Giáo án Lịch sử Lớp 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên (Thế kỉ XIII) - THCS Tân Châu

Tuần 12 NS: 22/11/07 Tiết 24 ND: 24/11/07 Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN ( THẾ KỈ XIII) I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức : Giúp học sinh hiểu được: -Âm mưu xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ. -Chủ trương, chính sách và những việc làm của vua tôi nhà Trần đối phó với quân Mông Cổ. 2. Tư tưởng : -Giáo dục cho học sinh ý chí kiên cường, bất khuất, mưu trí dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến. -Giáo dục lòng tự hào về truyền thống dân tộc. 3. Kỹ năng : -Rèn luyện kĩ năng phân tích, nhận xét, đánh giá sự kiện lịch sử. -Đọc, vẽ và học diễn biến trên lược đồ. II. Tài liệu- phương tiện dạy học: -Bản đồ cuộc kháng chiến lần thứ nhất ( 1258) chống quân xâm lược Mông Cổ, bản đồ thế giới. -Bản đồ câm, bảng phụ. III. Tiến trình dạy học : 1. Ổn định tổ chức lớp: 2.Kiểm tra bài cũ: 2.1. Nhà Trần đã làm những gì để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng? 2.2. Để phục hồi và phát triển kinh tế nhà Trần đã làm gì? 3. Bài mới: a. Giới thiệu bài mới: Sau khi nắm chính quyền, nhà Trần đã bắt tay vào xây dựng bộ máy nhà nước, phục hồi sản xuất. Đồng thời, chuẩn bị mọi mặt để đối phó với âm mưu xâm lược của bọn phong kiến Mông – Nguyên. 3.Hoạt động dạy học: - GV dùng bản đồ thế giới xác định vị trí của Mông Cổ. -Giới thiệu về sự hình thành và phát triển của đế chế Mông Cổ từ đầu thế kỉ XIII –trước 1258. -Sự bành trướng thế lực của Mông Cổ và sự tàn bạo của chúng đối với các nước bị xâm lược. ( Tư liệu tham khảo SGV/ 86 ) - HS quan sát H. 29. Nêu nội dung và nhận xét về quân Mông Cổ? ( Hùng mạnh, hiếu chiến; được tổ chức trang bị tốt) -H:Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? -H:Để đạt mục đích đó, trước khi vào xâm lược Đại Việt, quân Mông Cổ đã làm gì và thái độ của vua Trần ra sao? +Quân MC cho sứ giả đưa thư đe doạ và dụ hàng vua Trần . +Vua Trần bắt giam sứ giả vào ngục. -H:Việc làm đó của vua Trần nói lên điều gì? ( Tinh thần quyết tâm chiến đấu, không chịu đầu hàng của vua Trần – người đứng đầu nhà nước phong kiến Đại Việt) - GV chuyển ý sang mục 2 -H:Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã chuẩn bị đối phó như thế nào? -H:Em có nhận xét gì về sự chuẩn bị của nhà Trần? - HS làm việc với SGK theo nhóm. GV yêu cầu đại diện các nhóm lên trình bày diễn biến cuộc kháng chiến trên bản đồ. -GV nhận xét, lưu ý cách sử dụng bản đồ khi tường thuật diễn biến cho học sinh. -GV tường thuật lại, lưu ý học sinh tinh thần quyết tâm chiến đấu chống giặc và chủ trương đúng đắn của nhà Trần qua câu nói của Trần Thủ Độ và kế hoạch “ vườn không nhà trống” - GV yêu cầu học sinh về học diễn biến trong SGK -GV cho học sinh thảo luận: - H: Vì sao quân Mông Cổ mạnh vẫn bị quân ta đánh bại? Học sinh thảo luận . Đại diện trình bày kết quả thảo luận: GV nhận xét, nhấn mạnh +Sự chuẩn bị khẩn trương chu đáo của quân Trần. +Quân Mông Cổ chủ quan. +Tinh thần quyết tâm chiến đấu của nhân dân thời Trần. +Chủ trương đánh giặc đúng đắn, sáng tạo của nhà Trần: “ lấy yếu đánh mạnh, lấy ít đánh nhiều”; “vườn không nhà trống” - H: Hãy nêu các sự kiện lịch sử gắn liền với các địa danh trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( Sông Thao, Bình Lệ Nguyên, Thia6n Mạc, Thăng Long, Đông Bộ Đầu, Quy Hóa) -H: Cuộc kháng chiến lần thứ nhất để lại bài học gì? GV kết luận: I.Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ: 1.Aâm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ: - Chiếm đóng, thiết lập ách đô hộ đối với Đại Việt. -Dùng Đại Việt làm bàn đạp tiến công tiêu diệt Nam Tống, thôn tính toàn bộ Trung Quốc. 2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ: a.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến: -Ban lệnh cả nước sắm sửa vũ khí. -Thành lập các đội dân binh. -Quân đội ngày đêm luyện tập. " Chu đáo , khẩn trương. b.Diễn biến: - Tháng 1. 1258 ba vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp chỉ huy tiến vào nước ta đường sông Thao đến Bạch Hạt, Bình Lệ Nguyện bị ta chặn đánh. Sau đó chúng tiến vào Thăng Long. - Về phía ta thực hiện kế hoạch vườn không nhà trống khiến giặc vào thăng Long gặp khó khăn. - Ta tiếp tục mở cuộc phản công ở Đông Bộ Đầu. c.Kết quả: - Cuộc kháng chiến diễn ra chưa đầy một tháng đã kết thúc thắng lợi. 4. Củng cố bài học: a. Bài tập: 1. Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? 2. Tường thuật cuộc kháng chiến chống quân xâm lược quân Mông Cổ trên bản đồ? 3. Đánh dấu X vào đầu các câu thể hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta thời Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ xâm lược? a. Bắt sứ giả tống giam vào ngục. b. Vua Trần ban lệnh cả nước sắm sửa vũ khí, thành lập các đội dân binh, quân đội ngày đêm luyện tập. c. Trước thế giặc mạnh, vua Trần lo lắng hỏi ý kiến Trần Thủ Độ, ông trả lời” Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo”. b. Kết luận: - Giữ thế kỉ XIII đế chế Nguyên Mông hùng mạnh và tàn bạo quyết xâm lược Đại Việt. Mặc dù so sánh lực lượng Đại Việt chênh lệch về lực lượng . Nhưng vương triều Trần và quân dân Việt không hề run sợ, kiên quyết chuẩn bị kháng chiến chống quân xâm lược, cùng với đường lối đúng đắn sáng tạo quân Nguyên – Mông bị đánh bại chưa đầy một tháng. 5.Dặn dó: -Học bài, vẽ lược đồ và tập tường thuật diễn biến trên lược đồ. -Chuẩn bị phần II: Cuộc kháng chiến lần II chống quân xâm lược Nguyên (1258)