Giáo án Ngữ văn 10 - Độc Tiểu Thanh kí - Tác giả: Nguyễn Du

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO TỚI DỰ CHUYÊN ĐỀ TỔ NGỮ VĂNTRƯỜNG THPT MỸ ĐỨC A – HÀ NỘI*****Độc Tiểu Thanh kí- Nguyễn Du -TÌM HIỂU CHUNG: 1.Chuyện nàng Tiểu Thanh Tiểu Thanh người họ Phùng. Quê: Quảng Lăng – Giang Tô – Trung Quốc. Là người tài sắc, thông minh nhưng bạc mệnh Nàng để lại một số bài thơ gọi là “Phần dư”.→ Cảm hứng chung xót thương cho những người phụ nữ tài hoa - bất hạnh2. Nhan đề “Độc Tiểu Thanh kí” Có 2 cách hiểu: + Đọc tập thơ của nàng Tiểu Thanh+ Đọc truyện về nàng Tiểu ThanhII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Đọc (Phiên âm)Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư,Độc điếu song tiền nhất chỉ thư.Chi phấn hữu thần liên tử hậu, Văn chương vô mệnh luỵ phần dư.Cổ kim hận sự thiên nan vấn, Phong vận kì oan ngã tự cư.Bất chi tam bách dư niên hậu,Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư,Độc điếu song tiền nhất chỉ thư.Chi phấn hữu thần liên tử hậu, Văn chương vô mệnh luỵ phần dư.Cổ kim hận sự thiên nan vấn, Phong vận kì oan ngã tự cư.Bất chi tam bách dư niên hậu,Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?BẢN CHỮ HÁNII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN1. Đọc a. Thể loại : Thất ngôn bát cú Đường luậtb. Bố cục : 4 phần Đề - Thực – Luận – Kết2. Tìm hiểu văn bản a. Hai câu đề: Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư Độc điếu song tiền nhất chỉ thư (Tây Hồ cảnh đẹp hoá gò hoang Thổn thức bên song mảnh giấy tàn)Tây Hồ - Trung QuốcTÂY HỒXưa NayHoa uyểnKhưVườn hoa Bãi hoangtẫnNghệ thuật: + Đối lập: xưa (cảnh đẹp) – nay (cảnh hoang tàn) + Sử dụng động từ mạnh “tẫn” biến đổi hết không còn dấu vết→ Nhà thơ xúc cảm trước sự thay đổi khốc liệt của cảnh vật: cái đẹp bị huỷ hoạiTây Hồ - Trung QuốcTây Hồ - Trung Quốc→ Sự thay đổi cảnh vật của Tây Hồ liên tưởng đến số phận bất hạnh của Tiểu Thanh Ngậm ngùi, nuối tiếc trước cảnh đẹp chỉ còn trong dĩ vãng “Độc điếu song tiền nhất chỉ thư” + Độc điếu : viếng một mình + Nhất chỉ thư: một tập sách → Sự trang trọng, thành kính đối với người đã khuất→ Người chết cô đơn, người viếng cũng cô đơn  Hai câu thơ là nỗi xót xa của nhà thơ trước cái đẹp bị huỷ hoại và sự xót thương cho kiếp người tài hoa bạc mệnh.b. Hai câu thực:Chi phấn hữu thần liên tử hậu, Văn chương vô mệnh luỵ phần dư(Son phấn có thần chôn vẫn hận)(Văn chương không mệnh đốt còn vương)→ Nghệ thuật:+ Hình ảnh tượng trưng Son phấn: sắc đẹp của Tiểu Thanh Văn chương: tài năng của nàng+ Nhân hoá: son phấnchônhận văn chươngđốtvươngSố phận bất hạnh, oan trái của Tiểu ThanhBi kịch cuộc đời Tiểu ThanhThái độ của Nguyễn DuCảm thương, xót xa kiếp tài hoa bạc mệnhTố cáo xã hội phong kiến chà đạp giá trị con ngườiTinh thần nhân đạo của Nguyễn Du3. Hai câu luận : Cổ kim hận sự thiên nan vấn, Phong vận kì oan ngã tự cư.“Cổ kim hận sự”: mối hận từ xưa tới nay “thiên nan vấn”: khó mà hỏi trời đượcSự thực bất công với người tài sắc“Phong vận kì oan”: nỗi oan trái của người phong lưu, tài tình.“ngã tự cư”: ta tự mangNhà thơ tự nhận cùng hội với người phong lưu=> Nhà thơ đồng cảm sâu sắc với kiếp tài hoa, khóc cho người và cũng là khóc cho mình.4. Hai câu kết : Bất tri tam bách dư niên hậu, Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như? (Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa Người đời ai khóc Tố Như chăng?)“Ba trăm năm lẻ”: thời gian ước lệ, dài.“Khóc”: Cảm thông, thấu hiểu, chia sẻ.Câu hỏi tu từ đầy day dứt, trăn trởCâu hỏi tu từ đầy day dứt, trăn trởSự cô đơn của tác giảKhát khao tri âm, tri kỉNhà thơ từ thương người đến thương mìnhTiếng thơ ai động đất trờiNghe như non nước vọng lời ngàn thuNghìn năm sau nhớ Nguyễn DuTiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày... -Tố Hữu -Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa,Người đời ai khóc Tố Như chăng ?Ba trăm năm tính chưa đầy nửaThiên hạ ngày nay hiểu Tố Như III. TỔNG KẾT:Nội dung: - Bài thơ thể hiện sự xót thương những người tài hoa bạc mệnh - Tác giả lên tiếng tố cáo xã hội đương thời chà đạp giá trị con người - Khát khao được cảm thông, chia sẻ của tác giả. - Vẻ đẹp nhân đạo chủ nghĩa trong sáng tác Nguyễn Du.2. Nghệ thuật - Sử dụng đa dạng thủ pháp nghệ thuật, hình ảnh có sức biểu cảm. - Ngôn từ đậm chất triết lý.XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ QUAN TÂM – LẮNG NGHE KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺ - HẠNH PHÚC VÀ THÀNH ĐẠT.