Bài giảng Tình thái từ

Ví dụ: a.- Mẹ đi làm rồi à? b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo: - Con nín đi ! (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) c. Thương thay cũng một kiếp người, khéo thay mang lấy sắc tài làm chi ! (Nguyễn Du, Truyện Kiều) d. - Em chào cô ạ ! Ví dụ: a.- An đi học về rồi à ? - An đi học về rồi ư ?- An đi học về rồi chứ ?- An đi học về rồi hả ?- An đi học về rồi hử ?b. Con nín đi !Nhanh lờn nào !Chờ em với ! c. –Thương thay con cuụ́c giữa trời Dù kờu ra máu biờ́t người nào nghe. ( Ca dao) - Vui sao mụ̣t sáng tháng năm Đường vờ̀ Viợ̀t Bắc lờn thăm Bác Hụ̀. (Tụ́ Hữu) d. – U đã vờ̀ đṍy ạ ! - Mẹ đã nói rụ̀i mà ! - Thụi thì anh cứ chia ra vọ̃y ! - Cháu chào bác ạ ! Ví dụ: a) Bạn chưa về à ? b) Thầy mệt ạ ? c) Bạn giỳp tụi một tay nhộ ! d) Bỏc giỳp chỏu một tay ạ ! Trong cỏc cõu dưới đõy, từ nào (trong cỏc từ in đậm) là tỡnh thỏi từ, từ nào khụng phải là tỡnh thỏi từ? Em thớch trường nào thỡ thi vào trường ấy. Nhanh lờn nào, anh em ơi ! Làm như thế mới đỳng chứ ! Tụi đó khuyờn bảo nú nhiều lần rồi chứ cú phải khụng đõu. Cứu tụi với ! g) Nú đi chơi với bạn từ sỏng. h) Con cũ đậu ở đằng kia. i) Nú thớch hỏt dõn ca Nghệ Tĩnh kia. Bài tập 1 Bài tọ̃p 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đọ̃m trong những cõu dưới đõy: a. Bà lão láng giờ̀ng lại lọ̃t đọ̃t chạy sang: - Bác trai đã khá rụ̀i chứ ? ( Ngụ Tṍt Tụ́, Tắt đèn) b. – Con chó là của cháu nó mua đṍy chứ !... Nó mua vờ̀ nuụi, định đờ̉ đờ́n lúc cưới vợ thì giờ́t thịt… (Nam Cao, Lão Hạc) c. Mụ̣t người nhịn ăn đờ̉ tiờ̀n lại làm ma, bởi khụng muụ́n liờn lụy đờ́n hàng xóm láng giờ̀ng… Con người đáng kính ṍy bõy giờ cũng theo gót Binh Tư đờ̉ có ăn ư ? d. Bụ̃ng Thủy lại xịu mặt xuụ́ng : Sao bụ́ mãi khụng vờ̀ nhỉ ? Như vọ̃y là em khụng được chào bụ́ trước khi đi . (Khánh Hoài, Cuụ̣c chia tay của những con búp bờ) e. Cụ giáo Tõm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục, mở cặp lṍy mụ̣t quyờ̉n sụ̉ cùng với chiờ́c bút máy nắp vàng đưa cho em tụi và nói: - Cụ tặng em. Vờ̀ với trường mới, em cụ́ gắng học tọ̃p nhé ! (Khánh Hoài, Cuụ̣c chia tay của những con búp bờ) g. Em tụi sụt sịt bảo: - Thụi thì anh cứ chia ra vọ̃y. (Khánh Hoài, Cuụ̣c chia tay của những con búp bờ) h. ễng đụ́c tươi cười nhõ̃n nại chờ chúng tụi. - Các em đừng khóc. Trưa nay các em được vờ̀ nhà cơ mà. (Thanh Tinh, Tụi đi học) Bài tọ̃p 3: Đặt cõu với cỏc tỡnh thỏi từ mà, đấy, chứ lị, thụi, cơ, vậy. - Nú là học sinh giỏi mà ! - Em chỉ núi vậy để anh biết thụi ! - Con thớch được tặng cỏi cặp cơ ! - Thụi đành ăn cho xong vậy ! - Tụi phải giải bằng được bài toỏn ấy chứ lị ! - Mỡnh đó làm xong bài tập rồi đấy ! Bài tọ̃p 4: Đặt cõu hỏi dựng cỏc tỡnh thỏi từ phự hợp với quan hệ xó hội trong cỏc tỡnh huống sau ? Thưa cụ! Cú phải là bài này khụng ạ ? Bạn cú nhớ mang theo thước kẽ khụng đấy ? Bà cần nước phải khụng ạ ? - Học sinh với cụ giỏo ; - Bạn nam với bạn nữ cựng lứa tuổi ; Chỏu với bà. Bài tọ̃p 5: Tỡm một số tỡnh thỏi từ trong tiếng địa phương em hoặc trong tiếng địa phương khỏc mà em biết? + Quảng Bình : - Tụi khụng núi rứa( thế) + Nam bộ: - Đau chõn lắm ha ( hả) - Nhớ viết thư cho tụi nghen (nhộ)