuéc chia tay ®· ®Õn ng«i nhµ cò xa dÇn, lßng t«i buån → trong t©m trÝ t«i hiÖn lªn h/¶nh mäi ng­êi nghÜ ®Õn ngµy mai. ? Nªu ph­¬ng ph¸p ®äc GV ®äc mÉu, gäi HS ®äc ? Gi¶i thÝch ngò hµnh khuyÕt thæ l­ìng quyÒn T×m bè côc cña truyÖn ? NhËn xÐt vÒ bè côc Êy ? - Bè côc theo tr×nh tù thêi gian – sù kiÖn chuyÕn vÒ quª - KÕt cÊu ®Çu cuèi t­¬ng øng : mét con ng­êi ®ang suy t­ trªn mét chiÕc thuyÒn d­íi bÇu trêi u ¸m, vÒ cè h­¬ng vµ còng con ng­êi Êy ®ang suy t­ trong mét chiÕc thuyÒn rêi cè h­¬ng. Tuy nhiªn rêi quª cã mÑ “t«i” vµ Hoµng. - Nh÷ng ngµy ë quª + NhuËn Thæ {håi øc, hiÖn t¹i} + ThÝm Hai D­¬ng ë phÇn gi÷a cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n nhá. V× sao ®o¹n håi øc vÒ qu¸ khø l¹i xuÊt hiÖn ngay khi mÑ võa nh¾c ®Õn NThæ vµ l¹i kÐo dµi nh­êng Êy ? (Bëi v× h/¶nh ®Ñp ®Ï cña NT g©y Ên t­îng s©u ®Ëm m¹nh mÏ vµ th­êng trùc trong n/v t«i, nh¾c ®Õn NT lµ nhí ngay ®Õn ~ h/¶nh ®Ñp ®ã.) V× sao sau ®o¹n håi øc vÒ NT, t¸c gi¶ ch­a cho NT xuÊt hiÖn ngµy mµ cßn bè trÝ thªm hai cuéc ®èi tho¹i n÷a (gi÷a t«i vµ Hoµng, t«i vµ Hai D­¬ng.) vµ ba bèn ngay sau NT míi ®Õn ? (V× cµng h·m th× nçi khao kh¸t gÆp b¹n l¹i cµng m·nh liÖt; khao kh¸t cµng m·nh liÖt nh­ng ®Õn khi gÆp kh«ng ®­îc béc lé, l¹i cµng thªm chua xãt) → C¸ch bè côc cña mét bËc thÇy truyÖn ng¾n. - Thêi gian mang tÝnh NthuËt : vÒ quª trong ®ªm vµ rêi quª trong hoµng h«n. - Kh«ng gian NT : t«i suy nghÜ vÒ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai trong mét chiÕc thuyÒn. Con ®­êng : + NghÜa ®en + NghÜa bãng. ? TruyÖn cã nh÷ng n/v nµo ? ? Nh©n vËt trung t©m ? n/v chÝnh ? N/v t«i xuÊt hiÖn tõ ®Çu ®Õn cuèi t¸c phÈm. Nªu phg thøc biÓu ®¹t chÝnh cña t¸c phÈm. Ngoµi ra cßn sö dông c¸c phg thøc nµo ? V× sao Ph­¬ng thøc biÓu c¶m lµ quan träng nhÊt ? (V× : + cã nhiÒu yÕu tè håi ký + t¸c phÈm dïng ng«i 1 ®Ó biÓu hiÖn t/c¶m quan ®iÓm ... nguyÖn väng + ngay c¶ khi dïng c¸c phg thøc ≠ t×nh c¶m s©u kÝn cña t¸c gi¶ vÉn thÊm ®Ëm t¸c phÈm. ) ? T¸c gi¶ chän ng«i kÓ nµo ®Ó kÓ chuyÖn ? Cã t¸c dông ra sao ? Ng«i 1_ dÉn d¾t c©u chuyÖn, biÓu hiÖn t­ t­ëng t/c¶m quan ®iÓm, nguyÖn väng... ? Cã thÓ xem : Cè h­¬ng lµ mét håi ký k0 ? V× sao ? ? Nhan ®Ò Cè h­¬ng → quª cò, lµng cò n¬i sinh ra vµ ®· tõng g¾n bã víi cs cña mçi ng­êi. A. Giíi thiÖu chung 1. T¸c gi¶ - Thuë nhá «ng häc giái → ®­îc tuyÓn sang NhËt häc ®¹i häc → häc Hµng h¶i → ®Þa chÊt → y häc → «ng bá ®¹i häc chuyÓn sang viÕt v¨n. - LÊy v¨n nghÖ lµm vò khÝ ®Ó n©ng cao T2 d©n téc. - Sù nghiÖp v¨n ch­¬ng ®å sé. - N/v th­êng lµ ~ ng­êi bÊt h¹nh → l«i hÕt bÖnh tËt ®Ó t×m c¸ch ch¹y ch÷a. 2. T¸c phÈm * Tãm t¾t cèt truyÖn B. §äc - hiÓu VB 1.§äc - t×m hiÓu chó thÝch 2. Bè côc. - T«i trªn ®­êng vÒ quª → dù ®o¸n thùc tr¹ng cè h­¬ng. - Nh÷ng ngµy ë quª → chøng kiÕn thùc tr¹ng - T«i trªn ®­êng xa quª → m¬ ­íc cè h­¬ng ®æi míi. * Nh÷ng ngµy ë quª + Ký øc vÒ NThæ + GÆp nh÷ng ng­êi hµng xãm + GÆp l¹i NThæ * Nh©n vËt - N/v chÝnh NThæ → biÓu hiÖn sù thay ®æi sa sót cña lµng quª. Sù thay ®æi cña NThæ ®· t¸c ®éng m¹nh nhÊt ®Õn t­ t­ëng n/v t«i. - N/v trung t©m : t«i + Lµ ®Çu mèi cña toµn bé c©u chuyÖn cã quan hÖ víi toµn bé hÖ thèng n/v + To¸t lªn t­ t­ëng chñ ®¹o cña t¸c phÈm. * Nh©n vËt - N/v trung t©m “t«i” : v× c¸c sù viÖc vµ n/v trong truyÖn ®Òu ®­îc c¶m nhËn tõ n/v t«i → lµm næi bËt chñ ®Ò t¸c phÈm. - N/v chÝnh : NhuËn Thæ biÓu hiÖn sù thay ®æi sa sót cña cè h­¬ng. * Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t. - Chñ yÕu lµ phg thøc tù sù : m¹ch kÓ cã xen ~ ®o¹n håi øc – víi hiÖn t¹i. - Ngoµi ra + Miªu t¶ ng­êi, thiªn nhiªn, néi t©m n/v. + BiÓu c¶m (quan träng) + LËp luËn + §éc tho¹i, ®èi tho¹i - Ph­¬ng thøc quan träng : biÓu c¶m * ThÓ lo¹i - Cã nhiÒu ®o¹n chøa yÕu tè håi ký. - Håi øc vÒ NThæ. - N/v NhuËn Thæ lµ NhuËn Thuû cã thËt nguyªn mÉu. - NhiÒu chi tiÕt trong t¸c phÈm lµ sù viÖc cã thùc trong cuéc ®êi Lç TÊn : viÖc b¸n nhµ, rêi quª h/c¶nh gia ®×nh... * Cè h­¬ng cã vai trß h­ cÊu trong s¸ng t¹o NthuËt. - N/v t«i kh«ng nªn ®ång nhÊt víi Lç TÊn. - 20 n¨m ®· cã lÇn Lç TÊn vÒ quª - Ng­êi h­íng dÉn bÉy chim lµ bè NThæ ... → T¸c phÈm lµ truyÖn ng¾n cã yÕu tè håi ký. TiÕt 2 Hs ®äc ®o¹n ®Çu. 1. T©m tr¹ng t«i khi ngåi trong thuyÒn nh×n vÒ lµng quª ®ang gÇn l¹i. V× sao t«i l¹i cã t©m tr¹ng ®ã ? BiÖn ph¸p NT ®­îc sö dông ë ®o¹n nµy ? - T«i ph¶ng phÊt nçi buån se s¾t – ng¹c nhiªn kh«ng tin ®ã lµ c¸i lµng cò. - V× gi÷a c¸i mong ­íc hy väng vµ t­ëng t­îng cña t¸c gi¶ kh¸c xa víi thùc tÕ. H/¶nh cña cè h­¬ng khiÕn t©m hån ng­êi con xa quª cã phÇn hÉng hôt, th­¬ng c¶m v× c¶nh lµng quª tiªu ®iÒu hoang v¾ng. VÒ quª ®Ó t¸c gi¶ tõ, vÜnh biÖt ng«i nhµ cò yªu dÊu → cs ë quª ngµy mét nghÌo khã khiÕn nhiÒu g® ph¶i rêi lµng ®i n¬i kh¸c ®Ó t×m c¸ch sinh sèng. - NT ®èi chiÕu : c¶nh vËt hiÖn t¹i/ c¶nh vËt håi øc. → thÊt väng tr­íc sù sa sót Hs theo dâi phÇn VB tiÕp theo. + Ký øc vÒ NhuËn Thæ → gÆp ~ ng­êi hµng xãm → gÆp l¹i NhuËn Thæ. Gv dÉn : T©m tr¹ng t«i nh÷ng ngµy ë quª chñ yÕu ®­îc thÓ hiÖn qua c©u chuyÖn víi bµ mÑ, chÞ Hai D­¬ng vµ víi NhuËn Thæ _ ta t×m hiÓu qua mét hai c¶nh chÝnh. ? T¸c gi¶ sö dông ~ biÖn ph¸p NT nµo ®Ó lµm næi bËt sù thay ®æi cña NThæ ? §iÒn vµo phiÕu häc tËp. - Håi øc ®èi chiÕu. NT Êu th¬ NT hiÖn t¹i H×nh d¸ng : khu«n mÆt trßn cao, vµng s¹m, trÜnh m¾t hóp §éng t¸c : lanh lÑn cøng r¾n co ro cóm róm Giäng nãi : râ rµng nãi kh«ng ra tiÕng Th¸i ®é víi t«i : th©n thiÕt, cung kÝnh, c¸ch gÇn2 bøc. TÝnh c¸ch : nhanh nhÑn, th«ng ®Çn ®én, mô cëi më, ham hiÓu biÕt mÉm, nghÌo khæ → ngu ho¸ ? Ngoµi sù thay ®æi cña NThæ t¸c gi¶ cßn miªu t¶ sù thay ®æi nµo kh¸c cña nh÷ng con ng­êi vµ c¶nh vËt cè h­¬ng ? T¸c gi¶ biÓu hiÖn t×nh c¶m, th¸i ®é ntn khi chøng kiÕn sù thay ®æi ®ã ? - ThÝm Hai D­¬ng : trªn d­íi 50 tuæi, l­ìng quyÒn nh