Giáo án Lịch sử Lớp 8 - Tiết 22+23 - Năm học 2017-2018

Ngày dạy: Chiều 17/10/2017 PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI (TỪ NĂM 1917 ĐẾN NĂM 1945) CHƯƠNG I: CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở LIÊN XÔ (1924- 1941) Tiết 22. Bài 15 CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917- 1921) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Giúp HS nắm và thông hiểu được: - Những nét chính của tình hình nước Nga đầu thế kỉ XX. - Hiểu được vì sao ở các nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng: cách mạng tháng Hai và cách mạng tháng Mười. Những nét diễn biến chính của cách mạng tháng Mười Nga 1917. 2. Phẩm chất: - Trách nhiệm: Có tinh thần đấu tranh và lao động của nhân dân Xô viết. - Chăm chỉ: HS chịu khó học tập, tìm hiểu nội dung bài học 3. Năng lực: a. Năng lực chung: - Tự chủ và tự học: Độc lập làm việc để giải quyết vấn đề, tự học bài, tự trả lời câu hỏi. - Giao tiếp và hợp tác: trình bày, đưa ra ý kiến thảo luận nhóm - Giải quyết vấn đề và sáng tạo: suy nghĩ đưa ra các ý kiến giải quyết yêu cầu của nhiệm vụ học tập, tìm ra những ý hay. b. Năng lực đặc thù: - Nhận thức và tư duy lịch sử: Những nét chính của tình hình nước Nga đầu thế kỉ XX. - Tìm hiểu lịch sử: Vì sao ở các nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng: cách mạng tháng Hai và cách mạng tháng Mười. Những nét diễn biến chính của cách mạng tháng Mười Nga 1917. - Vận dụng KT- KN: Trình bày, phân tích, nhận xét các sự kiện lịch sử. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Bản đồ nước Nga hoặc bản đồ châu Âu trước chiến tranh thế giới thứ nhất. - Tranh ảnh nước Nga trước và trong cách mạng tháng Mười Nga. 2. Học sinh: Đọc, nghiên cứu trước bài và soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: Đặt vấn đề; Thuyết trình, thảo luận nhóm. 2. Kĩ thuật: Trình bày 1 phút, kĩ thuậtđộng não, chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu những nội dung chủ yếu của phần lịch sử cận đại? 3. Bài mới. * HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG Từ trong lòng cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, cuộc cách mạng tháng mười Nga năm 1917 đã bùng nổ và giành thắng lợi, mở ra thời đại mới trong lịch sử xã hội loài người - Thời kì lịch sử thế giới hiện đại. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu sự kiện lịch sử trọng đại này. * HĐ 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KĨ NĂNG MỚI Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cơ bản HS đọc thông tin trong sgk. ? Với tình hình nước Nga ở đầu thế kỉ XX, đặt ra cho cách mạng tháng Hai (1917) có nhiệm vụ gì? - Nhiệm vụ của cuộc CM này là đánh đổ chế độ phong kiến quân chủ (Do Nga Hoàng Ni- cô-lai II đứng đầu) thực hiện cải cách dân chủ, đem lại quyền tự do, dân chủ cho nhân dân. - GV trình bày diễn biến cuộc cách mạng tháng Hai: (từ đầu -> tướng tá của Nga Hoàng) (sgk- 76) (Giai cấp vô sản lãnh đạo Đảng Bôn-sê-vích Nga). - GV giải thích: Bôn-sê-vích (phái), những người theo trào lưu Mác-xít trong phong trào xã họi dân chủ Nga, hình thành năm 1903, đứng đầu là Lê-nin, họ chiếm đa số trong đảng. ? Động lực chính của cách mạng tháng Hai là gì? ( Là liên minh công - nông - binh lính ) Khác với các cuộc cách mạng tư sản thời Cận đại ở phương Tây, động lực chính chủ yếu là nông dân. Kĩ thuật động não ? Nhận xét về cuộc cách mạng tháng Hai năm 1917? - Diễn ra nhanh, mạnh, nhiều lực lượng tham gia. ? Kết quả mà cách mạng tháng Hai đã đem lại là gì? I. Hai cuộc cách mạng ở nước Nga 1. Tình hình nước Nga trước cách mạng. (Không dạy) 2. Cách mạng tháng Hai năm 1917. - Nhiệm vụ: Lật đổ chế độ Nga Hoàng. - Tháng 2/1917 một cuộc cách mạng đã bùng nổ ở Nga. * Diễn biến: ( sgk – 76 ). - Ngày 23/02/1917, 9 vạn nữ công nhân Pê- tơ-rô- grát biểu tình. - Ngày 26/02/1917 công nhân toàn thành phố bãi công. - Ngày 27/02 công nhân chuyển từ tổng bãi công chính trị thành khởi nghĩa vũ trang. - Quân khởi nghĩa ở công sở bắt các tướng tá Nga hoàng. * Kết quả: - Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế Nga Hoàng. - Thành lập 2 chính quyền song song tồn tại: ? Theo em, cuộc cách mạng tháng Hai 1917 mang tính chất gì? HS thảo luận nhóm (3p): Vì sao cách mạng tháng Hai năm 1917 là cuộc cách mạng dân chủ tư sản? (Gợi ý: Nhiệm vụ? Lãnh đạo? Động lực cách mạng? Kết quả? ) Vì giai cấp công nhân Nga dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn- se- vích đóng vai trò là động lực chủ yếu quyết định thắng lợi của CM, hướng tới mục tiêu lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế, đem lại quyền lợi cho nông dân. Kết quả thành lập Xô Viết, chính phủ lâm thời tư sản. * KN "Cách mạng dân chủ tư sản", thực chất là cuộc cách mạng tư sản, quần chúng là động lực chính nhằm đánh đổ chế độ phong kiến giành dân chủ. Sau khi cách mạng thành công giai cấp tư sản lập chế độ cộng hòa mở đường cho CNTB phát triển. Trong cách mạng dân chủ tư sản đông đảo quần chúng nhân dân (công - nông - binh) cũng thành lập nền chuyên chính của mình. * GV kết luận: => Vậy tại sao ở Nga lại diễn ra một cuộc cách mạng thứ hai: Đó là cuộc cách mạng tháng Mười. Cuộc cách mạng này diễn ra như thế nào, kết quả thu được ra sao. - HS đọc đoạn đầu ( sgk – 77 ). ? Sau cách mạng tháng Hai, tình hình nước Nga có gì nổi bật. Tình hình đó đặt ra yêu cầu gì cho cách mạng Nga? - GV phân tích: - GV dựa vào nội dung sgk+ H 54 (Cuộc tấn công Cung Điện Mùa Đông) để trình bày diễn biến. - Yêu cầu HS nắm được hai sự kiện lớn. + Xô viết đại biểu công nhân, nông dân, binh lính. + Chính phủ lâm thời. * Tính chất: Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới. 3. Cách mạng tháng Mười năm 1917. * Công cuộc chuẩn bị cách mạng của Lê Nin và đảng Bôn-sê-vích. - Nhằm chấm dứt tình trạng hai chính quyền song song tồn tại, thiết lập chính quyền Xô viết. * Diễn biến: - Tới đầu tháng 10, không khí cách mạng bao trùm cả nước. - Lê-nin từ Phần Lan bí mật trở về Pê- tơ-rô-grát để trực tiếp lãnh đạo cuộc cách mạng. - Đêm 24 - 10 (6 - 11), cuộc khởi Thảo luận nhóm bàn 2p ? So với cách mạng tháng Hai, cách mạng tháng Mười đã đem lại kết quả tiến bộ nào? CMTS CMVS - Do tư sản tiến hành nhằm lật đổ chế độ phong kiến đã lỗi thời mở đường cho CNTB phát triển. - Do vô sản tiến hành, dùng bạo lực cách mạng lật đổ tư sản, xây dựng chế độ XHCN. ? Vì sao cách mạng tháng Mười Nga lại giành được thắng lợi nhanh và hoàn toàn như vậy? - Do sự lãnh đạo của Lê-nin, lực lượng tham gia đông đảo, có sự chuẩn bị kĩ càng về mọi mặt. ? Tính chất của cách mạng tháng Mười Nga? nghĩa bùng nổ, quân cách mạng đã làm chủ toàn bộ thành phố. - Đêm 25 - 10 (7 - 11), Cung điện Mùa Đông, nơi ẩn náu cuối cùng của Chính phủ lâm thời, bị đánh chiếm => Chính phủ lâm thời tư sản sụp đổ hoàn toàn. * Kết quả: lật đổ chính phủ lâm thời tư sản thiết lập nhà nước vô sản. * Tính chất: Là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới, đưa giai cấp vô sản lên nắm chính quyền, xây dựng xã hội mới: Xã hội chủ nghiã. * HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP ? Lê –nin có vai trò như thế nào trong thắng lợi của Cách mạng tháng Mười năm 1917? - Là người sáng lập ra đảng Bôn-sê-vích Nga - Vạch ra đường lối cách mạng đúng đắn ; trực tiếp chỉ đạo CM ; - Có những quyết định táo bạo và sáng suốt, trong hành động thì mau lẹ, đúng thời cơ,... * HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG ? Vì sao nước Nga năm 1917 có hai cuộc CM? - Cuộc cách mạng tháng hai năm 1917 đã lật đổ chế độ Nga hoàng đã dẫn tới tình trạng hai chính quyền song song và tồn tại. Đó là cuộc CM dân chủ tư sản. - Cuộc cách mạng tháng Mười năm 1917 lật đổ chính phủ lâm thời tư sản thiết lập chính quyền thống nhất toàn quốc của Xô Viết. Đó là cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới. * HĐ 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO Tìm hiểu thêm tài liệu về cuộc cách mạng tháng Hai và Cuộc CM tháng Mười ở Nga V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU - Đọc và tìm hiểu nội dung bài mới: Tiếp phần II- Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành quả cách mạng, ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917. Ngày dạy: Chiều 18/10/2017 Tiết 23. Bài 15 CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917 VÀ CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ CÁCH MẠNG (1917- 1921) (Tiếp) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: Giúp HS nắm và thông hiểu được: - Biết được những nét chính về việc xây dựng Chính quyền Xô Viết sau thắng lợi của cách mạng, hiểu được những việc làm của chính quyền Xô viết do Lê-nin đứng đầu; ý nghĩa của cuộc cách mạng tháng Mười. 2. Phẩm chất: - Trách nhiệm: Nhận thức đúng đắn về tinh thần cách mạng đối với cách mạng XHCN đầu tiên trên thế giới. - Chăm chỉ: HS chịu khó học tập, tìm hiểu nội dung bài học 3. Năng lực: a. Năng lực chung: - Tự chủ và tự học: Độc lập làm việc để giải quyết vấn đề, tự học bài, tự trả lời câu hỏi. - Giao tiếp và hợp tác: trình bày, đưa ra ý kiến thảo luận nhóm - Giải quyết vấn đề và sáng tạo: suy nghĩ đưa ra các ý kiến giải quyết yêu cầu của nhiệm vụ học tập, tìm ra những ý hay. b. Năng lực đặc thù: - Nhận thức và tư duy lịch sử: Những nét chính về việc xây dựng Chính quyền Xô viết sau thắng lợi của cách mạng, hiểu được những việc làm của chính quyền Xô viết do Lê-nin đứng đầu; ý nghĩa của cuộc cách mạng tháng Mười. - Tìm hiểu lịch sử: Ý nghĩa của cuộc cách mạng tháng Mười. - Vận dụng KT- KN: Trình bày, phân tích, nhận xét các sự kiện lịch sử. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Tư liệu tham khảo về nước Nga, khai thác kênh hình trong SGK. 2. Học sinh: Đọc, nghiên cứu trước bài và soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK. III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT 1. Phương pháp: Đặt vấn đề; Thuyết trình, thảo luận nhóm. 2. Kĩ thuật: Trình bày 1 phút, chia nhóm IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Tại sao ở nước Nga năm 1917 lại có hai cuộc cách mạng? 3. Bài mới. * HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG Giành chính quyền đã khó, nhưng việc giữ chính quyền còn khó hơn gấp nhiều lần, nước Nga sau cách mạng tháng Mười khó khăn chồng chất. Vậy nước Nga đã làm gì để giữ vững việc xây dựngvà bảo vệ thành quả của cách mạng. * HĐ 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC, KĨ NĂNG MỚI Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cơ bản II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ thành quả cách mạng. Ý nghiã lịch sử của cách mạng tháng mười Nga năm - HS đọc mục 1 ( sgk – 79 ) ( không đọc đoạn in nghiêng ). - GV nêu: Sau khi lật đổ bộ máy chính quyền cũ, công việc đầu tiên là cần phải thiết lập bộ máy chính quyền mới. ? Nét đặc trưng nhất mà CM tháng Mười đã đem lại là gì? ( Không sử dụng bộ máy chính quyền cũ mà thành lập chính quyền CM của giai cấp công - nông – binh ). - GV giới thiệu bức ảnh Lê-nin tại đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ 2. - HS đọc đoạn chữ in nhỏ ( sgk- 89 ) về nội dung sắc lệnh hoà bình và sắc lệnh ruộng đất. ? Tóm tắt nội dung chính của sắc lệnh? ? Sắc lệnh hoà bình đã đáp ứng mong muốn gì của nhân dân? ? Vì sao việc làm đầu tiên của chính quyền mới đem lại là thông qua sắc lệnh hoà bình và ruộng đất?( HS thảo luận nhóm ). => Đó là những việc làm cần thiết, cấp bách nhất, củng cố lòng tin của nhân dân và chính quyền mới, góp phần giải quyết tháo gỡ từng khó khăn sau CM để tiếp tục xây dựng và bảo vệ chính quyền. ? Ngoài việc ban hành sắc lệnh hoà bình và sắc lệnh ruộng đất chính quyền Xô Viết còn thực hiện những biện pháp gì? HĐ nhóm đôi ? Em có nhận xét gì về các chính sách, 1917. 1. Xây dựng chính quyền Xô Viết. - Đêm ngày 25/10/1917 (07/11/1917). Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ 2 khai mạc tuyên bố thành lập chính quyền Xô Viết do Lê -nin đứng đầu. - Thông qua sắc lệnh hoà bình và sắc lệnh ruộng đất. + Nội dung: ( sgk- 79 + 80 ) -> Đáp ứng được nguyện vọng hoà bình và ruộng đất cho ndân. - Thực hiện các biện pháp để ổn định chính trị và phát triển kinh tế đất nước: + Chính trị: Xoá bỏ các đẳng cấp xã hội, các đặc quyền của giáo hội. Nam nữ bình quyền, các dân tộc bình đẳng, tự do. + Kinh tế: Nhà nước nắm các ngành kinh tế then chốt, giao quyền quản lí, kiểm soát sản xuất cho công nhân. biện pháp của chính quyền Xô Viết? => Với những chính sách, biện pháp đó, chính quyền Xô Viết đã từng bước ổn định được tình hình mọi mặt của đất n- ước, kế tục và bảo vệ được thành quả CM, chuẩn bị những điều kiện cần thiết cho cuộc đấu tranh chống lại các lực l- ượng kẻ thù luôn tìm cách phá hoại CM. Đây thực sự là tính ưu việt của chế độ mới. ? Tác dụng của hoà ước Bơ-rét Li-tốp? - Có thời gian hoà bình và củng cố chính quyền xây dựng quân đội và dốc sức nền kinh tế quốc gia bị suy sụp trong chiến tranh. - HS đọc mục 3 ( sgk- 82 ). ? Cách mạng tháng Mười có ý nghĩa như thế nào đối với nước Nga và đối với thế giới? - HS đọc đoạn chữ in nghiêng (sgk-82). HĐ nhóm bàn 2p ? K-G: Vì sao Giôn-rít đặt tên cho cuốn sách của mình là “Mười ngày rung chuyển thế giới”? Em có nhận xét gì về ý nghĩa quốc tế của cách mạng tháng Mười? - Vì những tác động của cách mạng tháng Mười đối với thế giới, làm thay đổi cục diện chính trị thế giới chế độ mới, - Đối ngoại: Chính quyền Xô Viết kí hoà ước Bơ-rét-li-tốp với Đức (T3/ 1918) rút khỏi chiến tranh đế quốc. 2. Chống thù trong giặc ngoài. (Không dạy). 3. Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Mười. - Cách mạng tháng Mười đã làm thay đổi hoàn toàn vận mệnh nước Nga. Lần đầu tiên những người lao động lên nắm chính quyền, xây dựng chế độ xã hội mới - chế độ xã hội chủ nghĩa, trên một đất nước rộng lớn. - Cách mạng tháng Mười đã dẫn đến những thay đổi to lớn trên thế giới, cổ vũ mạnh mẽ và tạo ra những điều kiện thuận lợi cho cuộc đấu tranh giải phóng của giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. nhà nước mới ra đời với lãnh thổ rộng lớn chiếm 1/6 diện tích thế giới làm cho các nước đế quốc hoảng sợ. Đồng thời cuộc cách mạng này cũng để lại những bài học quí báu cho cuộc cuộc đấu tranh của g/c công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức khác trên thế giới - > đây là một biến cố lịch sử trọng đại nhất ở thế kỉ XX. - GV phân tích ảnh hưởng của cách mạng tháng Mười đối với cách mạng Việt Nam: Nguyễn Ái Quốc tìm thấy con đ- ường giải phóng dân tộc - Con đường cách mạng vô sản đi theo Lê Nin và cách mạng tháng Mười Nga - Chủ nghĩa Mác Lê-nin được truyền bá vào Việt Nam .... * HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP ? Lập bảng thống kê các sự kiện chính của cuộc cách mạng Nga từ tháng Hai đến tháng Mười năm 1917 theo mẫu sau: Thời gian Sự kiện Kết quả - Tính chất ................................ ................................... ....................................... ... ... * HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG ? Em hãy nêu một số câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh về ý nghĩa của cách mạng tháng Mười Nga đối với cách mạng Việt Nam? “Giống như mặt trời chói lọi, cách mạng tháng Mười chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu người, hàng triệu người bị áp bức bóc lột trên thế giới”. “Cách mạng tháng Mười mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc và cả loài người, mở đầu một thời đại mới trong lịch sử, thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH trên toàn thế giới. ... * HĐ 5: MỞ RỘNG, BỔ SUNG, PHÁT TRIỂN Ý TƯỞNG SÁNG TẠO - Tìm hiểu thêm tài liệu về cuộc cách mạng tháng Mười ở Nga V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ TIẾT HỌC SAU - Chuẩn bị bài mới: Bài 16 - Liên Xô xây dựng CNXH (1921- 1914) + Nội dung, kết quả chính sách kinh tế mới. + Trình bày, nhận xét những thành tựu xây dựng chủ nghĩa xã hội ( 1925 – 1941). + Nền văn hóa Xô viết hình thành và phát triển)