Giáo án Bài 11 - Tiết 41: Hướng dẫn đọc thêm- Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

GV: THÁI THỊ HẠNH LY – Trường THCS Cát Hanh Câu hỏi: Đọc thuộc bài thơ “Hồi hương ngẫu thư” (phần phiên âm và 2 phần dịch thơ) của Hạ Tri Chương. Nêu ý nghĩa của bài thơ? Ý nghĩa: Bài thơ biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày, trong khoảnh khắc vừa mới đặt chân trở về quê cũ. Bài 11 – Tiết 41 HƯỚNG DẪN ĐỌC THÊM Tiết 37 I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Đỗ Phủ (712 – 770) Là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc. Nêu vài nét về tác giả Đỗ Phủ? - Được mệnh danh là “Thi sử” Bức họa chân dung Đỗ Phủ Mộ Đỗ Phủ, trên bia mộ có đề: “Đường Công bộ Thập di Thiếu lăng Đỗ Văn Trinh công chi mộ” (Công bộ viên ngoại lang và Tả thập di là hai chức quan của Đỗ Phủ, Văn Trinh là tên “thụy” đặt sau khi mất) Nhà Đỗ Phủ được trùng tu thành nhà lưu niệm (2006) Cổng nhà Đỗ Phủ khi xưa Thảo Đường Đỗ Phủ ở Thành Đô – Trung Quốc, là nơi tưởng niệm thân thế và sự nghiệp văn chương của Đỗ Phủ Tiết 37 I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả Đỗ Phủ (712 – 770) Là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc. - Được mệnh danh là “Thi sử” 2. Tác phẩm Nêu vài nét về tác giả Đỗ Phủ? Năm 760, bạn bè và người thân giúp Đỗ Phủ đựng được một ngôi nhà tranh nhưng mới ở được mấy tháng thì bị gió thu phá, xúc cảm từ hiện thực ấy ông đã sáng tác nên bài thơ. Bức tranh minh họa cảnh nhà bị gió thu phá Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: 1. Đọc I. Tìm hiểu chung: Tiết 41 Tháng tám, thu cao, gió thét già, Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta. Tranh bay sang sông rải khắp bờ, Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, Mảnh thấp quay lộn vào mương sa. Giây lát, gió lặng, mây tối mực, Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt. Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đem dài ướt át sao cho trót? Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức ! Ước được nhà rộng muôn ngàn gian, Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vừng vàng như thạch bàn ! Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng sững trước mắt, Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được ! Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: 1. Đọc I. Tìm hiểu chung: 2. Chú thích (Sgk) 3. Thể thơ Cổ thể 4. Bố cục 4 phần Phần 1: Cảnh nhà tranh bị gió thu phá Phần 2: Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá Phần 3: Cảnh đêm trong nhà bị tốc mái Phần 4: Ước vọng của nhà thơ Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: 1. Những nỗi thống khổ của nhà thơ: Tháng tám, thu cao, gió thét già, Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta. Tranh bay sang sông rải khắp bờ, Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, Mảnh thấp quay lộn vào mương sa. - Thời gian: chiều tối - Cảnh trời: gió thét già - Cảnh nhà: bị cuộn mất ba lớp tranh - Hình ảnh: tranh bay rải khắp, mảnh cao treo tót, mảnh thấp quay lộn  Cảnh tượng tan tác, tiêu điều a. Cảnh nhà tranh bị gió thu phá: Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: 1. Những nỗi thống khổ của nhà thơ: Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức, Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật, Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre Môi khô miệng cháy gào chẳng được, Quay về chống gậy lòng ấm ức ! a. Cảnh nhà tranh bị gió thu phá: b. Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá: - Cảnh: trẻ con nhè trước mặt, xô cướp giật, cắp tranh đi tuốt - Tâm trạng: đau xót, ấm ức, bất lực, cay đắng cho thân phận và cho những người cùng khổ.  Đau đớn trước cảnh xã hội loạn lạc, vô đạo Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: 1. Những nỗi thống khổ của nhà thơ: Giây lát, gió lặng, mây tối mực, Trời thu mịt mịt đêm đen đặc. Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt, Con nằm xấu nết đạp lót nát Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt. Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê Đem dài ướt át sao cho trót ? a. Cảnh nhà tranh bị gió thu phá: b. Cảnh cướp giật khi nhà bị gió thu phá: - Ngoài trời: gió nổi lên từ chiều, đêm mưa đổ xuống và kéo dài c. Cảnh đêm trong nhà bị tốc mái - Trong nhà: bao nhiêu nỗi khổ tập kích nhà thơ + Nhà dột nát + Ướt, lạnh + Con quấy khóc + Nỗi lo vì loạn lạc  Cảm nhận được nỗi khổ cùng cực Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: 1. Những nỗi thống khổ của nhà thơ: Ước được nhà rộng muôn ngàn gian, Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn ! Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt, Riêng lều ta nát chịu chết rét cũng được - Ước mơ: có ngôi nhà rộng muôn ngàn gian và thật vững chắc cho kẻ sĩ nghèo. 2. Ước vọng của nhà thơ: - Thán từ “Than ôi”  Ước vọng khó thành vì xã hội bế tắc  Ngời sáng tấm lòng nhân đạo cao cả của nhà thơ Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: - Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt IV. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Vận thơ linh hoạt, sinh động - Bút pháp hiện thực 2. Nội dung: - Nỗi khổ của bản thân nhà thơ khi căn nhà bị gió thu phá - Vượt lên trên bất hạnh cá nhân, bộc lộ khát vọng cao cả, tấm lòng vị tha vì muôn người của bậc thi thánh. - Phê phán hiện thực đen tối, bất công của xã hội hiện thực đương thời. Tiết 41 II. Tìm hiểu khái quát: I. Tìm hiểu chung: III. Tìm hiểu nội dung: IV. Tổng kết: V. Luyện tập: Khái quát ý chính của đoạn văn: Qua bài thơ, Đỗ Phủ không chỉ đơn thuần miêu tả nỗi thống khổ của bản thân mà còn thể hiện tư tưởng cao cả, đó là: khẩn thiết yêu cầu thay đổi hiện thực đen tối. Tiết 37 Củng cố: - Đọc lại bài thơ - Đọc phần “Ghi nhớ” ở sgk Häc thuéc bµi th¬, bµi gi¶ng ¤n tËp tÊt c¶ v¨n b¶n ®Ó tiÕt sau kiÓm tra V¨n + Häc l¹i c¸c bµi th¬, ®äc c¸c bµi v¨n + Häc bµi gi¶ng vµ phÇn Ghi nhí + Xem l¹i c¸c bµi tËp VÒ nhµ  KÍNH CHÚC: SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC, THÀNH ĐẠT TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT XIN CẢM ƠN CÁC EM!