Giáo án Ngữ văn 10 - Tiết 49, 50: Đoàn thuyền đánh cá

§oµn kÕt - Ch¨m ngoan - Häc giái -Ngữ VănLớp 9 Tiết 49&50KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!PHÒNG DG VÀ ĐT HUYỆN CƯ MGARTRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂMNgười thực hiện : GV NGUYỄN NGỌC QUẾ Tổ : NGỮ VĂNkiÓm tra bµi còSau khi học xong bài thơ “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” ( Phạm Tiến Duật), em có cảm nhận gì về hình ảnh các anh bộ đội cụ Hồ thời chống Mỹ?Dßng nµo sau ®©y nªu ®óng néi dung cña "Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh"A. Bµi th¬ lµ lêi ca ngîi ng­êi lÝnh l¸i xe dòng c¶m.B. Bµi th¬ kh¾c häa nÐt ®éc ®¸o cña h×nh t­îng nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh cïng h×nh ¶nh ng­êi lÝnh l¸i xe hiªn ngang.C. Bµi th¬ kh¾c ho¹ nÐt ®éc ®¸o cña h×nh t­îng nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh cïng h×nh ¶nh ng­êi lÝnh l¸i xe hiªn ngang, s«i næi, dòng c¶m v­ît qua khã kh¨n.KIỂM TRA BÀI CŨ? Em hãy quan sát các bức tranh và cho biết những bức tranh này miêu tả điều gì?ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ Tiêt 49&50Huy CậnI.Tìm hiểu chung 1. Tác giả , tác phẩm: a.Tác giả :? Trình bày đôi nét về tác giả , - Huy Cận (1919 - 2005) tên thật là Cù Huy Cận - Quê : Hương Sơn – Hà Tĩnh - Là nhà thơ lớn của phong trào thơ mới và có nhiều đóng góp cho thơ ca cách mạng sau này Tiết 49;50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)I.Tìm hiểu chungTác giả, tác phẩm:a. Tác giả b Tác phẩm : ? Bài thơ này được tác giả sáng tác trong hoàn cảnh nào? Được sáng tác 4-10-1958 sau chuyến đi thực tế ở Quảng Ninh được in trong tập : Trời mỗi ngày lại sáng - Các tập thơ tiêu biểu : (SGK)3Tiết 49,50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)Tiết 49,50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận)I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả, tác phẩm:2. Đọc. Giải thích từ khó:Từ ngữHình ảnh NghĩaCá bạcLoài cá cùng họ với cá thu, thân và má cóvẩy nhỏ, màu trắng nhạt.Cá thuLoài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoiCá chimLoài cá mình dẹt, vẩy lớn.Cá songSống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồngCá nhụThân dài, hơi dẹt. Cá đéCòn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá trích nhưng lớn hơn.I.Tìm hiểu chung 1. Tác giả, tác phẩm: 2.Đọc, giải thích từ khó: 3. Bố cục-P1: 2 khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người đi biển -P2: 3 khổ tiếp theo Cảnh lao động trên biển P3: Khổ cuối : Cảnh đoàn thuyềntrở về? Bài thơ được triển khai theo tiến trình ra khơi của đoàn thuyền đánh cá ? Dựa vào điều ấy em hãy chia bố cục cho bài thơTiết 49&50 ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ (Huy Cận) Tiết 49&50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ HUY CẬN (1919-2005)I/Tìm hiểu chung1.Tác giả, tác phẩm:3. Bố cục:2. Đọc ,giải thích từ khó; II /Phân tích:Hãy đọc lại đoạn 1, nêu nội dung chính của đoạn thơ?1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi: Hát rằng:cá bạc biển Đông lặng, Cá thu biển Đông như đoàn thoi Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng. Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!Mặt trời xuống biển như hòn lửaSóng đã cài then đêm sập cửa.Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,Câu hát căng buồm cùng gió khơi. Tiết 49&50: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ HUY CẬN (1919-2005)I/Tìm hiểu chung1.Tác giả, tác phẩm:3.Bố cục: 2. Đọc giải thích từ khó:II /Phân tích:1.Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:Cảnh hoàng hôn trên biển được miêu tả qua những hình ảnh nào?MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löaSãng ®· cµi then ®ªm sËp cöaNg÷ v¨n TiÕt 49&50: §oµn thuyÒn ®¸nh c¸I. T×m hiÓu chungII. Ph©n tÝch :1, C¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i đánh cá:MÆt trêi xuèng biÓn nh­ hßn löaSãng ®· cµi then ®ªm sËp cöaSo s¸nh, nh©n ho¸, liªn t­ëng-Hoµng h«n trªn biÓn ®Ñp rùc rì.-Vò trô nh­ mét ng«i nhµ lín, ng«i nhµ vÜ ®¹i Êy b­íc vµo thêi kú nghØ ng¬i.* C¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i§oµn thuyÒn ra kh¬i trong thêi ®iÓm biÓn vÒ ®ªm. C¶nh biÓn võa ®Ñp, võa réng l¹i võa gÇn gòi, Êm ¸p víi con ng­êi.Đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong khung cảnh thiên nhiên như thế nào? (thời gian, không gian)Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?. Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó?  Bức tranh thiên nhiên thật huy hoàng diễm lệ , tràn đầy sức sống với một không gian rộng lớn bao la , hùng vĩ H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc tµu xÕp hµng chuÈn bÞ ra kh¬i ®¸nh c¸Tiết 49&50: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)? Hoạt động của con người và thiên nhiên có gì khác nhau Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi Câu hát căng buồm cùng gió khơiCon người > Kh«ng gian mªnh m«ng nh­ng con thuyÒn nhá bÐ trë nªn k× vÜ.- Sö dông thñ ph¸p phãng ®¹i, nh©n ho¸ vµ nh÷ng liªn t­ëng ®éc ®¸o=> Cuéc ®¸nh c¸ nh­ mét trËn chiÕn, trËn chiÕn trªn mÆt trËn lao ®éng nh»m chinh phôc biÓn kh¬i.H×nh ¶nh ®oµn thuyÒn tung hoµnh gi÷a biÓn trêi mªnh m«ng vµ lµm chñ c¶ biÓn kh¬i.Hình ảnh con thuyền được đặt trong mối quan hệ nào? Hãy nhận xét về không gian trong khổ thơ? Tác giả đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì?2, C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trªn biÓn.H×nh ¶nh biÓn c¶- BiÓn ®Ñp, bao dung vµ giµu cã.- C¸ nhô, c¸ chim cïng c¸ ®Ð, C¸ song lÊp l¸nh ®uèc ®en hång,- C¸i ®u«i em vÉy tr¨ng vµng choÐ.- VÈy b¹c ®u«i vµng loÐ r¹ng ®«ng, C¸c h×nh ¶nh liÖt kª TrÝ t­ëng t­îng phong phó NghÖ thuËt phèi s¾c ®Æc biÖt, tµi t×nhC¸ ®Ñp. rùc rì, léng lÉy, huyÒn ¶o, bÇy c¸ nh­ nh÷ng nµng tiªn trong vò héi.Ca ngîi biÓn c¶ thanh b×nh, giµu cã => biÓn lµ mét kho h¶i s¶n phong phó.Nét đặc sắc nhất của biển là gì? Hãy nhận xét về cách miêu tả của tác giả?Từ ngữHình ảnh NghĩaCá bạcLoài cá cùng họ với cá thu, thân và má cóvẩy nhỏ, màu trắng nhạt.Cá thuLoài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoiCá chimLoài cá mình dẹt, vẩy lớn.Cá songSống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm màu đen và hồngCá nhụThân dài, hơi dẹt. Cá đéCòn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.2, C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trªn biÓn.* H×nh ¶nh ng­êi d©n chµi víi c«ng viÖc ®¸nh c¸ trªn biÓnTa h¸t bµi ca gäi c¸ vµoGâ thuyÒn ®· cã nhÞp tr¨ng cao=> C«ng viÖc lao ®éng nÆng nhäc cña ng­êi ®¸nh c¸ trë thµnh bµi ca ®Çy niÒm vui, lßng yªu ®êi ph¬i phíi (tõ h¸t ®­îc nh¾c l¹i 4 lÇn).Sao mê kÐo l­íi kÞp trêi s¸ngTa kÐo xo¨n tay chïm c¸ nÆng- T¶ thùc “ kÐo xo¨n tay”: kÐo l­íi b»ng tÊt c¶ søc lùc. Nh÷ng ng­êi d©n chµi lµm viÖc víi niÒm h¨ng say cña nh÷ng ng­êi d©n lµm chñ ®Êt n­íc. Bức tranh sơn mài lung linh, huyền ảo được sáng tạo bằng trí tưởng tượng phong phú của nhà thơ.Niềm vui phơi phới, khoẻ khoắn của người lao động còn thể hiện qua những câu thơ nào? Nhận xét thái độ lao động của con người ở đây?3. C¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒC©u h¸t c¨ng buåm víi giã kh¬i§oµn thuyÒn ch¹y ®ua cïng mÆt trêiMÆt trêi ®éi biÓn nh« mµu míiM¾t c¸ huy hoµng mu«n dÆm kh¬i.Khæ th¬ cuèi h« øng víi khæ th¬ ®Çu t¹o hai c¶nh ®èi xøng.Dßng th¬ ®Çu ®­îc lÆp l¹i víi dßng th¬ ë khæ ®Çu.- Sö dông nh©n ho¸, ho¸n dô vµ c¸ch nãi khoa tr­¬ng.BiÓu hiÖn nhÞp tuÇn hoµn cña vò trô.TiÕng h¸t xuÊt hiÖn suèt bµi th¬ : khóc ca lao ®éng ®Çy høng thó=>C¶nh t­îng thiªn nhiªn kú vÜ, con ng­êi ch¹y ®ua cïng thêi gian. §oµn thuyÒn trë vÒ trong khung c¶nh mét ngµy míi b¾t ®Çu, con ng­êi ch¹y ®ua víi thêi gian, tranh thñ thêi gian ®Ó lao ®éng vµ ®· thu ®­îc thµnh qu¶ to lín. Em có nhận xét gì về khổ thơ cuối?Từ “ hát” được nhắc nhiều lần trong bài thơ. Tạo âm hưởng gì?Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả? Tác dụng. Em cảm nhận gì về cảnh đoàn thuyền trở về ? Ý nghĩa của văn bản? ý nghÜa: Bµi th¬ thÓ hiÖn nguån c¶m høng l·ng m¹n, ngîi ca biÓn c¶ lín lao, giµu ®Ñp. Më ra mét ngµy míi víi bao niÒ vui, hy väng vµ chê ®îi mét kÕt qu¶ th¾ng lîi.III/ Tổng kết.1/ Nghệ thuật:-Bút pháp lãng mạn , hình ảnh liên tưởng -Âm hưởng khỏe khoắn, hào hùng, giàu nhạc điệu Em có nhận xét gì về nghệ thuật của bài thơ Đoàn Thuyền Đánh Cá ? Với bút pháp nghệ thuật ấy làm nổi bật nội dung gì ?2/ Nội dung :- Ca ngợi sự giàu đẹp của biển Ca ngợi những con người mới Thể hiện niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống mới Tiết 49;50 Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)I.Tìm hiểu chungII. Phân tích:III. Tổng kết :Đoàn thuyền đánh cá(Bài ca lao dộng ) Cảnh đoàn thuyền ra khơiCảnh đoàn thuyền trở vềBiển chiều đẹp, gần gũi ấm áp Con người náo nức, tràn đầy hi vọng Con người chạy đua cùng mặt trời Niềm vui vì thành quả lao động 1 Nội dungCảnh đoàn thuyền đánh cá Con người hăng say lao động Con người làm chủ biển khơiBiển giàu, đepTiết: 49&50 Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)I.Tìm hiểu chungII. Tìm hiểu chi tiết III. Tổng kết :1, Nội dung 2. Nghệ thuật :Xây dựng hình ảnh lãng mạn bằng trí tưởng tượng phong phú- Âm hưởng hào hùng, bay bổng- Nhịp thơ nhịp nhàng Sử dụng các biện pháp tu từBÀI TẬP TRẮC NGHIỆM1/ Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì ?A . Cảm hứng về lao động. B. Cảm hứng về thiên nhiên.C. Cảm hứng về chiến tranhD. Cả A và B đều đúng 2/ Nội dung bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là :A/ Ca ngợi sự giàu đẹp của biểnB/ Ca ngợi hình ảnh người lao động mới hăng say lao động, làm chủ biển khơiC/ Tự hào về đất nước và con người Việt nam trong công cuộc dựng xây đất nướcD/ cả 3 ý trên TRƯỜNG THCS ĐOÀN THỊ ĐIỂMGiáo viên thực hiệnNGUYỄN NGỌC QUẾKính chúc các thầyCô giáo khỏe mạnh Các em học sinhChăm ngoanhọc giỏi