Giáo án Bài 23 tiết 102: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

Ng÷ v¨n I. CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG: 1. xét ví dụ - sgk/57: Xác định CN của mỗi câu sau : a. Mäi ngưêi yªu mÕn em. b. Em ®ưîc mäi ng­êi yªu mÕn. Ý nghĩa của CN trong các câu trên khác nhau như thế nào ? 2. NhËn xÐt: Kh¸c nhau: + Câu a: Chủ ngữ biểu thị người thực hiện một hoạt động hướng đến người khác. => Câu chủ động + Câu b: Chủ ngữ biểu thị người được hoạt động của người khác hướng đến. => Câu bị động Vậy em hiểu thế nào là câu chủ động và câu bị động ? * Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể của hoạt động). * Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động). 3. Kết luận : ghi nhớ - Sgk/57 Em hãy cho một ví dụ về câu chủsau đó chuyển đổi thành câu bị động ? Ví dụ :- Các bạn đánh em.- Em bị các bạn đánh. X X X X X X II. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG: 1. Xét ví dụ - Sgk/ 57 : Em sẽ chọn câu (a) hay (b) để điên vào chỗ có dấu ba chấm trong đoạn trích sau đây ? Giải thích vì sao em chọn cách viết như vậy ? Thuû ph¶i xa líp ta, theo mÑ vÒ quª ngo¹i. Mét tiÕng "å" næi lªn kinh ng¹c. C¶ líp s÷ng sê. Em t«i lµ chi ®éi trư­ëng, lµ "vua to¸n" cña líp tõ mÊy n¨m nay..., tin nµy ch¾c lµ lµm cho b¹n bÌ xao xuyÕn. (Theo Kh¸nh Hoµi) a. Mäi ngưêi yªu mÕn em. b. Em được mọi người yêu mến. 2. Nhận xét : - Chän c©u (b) ®iÒn vµo dÊu ba chÊm. - Câu (b) được chọn vì: nó giúp cho việc liên kết các câu trong đoạn được tốt hơn. Câu đi trước đã nói về Thuỷ (qua CN: em tôi) vì vậy sẽ là hợp lô gíc và dễ hiểu hơn nếu câu sau cũng tiếp tục nói Thuỷ (qua CN: em). Vậy việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động( và ngược lại ) nhằm mục đích gì ? ViÖc chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (vµ ngưîc l¹i, chuyÓn ®æi c©u bÞ ®éng thµnh c©u chñ ®éng) ë mçi ®o¹n v¨n nh»m liªn kÕt c¸c c©u trong ®o¹n thµnh mét m¹ch v¨n thèng nhÊt. 3. Kết luận : Ghi nhớ - Sgk/58 Bài tập nhanh Câu 1: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động? A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé. B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường. C. Thuyền bị gió làm lật. D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá. Câu 2: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động? A. Mẹ đang nấu cơm. B. Lan được thầy giáo khen. C. Trời mưa to. D. Trăng tròn. Câu 3 : ViÖc chuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng vµ ng­îc l¹i trong mçi ®o¹n v¨n nh»m môc ®Ých g×? A. §Ó c©u v¨n ®ã næi bËt h¬n. B. §Ó liªn kÕt ®o¹n v¨n trưíc ®ã víi ®o¹n v¨n ®ang triÓn khai. C. §Ó tr¸nh lÆp l¹i c¸c kiÓu c©u vµ liªn kÕt c¸c c©u trong ®o¹n thµnh mét m¹ch v¨n thèng nhÊt. D. §Ó c©u v¨n ®ã ®a nghÜa. III. LUYỆN TẬP Bài tập – Sgk/58: Tìm câu bị động trong các đoạn trích dưới đây. Giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy. a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (Hồ Chí Minh) b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. (Theo Hoµi Thanh) C©u bÞ ®éng: a. - Có khi (các thứ của quý) được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng, dễ thấy. - Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. b. - Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.  T¸c gi¶ chän c©u bÞ ®éng nh»m tr¸nh lÆp l¹i kiÓu c©u ®ång thêi t¹o liªn kÕt tèt h¬n gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n. Bµi tập về nhà : ViÕt mét ®o¹n v¨n từ 3 đến 5 c©u cã sö dông c©u chñ ®éng v c©u bÞ ®éng ? Có thể quan sát hình để đặt câu. Dặn dò: - Hoµn chØnh ®o¹n v¨n. - So¹n bµi: ChuyÓn ®æi c©u chñ ®éng thµnh c©u bÞ ®éng (tt). Xin tr©n trängc¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o, c¶m ¬n tÊt c¶ c¸c em!