Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Tiết 28: Sự phát triển kinh tế, văn hoá thời Trần (Tiết 2) - Năm học 2019-2020 - Trường THCS Phúc Than

Ngày soạn: 02/11/2019 Ngày dạy: 04/11/2019 - 7A3 /11/2019 - 7A4 Tiết 28 - Bài 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ, VĂN HOÁ THỜI TRẦN ( tiết 2) II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Những nét chính về đời sống văn hóa của nước ta dưới thời Trần. - Nêu và nhận xét về văn hóa, giáo dục, khoa học và kĩ thuật thời Trần. - Những nét độc đáo về nghệ thuật, kiến thức và điêu khắc thời Trần. 2. Kĩ năng: - Nhìn nhận về sự phát triển văn hoá. Phân tích đánh giá nhận xét thành tựu văn hóa. 3. Tư tưởng: - Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. 4. Định hướng năng lực a) Năng lực chung: Tự chủ, tự học; giao tiếp hợp tác; giải quyết các vấn đề và sáng tạo; giao tiếp b) Năng lực đặc thù: - NL tìm tòi và khám phá lịch sử; nhận thức và tư duy lịch sử . II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên - Nghiên cứu nội dung bài học - Sưu tầm tranh ảnh về thành tựu văn hoá thời trần, phiếu học tập. - Dự kiến các hình thức tổ chức dạy học, kỹ thuật dạy học 2. Học sinh a) Trước giờ lên lớp: - Đọc, nghiên cứu nội dung sgk, quan sát kênh hình và hoàn thành các nhiệm vụ được giao. - Chuẩn bị sẵn nội dung mà GV giao về nhà trong tiết trước: + Những nét chính về đời sống văn hóa của nước ta dưới thời Trần. + Nêu và nhận xét về văn hóa, giáo dục, khoa học và kĩ thuật thời Trần. + Những nét độc đáo về nghệ thuật, kiến thức và điêu khắc thời Trần. b) Trong giờ học: HS tiến hành các hoạt động học dưới hình thức làm việc cá nhân và nhóm. c) Sau giờ lên lớp: Tiếp tục tìm tòi, khám phá đời sống văn hóa thời trần, niềm tự hào về một thời lịch sử. III. PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT: 1. Phương pháp - Đàm thoại, gợi mở, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, trực quan... 2. Kỹ thuật: - Động não, trình bày, công đoạn. IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ ? Nền KT thời Trần sau chiến tranh? * Nông nghiệp: Sản xuất được phục hồi và phát triển do nhà nước thực hiện nhiều chính sách tích cực: + Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng xã được mở rộng, đê điều được củng cố. + Vương hầu quý tộc chiêu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. + Nhà Trần ban thái ấp cho vương hầu, quý tộc. * Thủ công nghiệp: - Thủ công nghiệp do nhà nước trực tiếp quản lí phát triển: làm gốm tráng men, chế tạo vũ khí, đóng thuyền - Thủ công nghiệp trong dân gian phát triển: dệt vải, rèn sắt, nghề in * Thương nghiệp: - Việc trao đổi buôn bán trong nước và thương nhân nước ngoài được đẩy mạnh. - Nhiều trung tâm kinh tế được mở ra trong cả nước mà tiêu biểu là Thăng Long, Vân Đồn. 3. Bài mới: HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động? - HS quan sát một số bức tranh thời trần có liên quan đến nội sung bài học. Dưới thời Trần sau chiến tranh nền kinh tế đã được phục hồi và phát triển... Trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học - kĩ thuật đã đạt được những thành tựu nào? Các bức tranh đó cho ta thấy điều gì? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu. Hoạt động của GV và HS Kiến thức trọng tâm cần nắm - Cho học sinh tìm hiểu SGK. - HĐ cá nhân – KT động não (trả lời các câu hỏi sau) ? Thời Trần các tín ngưỡng nào được phổ biến trong nhân dân? Kể tên một vài tín ngưỡng cổ truyện? ? Đạo phật, nho giáo thời Trần so với thời Lý như thế nào? Nêu những dẫn chứng chứng tỏ đạo phát phát triển? + Nhiều người đi tu, kể cả những người thuộc giai cấp thống trị. + Chùa chiền mọc lên khắp nơi. ? Sinh hoạt văn hóa thời Trần được thể hiện như thế nào? - HS quan sát ảnh tranh dân gian ? Nêu những dẫn chứng về tập quán sống giản dị của nhân dân? - Đi chân đất, quần áo đơn giản, mặc áo tứ thân, ăn trầu, nhuộm răng, xăm mình. (NL giao tiếp, tìm tòi và khám phá lịch sử) - HĐ cá nhân – KT trình bày 1p 1. Đời sống văn hoá: - Các tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân: Thờ tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc. - Tôn giáo: Cả đạo Phật và Nho giáo phát triển. + Nho giáo phát triển mạnh do nhu cầu xây dựng bộ máy Nhà nước. - Các hình thức sinh hoạt văn hoá, ca hát, nhảy múa được phổ biến. - Phong tục tập quán: vẫn giữ được bản sắc văn hóa dân tộc. ? Nhận xét về các hoạt động văn hoá dưới thời Trần? GV: Kết luận. - HS đọc phần 2/SGK. - HĐ cặp đôi 3p - Trả lời câu hỏi sau ? Văn học thời Trần có đặc điểm gì? Kể tên một số tác phẩm mà em biết? - HS quan sát ảnh chữ hán, chữ nôm ? Tại sao văn học nước ta thời kỳ này phát triển mạnh, mang đậm lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc? GV: (Vừa trải qua cuộc kháng chiến hào hùng, anh dũng) (NL hợp tác, nhận thức và tư duy lịch sử) GV: Nhắc lại đặc điểm của nền giáo dục thời nhà Lí. - HĐ cá nhân – KT động não ? Giáo dục thời kỳ này có chuyển biến như thế nào? HS: tìm hiểu thêm trong phần chữ nhỏ. - HĐN 4 (3p) ? Khoa học, kĩ thuật thời trần có gì đáng chú ý? (NL giao tiếp, tìm tòi và khám phá lịch sử) - HS quan sát ảnh chụp súng thần cơ ? Nhận xét về tình hình giáo dục, văn hoá, khoa học, kĩ thuật thời trần? (NL nhận thức và tư duy lịch sử) - Phát triển mạnh trên mọi lĩnh vực và có nhiều đóng góp cho nền văn hoá dân tộc, tạo bước phát triển cao cho nền văn minh Đại Việt. GV: Liên hệ tới giáo dục ngày nay. Cho HS tìm hiểu SGK - HĐ cá nhân – KT động não ? Về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc có đặc điểm gì? Kể tên các công trình kiến trúc thời Trần? => Các hoạt động văn hoá phong phú, đa dạng mang đậm tính dân tộc. 2. Văn học, giáo dục và khoa học- kĩ thuật: * Văn học: - Nền văn học bao gồm cả văn hoá chữ Hán và chữ Nôm, chứa đựng lòng yêu nước, tự hào dân tộc...làm rạng rỡ nền văn hóa Đại Việt. - Các tác phẩm: Hịch tướng sĩ, Phò giá về kinh, Phú sông Bạch Đằng. * Giáo dục : - Quốc tử giám được mở rộng, các lộ phủ đều có trường học, các kỳ thi chọn người giỏi được tổ chức thường xuyên. * Khoa học kĩ thuật: - Lập ra Quốc sử viện do Lê Văn Hưu đứng đầu, + Năm 1272 bộ (Đại Việt Sử Ký) ra đời. - Quân sự có Binh thư yếu lược của Trần Hưng Đạo. - Y học có thầy thuốc Tuệ Tĩnh. - Về KH, Hồ Nguyên Trừng và các thợ thủ công chế tạo được súng thần cơ và đóng thuyền lớn... 3. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: - Nhiều công trình kiến trúc có giá trị ra đời: Tháp Phổ Minh , Thành Tây Đô - Nghệ thuật chạm khắc tinh tế. GV: Giới thiệu cho học sinh Các ảnh chụp về Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô. HS: quan sát hình 38 Sgk trang 73 → đối chiếu với hình 26 ở bài 12 ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật thời Trần? GV: (tinh xảo, rõ nét hơn, trình độ càng cao hơn) GV: Khái quát ND bài học. HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập ? Tình hình văn học, giáo dục, khoa học kĩ thuật thời Trần? HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng ? Điền vào bảng sau về tình hình phát triển văn hoá thời Trần sau chiến tranh. Các lĩnh vực Tình hình phát triển Đời sống văn hoá Văn học Giáo dục Khoa học kĩ thuật HOẠT ĐỘNG 5: Mở rộng bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo mới ? Em có nhận xét gì về tình hình văn học, giáo dục, khoa học nghệ thuật thời Trần? ? Tại sao văn học, khoa học, giáo dục thời Trần lại phát triển? V. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ BÀI TIẾT SAU - Về nhà xem lại nội dung của bài. - Học bài theo vở ghi, kết hợp SGK. - Chuẩn bị tiết 29: Sự suy sụp của nhà Trần. + Đọc trứớc bài, tìm hiểu: Những nét chính về tình hình kinh tế của nhà Trần cuối thế kỉ XIV. + Nêu và nhận xét về cuộc sống của vương triều Trần. + Sơ lược về nguyên nhân, diễn biến, kết quả của các cuộc khởi nghĩa giữa thế kỉ XV.