Giáo án Bài 6 tiết 26: Bài ca Côn Sơn

Tiếng suối rì rầm … Đá rêu phơi … Thông mọc như nêm … Bóng trúc râm … PHÒNG GIÁO DỤC QUẬN 11TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN343D LẠC LONG QUÂN P5 Q11TEL : 8619531 – 8619533 Năm học 2006-2007 Tổ Chuyên môn Ngữ Văn BỘ MÔN NGỮ VĂN 7 Giáo viên thực hiện Lê Thị Thu Hồng Thứ Tư , Ngày 11.10.2006 Ngữ Văn I.Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn Côn Sơn suối chảy rì rầm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai . Côn Sơn có đá rêu phơi , Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm . Trong ghềnh thông mọc như nêm , Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm , Trong rừng có trúc bóng râm , Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn . ( Bài ca Côn Sơn-Nguyễn Trãi) Hãy trình bày những hiểu biết của em về tác giả ? NGUYỄN TRÃI 1380 - 1442 Hiệu Ức Trai_Nhà thơ, nhà quân sự, nhà chính trị , nhà ngoại giao lỗi lạc. Được công nhận danh nhân văn hoá thế giới 1980. Tác phẩm tiêu biểu : Bình Ngô đại cáo Ức Trai thi tập . . . I.Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn 1.Tác giả : Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu Ức Trai_Nhà thơ, nhà quân sự , nhà chính trị , ngoại giao lỗi lạc. Được công nhận danh nhân văn hoá thế giới 1980. 2.Tác phẩm :a. Hoàn cảnh sáng tác : “CÔN SƠN CA” ĐƯỢC NGUYỄN TRÃI SÁNG TÁC TRONG HOÀN CẢNH NÀO ? I.Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn 2.Tác phẩm :a. Hoàn cảnh sáng tác : 1.Tác giả : Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu Ức Trai_Nhà thơ, nhà quân sự , nhà chính trị , ngoại giao lỗi lạc. Được công nhận danh nhân văn hoá thế giới 1980. Khi ông cáo quan về sống ẩn dật ở Côn Sơn TẠI SAO NGUYỄN TRÃI , MỘT NGƯỜI LUÔN CÓ TÂM HUYẾT , HẾT LÒNG VÌ DÂN VÌ NƯỚC LẠI CÁO QUAN VỀ SỐNG ẨN DẬT ? Côn Sơn ca Nguyễn TrãiCôn Sơn hữu tuyền,Kỳ thanh lãnh lãnh nhiên cầm huyền.Côn Sơn hữu thạch,Vũ tẩy đài phô bích,Ngô dĩ vi đạm tịch.Nham trung hữu tùng,Vạn lý thuý đồng đồng,Ngô ư thị hồ yển, tức kỳ trung.Lâm trung hữu trúc,Thiên mẫu ấn hàn lục, Ngô ư thị hồ ngâm tiếu kỳ trắc.(…) I.Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn 1.Tác giả : Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu Ức Trai_Nhà thơ, nhà chính trị, nhà quân sự lỗi lạc. Được công nhận danh nhân văn hoá thế giới 1980. 2.Tác phẩm :a. Hoàn cảnh sáng tác : Khi ông cáo quan về sống ẩn dật ở Côn Sơn b. Thể thơ : b. Thể thơ : -Nguyên tác : chữ Hán -Bản dịch : thể thơ lục bát c.Phương thức biểu đạt : biểu cảm I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : Côn Sơn là dãy núi ở xã Chi Ngại thuộc huyện Chí Linh tỉnh Hải Dương Côn Sơn suối chảy rì rầm Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai . Côn Sơn có đá rêu phơi , Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm . Trong ghềnh thông mọc như nêm , Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm , Trong rừng có trúc bóng râm , Trong màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn . ( Bài ca Côn Sơn-Nguyễn Trãi) Bức tranh thiên nhiên trong “Bài ca Côn Sơn “ được phác hoạ bằng những âm thanh , hình ảnh cụ thể nào ? II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm - Ta nghe như tiếng đàn cầm 1. Có gì độc đáo trong cách tả suối ? 2.Nghe tiếng suối chảy tác giả có cảm nhận như thế nào ? 3. Tác giả miêu tả vẻ đẹp của “phiến đá” ra sao ? Đá rêu phơi 4. Khi ngồi trên đá tác giả có cảm giác như thế nào ? - Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm CẢNH TRÍ CÔN SƠN TÂM HỒN NHÀ THƠ II. Tìm hiểu văn bản : - Suối chảy rì rầm - Ta nghe như tiếng đàn cầm - Đá rêu phơi - Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm 1. Tác giả tả cảnh rừng thông ra sao ? Thông mọc như nêm 2. Giờ đây tác giả say sưa ngắm cảnh thiên nhiên trong tư thế nào ? - Ta lên ta nằm 3. Cảnh trí Côn Sơn nào đã được Nguyễn Trãi mô tả ngoài suối , đá , rừng thông ? Bóng trúc râm -Ta ngâm thơ nhàn I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm Đá rêu phơi Thông mọc như nêm Bóng Trúc râm Ta nghe như tiếng đàn cầm Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm Ta lên ta nằm Ta ngâm thơ nhàn Em có cảm nhận gì về từ “nhàn” ở cuối đoạn thơ ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả cảnh của tác giả ? I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm Đá rêu phơi Thông mọc như nêm Bóng Trúc râm Ta nghe như tiếng đàn cầm Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm Ta lên ta nằm Ta ngâm thơ nhàn Hình ảnh so sánh ,liên tưởng , tưởng tượng Cảnh trí thiên nhiên yên tĩnh , khoáng đạt , nên thơ Từ ”Ta” thuộc loại từ nào? Và lặp lại mấy lần trong đoạn thơ? Từ “ta” gắn với những hoạt động nào của nhà thơ? Qua đó em hiểu được gì về tâm trạng của tác giả? Tác giả đã thể hiện cảm nhận của mình trước cảnh đẹp Côn Sơn qua bút pháp nghệ thuật gì ? I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm Đá rêu phơi Thông mọc như nêm Bóng Trúc râm Ta nghe như tiếng đàn cầm Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm Ta lên ta nằm Ta ngâm thơ nhàn Hình ảnh so sánh ,liên tưởng , tưởng tượng  Cảnh trí thiên nhiên yên tĩnh , khoáng đạt , nên thơ Điệp từ , động từ gợi tả ,so sánh , liên tưởng  Qua những điều vừa phân tích trên , em hiểu Nguyễn Trãi là một người như thế nào ? Thảo luận nhóm TRẢ LỜI Yêu thiên nhiên , sống giao hoà với thiên nhiên . Tâm hồn thanh cao giàu xúc cảm . Nhân cách trong sạch, cao thượng . I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm Đá rêu phơi Thông mọc như nêm Bóng Trúc râm Ta nghe như tiếng đàn cầm Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm Ta lên ta nằm Ta ngâm thơ nhàn Hình ảnh so sánh ,liên tưởng , tưởng tượng  Cảnh trí thiên nhiên yên tĩnh , khoáng đạt , nên thơ Điệp từ , động từ gợi tả ,so sánh , liên tưởng III. Ghi nhớ : ( SGK - trang 81 ) Tâm hồn trong sạch, nhân cách thanh cao, giao hoà với thiên nhiên . Từ văn bản “Bài ca Côn Sơn” em hiểu thêm gì về đặc điểm của văn biểu cảm - Văn biểu cảm là phương thức bộc lộ cảm xúc tâm hồn trước đời sống. - Văn biểu cảm cho ta hiểu tâm hồn và nhân cách người viết. - Văn biểu cảm có thể viết bằng thơ. Cách ví von tiếng suối của Nguyễn Trãi trong hai câu thơ “ Côn Sơn suối chảy rì rầm , Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai” và của Hồ Chí Minh trong câu thơ “Tiếng suối trong như tiếng hát xa” (Cảnh khuya) có gì giống và khác nhau ? IV. Giống nhau : - Cả hai đều là sản phẩm của tâm hồn thi sĩ. - Cả hai nhà thơ cùng nghe tiếng suối mà nghe như tiếng nhạc. Khác nhau : Một bên là tiếng nhạc của đàn cầm , Một bên là âm nhạc của tiếng hát . I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn II. Tìm hiểu văn bản : III. Ghi nhớ : ( SGK - trang 81 ) IV. Luyện tập : Giống nhau : Cả hai đều là sản phẩm của tâm hồn thi sĩ. Cả hai nhà thơ cùng nghe tiếng suối mà nghe như tiếng nhạc. Khác nhau : - Một bên là tiếng nhạc của đàn cầm - Một bên là âm nhạc của tiếng hát . II. Tìm hiểu văn bản : Suối chảy rì rầm Đá rêu phơi Thông mọc như nêm Bóng Trúc râm Ta nghe như tiếng đàn cầm Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm Ta lên ta nằm Ta ngâm thơ nhàn Hình ảnh so sánh ,liên tưởng , tưởng tượng  Cảnh trí thiên nhiên yên tĩnh , khoáng đạt , nên thơ Điệp từ , động từ gợi tả ,so sánh , liên tưởng  Tâm hồn thanh cao , sống giao hoà với thiên nhiên Thứ Tư , ngày 11 tháng 10 năm 2006Ngữ Văn III. Ghi nhớ (SGK trang 81) : IV. Luyện tập : I. Đọc – Tìm hiểu chú thích :1.Tác giả : Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu Ức Trai_Nhà thơ, nhà quân sự , nhà chính trị , ngoại giao lỗi lạc. Được công nhận danh nhân văn hoá thế giới 1980. 2.Tác phẩm :a. Hoàn cảnh sáng tác : Khi ông cáo quan về sống ẩn dật ở Côn Sơn b. Thể thơ : -Nguyên tác : chữ Hán -Bản dịch : thể thơ lục bát c.Phương thức biểu đạt : biểu cảm Dòng nào thể hiện đúng (không thừa, không thiếu) những đối tượng được kể trong Bài ca Côn Sơn? S Đ S S Nội dung chính của Bài ca Côn Sơn là gì? S S Đ S - Học thuộc lòng bài thơ . - Soạn bài : Từ Hán Việt (tiếp theo)