Giáo án môn Hình học 12 - Tiết 1, 2 - Bài 1: Khái niệm về khối đa diện

Tuaàn 1-2; Tieát 1-2. Ngaøy soaïn :15/8/2010 Chương I: KHỐI ĐA DIỆN BAØI 1 :KHÁI NIỆM VỀ KHỐI ĐA DIỆN I. Mục tiêu : - Kiến thức cơ bản: khái niệm khối lăng trụ và khối chóp, khái niệm về hình đa diện và khối đa diện, hai đa diện bằng nhau, phân chia và lắp ghép các khối đa diện. - Kỹ năng: nhận biết khái niệm khối lăng trụ và khối chóp, khái niệm về hình đa diện và khối đa diện, hai đa diện bằng nhau, biết cách phân chia và lắp ghép các khối đa diện. - Thaùi ñoä: tích cực xây dựng bài, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của Gv, năng động, sáng tạo trong quá trình tiếp cận tri thức mới, thấy được lợi ích của toán học trong đời sống, từ đó hình thành niềm say mê khoa học, và có những đóng góp sau này cho xã hội. - Tö duy: hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ. II. Chuẩn bị: - GV : Giáo án , đồ dùng dạy học - HS : Sgk, xem trước bài ở nhà II. Phương pháp: Thuyết trình, giải thích, vấn đáp - gợi mở, lấy ví dụ minh hoạ kết hợp thảo luận nhoùm. III. Nội dung vaø tiến trình leân lớp: 1/ OÅn ñònh 2/ Kiểm tra bài cũ: Không ( GV giới thiệu sơ lượt chương trình hình học 12 CB). 3/ Bài mới : Hoạt ñộng Noäi dung * GV: Gọi 1 học sinh nhắc lại định nghĩa lăng tru và hình chóp ? * Học sinh tra lời. * GV giới thiệu cho học sinh thế nào là khối lập phương. Từ đó hình thành khái niệm khối lăng và khôi chóp. * GV: Khối lập phương là phần không gian được giới hạn bởi một hình lập phương kể cả hình lập phương ấy. * Tương tự: Thế nào là khối lăng trụ, khối chóp. * Học sinh trả lời. Từ đó GV chính xác hoá. * Tên của lăng trụ hay khối chóp được đặt theo tên của hình lăng trụ hay hình chóp giới hạn nó. * GV cho học sinh làm việc theo nhóm HĐ2 * HS làm việc sau đó đại diện 2 nhóm lên trình bày. * Các nhóm còn lại nhận xét. * Từ đó GV dẫn học sinh đến hình thành khái niệm hình đa diện. Gv chỉ cho Hs biết được các đỉnh, cạnh, mặt của hình đa diện 1.5. * Tương tự như khối chóp, lăng trụ, em nào cho biết thế nào là khối đa diện ? * Gv giới thiệu cho Hs biết được các khái niệm: điểm ngoài, điểm trong, miền ngoài, miền trong của khối đa diện thông qua mô hình. * Em hãy giải thích tại sao hình1.8c (SGK, trang 8) không phải là một khối đa diện * Nhắc lại phép dời hình trong mặt phẳng ? * Từ đó hãy định nghĩa phép dời hình trong không gian ? M. M’. . O + Phép đối xứng tâm O: + Phép đối xứng qua đường thẳng : M M’. * Nhận xét: + Thực hiện liên tiếp các phép dời hình sẽ được một phép dời hình. + Phép dời hình biến đa diện (H) thành đa diện (H’), biến đỉnh, cạnh, mặt của (H) thành đỉnh, cạnh, mặt tương ứng của (H’) + Gv giới thiệu với Hs vd (SGK, trang 8,11) để Hs hiểu rõ khái niệm vừa nêu và biết cách phân chia và lắp ghép các khối đa diện. * GV : Cho học sinh hoạt dộng theo nhóm ví dụ 3. * HS : Hoạt động nhóm tìm cách chia khối lập phương ABCD.A’B’C’D’ thành 5 khối tứ diện * GV : Gọi 2 nhóm học sinh trình bày * Các nhóm còn lại nhận xét, GV chính xác hoá bài toán. I. KHỐI LĂNG TRỤ VÀ KHỐI CHÓP * Khối lăng trụ là phần không gian được giới hạn bởi một hình lăng trụ kể cả hình lăng trụ ấy. * Khối chóp là phần không gian được giới hạn bởi một hình chóp kể cả hình chóp ấy. + Tên của lăng trụ hay khối chóp được đặt theo tên của hình lăng trụ hay hình chóp giới hạn nó. + Đỉnh , cạnh , mặt , mặt bên , mặt đáy , cạnh bên , cạnh đáy , . . của hình lăng trụ ( hình chóp) cũng được gọi cho khối lăng trụ ( khối chóp ) tương ứng. II. KHÁI NIỆM VỀ HÌNH ĐA DIỆN VÀ KHỐI ĐA DIỆN. 1. Khái niệm về hình đa diện Hình ña dieän laø hình goàm coù moät soá höõu haïn mieàn ña giaùc thoaû maõn hai tính chaát: a) Hai ña giaùc phân biệt chỉ có thể hoaëc khoâng coù ñieåm chung hoaëc chỉ coù moät ñænh chung, hoaëc chỉ coù moät caïnh chung. b) Moãi caïnh cuûa ña giaùc naøo cuõng laø caïnh chung cuûa ñuùng hai ña giaùc. 2. Khái niệm về khối đa diện: Khối đa diện là phần không gian được giới hạn bởi một hình đa diện, kể cả hình đa diện đó. - Điểm không thuộc khối lăng trụ gọi là điểm ngoài của khối lăng trụ. - Điểm thuộc khối lăng trụ nhưng không thuộc hình lăng trụ tương ứng với khối lăng trụ đó gọi là điểm trong của khối lăng trụ. Ví dụ 1: Kim tự tháp ở Ai Cập chúng có hình dáng là các khối đa diện đều. III. HAI ĐA DIỆN BẰNG NHAU. 1. Phép dời hình trong không gian: Trong không gian, quy tắc đặt tương ứng mỗi điểm M và điểm M’ xác định duy nhất được gọi là một phép biến hình trong không gian. Phép biến hình trong không gian được gọi là phép dời hình nếu nó bảo toàn khoảng cách giữa hai điểm tuỳ ý Ví dụ: Các phép biến hình sau gọi là phép dời hình. + Phép tịnh tiến: M M’ + Phép đối xứng qua mặt phẳng: M M1. M 2. Hai hình bằng nhau: + Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép dời hình biến hình này thành hình kia. + Hai đa diện được gọi là bằng nhau nếu có một phép dời hình biến đa diện này thành đa diện kia. Ví dụ 2: Phép dời hình nào biến lăng trụ ABD.A'B'D' thành lăng trụ BCDB'C'D'. Gọi O là giao điểm các dường chéo A'C,AC' thì O chính là trung điểm của các đoạn A'C,AC',B'D,BD' . Như vậy có một phép đối xứng tâm O biến hình lăng trụ ABD.A'B'D' thành lăng trụ BD.B'C'D' IV. PHÂN CHIA VÀ LẮP GHÉP CÁC KHỐI ĐA DIỆN. SGK Ví dụ 3 : Chia khối lập phương thành 5 khối tứ diện bằng nhau . B A D C B’ A’ D’’’ C’’’’’’’ + Chia khối LP thành 2 khối lăng trụ bằng nhau bởi mp(BDD’B’). + Chia mỗi khối lăng trụ tam giác thành 3 khối tứ diện bằng nhau : DABB’ ; DAA’B’ ; DD’A’B’ - Hai tứ diện : DABB’ ; DAA’B’ bằng nhau vì đối xứng qua (DAB’). Và DAA’B’ ; DD’A’B’ bằng nhau vì đối xứng qua (B’A’D). 4/. Củng cố - daën doø: + Gv nhắc lại các khái niệm và tính chất trong bài để Hs khắc sâu kiến thức. + Học bài và làm bài tập SGK trang 12. Ký Duyệt Tuần 1-2 Của TT (16/08/2010) Trần Chí Phong