Bài giảng Tìm hiểu về Nguyễn Du

I. CUỘC ĐỜI : 1. Thời đại: Nguyễn Du sống trong giai đoạn nửa cuối thế kỉ XVIII -– nửa đầu thế kỉ XIX  giai đoạn chế độ phong kiến suy tàn, rối ren, khủng hoảng. 2. Quê quán : làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh là vùng quê giàu truyền thống văn hoá, hiếu học. Nguyễn Du sống chủ yếu ở kinh thành Thăng Long - mảnh đất ngàn năm văn hiến Nguyễn Du tiếp thu văn hoá của cả hai vùng 3. Gia đình : - đại quí tộc vào lúc mạt vận. - nhiều đời làm quan. - có truyền thống văn học, thích hát xướng  Nguyễn Du tiếp thu được văn hoá dân gian và văn hóa bác học từ gia đình 4. Bản thân : Tên chữ: Tố Như Hiệu: Thanh Hiên Là người học rộng, hiểu biết nhiều, tư chất thông minh Cuộc đời vất vả, long đong, phiêu bạt : Từ lúc ra đời đến 10 tuổi : sống sung túc 10 tuổi trở đi : mồ côi, phải đi ở nhờ 1783 : thi hương, đậu tam trường, làm quan ở Thái Nguyên. Từ 1789 –1802 : lúc thì ở Thái Bình, lúc thì ở Tiên Điền, là thời gian long đong, vất vả nhất trong cuộc đời. Nguyễn Du có vốn sống phong phú,từ đó hình thành nên chủ nghĩa nhân đạo trong các tác phẩm . - 1802-1809 : làm quan cho nhà Nguyễn ở Thường Tín, Quảng Bình. - 1813 : cử đi sứ sang Trung Quốc  Nguyễn Du có cái nhìn rộng hơn về cuộc đời. - 1820 : cử đi sứ sang Trung Quốc lần hai nhưng chưa kịp đi thì ông bị mất đột ngột trong một trận dịch lớn ngày 18-9-1820, thọ năm mươi lăm tuổi. Mộ Nguyễn Du tại Tiên Điền - Nghi Xuân - Hà Tĩnh 1965: Hội đồng Hoà bình thế giới công nhận Nguyễn Du là danh nhân văn hoá thế giới. Đền thờ Nguyễn Du tại khu di tích Nguyễn Du Toàn cảnh khu di tích Nguyễn Du ? Nhân tố hình thành thiên tài Nguyễn Du: Thời đại: rối ren, phức tạp Quê hương: giàu truyền thống văn hoá, hiếu học Gia đình: dòng dõi khoa bảng Bản thân: - Thông minh - Cuộc đời vất vả Cuộc đời Nguyễn Du là một cuộc đời vất vả, long đong nhưng cũng từ đó đã tạo nên thiên tài Nguyễn Du II. Sự nghiệp sáng tác : 1 . Tác phẩm chính : a. Thơ chữ Hán : Thanh Hiên thi tập : Thời gian sáng tác: ở Thái Bình và Tiên Điền Nội dung: tâm tình của ND trong thời gian phiêu bạt. Nam trung tạp ngâm : Thời gian sáng tác: làm quan ở Quảng Bình Nội dung: có tính chất nhật kí, ghi lại tâm tình của ND Bắc hành tạp lục : Thời gian sáng tác: đi sứ ở Trung Quốc Nội dung: Những điều tai nghe mắt thấy trên đường đi b. Thơ chữ Nôm : Truyện Kiều : + Nguồn gốc: từ tác phẩm “Kim vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân + Thể loại: thơ lục bát -– 3254 câu Văn chiêu hồn : (Văn tế thập loại chúng sinh) Thời gian sáng tác: những năm tháng cuối đời Nội dung: Niềm thương cảm của Nguyễn Du đối với những kẻ khổ cùng bất hạnh. 2. Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của thơ văn Nguyễn Du : a. Đặc điểm nội dung : Đề cao chữ tình + Cảm thông sâu sắc đối với cuộc sống, với nỗi đau của con người. + Khái quát bản chất tàn bạo của XHPK  phê phán, tố cáo. + Trân trọng giá trị tinh thần và chủ thể của những gia trị tinh thần đó. ND là tác giả tiêu biểu của trào lưu nhân đạo chủ nghĩa trong giai đoạn văn học nửa sau TK XVIII - XIX b. Đặc điểm nghệ thuật : Thơ chữ Hán : sử dụng linh hoạt, thành công các thể thơ Thơ chữ Nôm : Truyện Kiều là một công trình nghệ thuật thiên tài + Ngôn ngữ: ngôn ngữ bác học + ngôn ngữ bình dân + Thể thơ: lục bát + Nghệ thuật miêu tả: miêu tả tâm lí nhân vật,tả cảnh + Nghệ thuật khắc họa nhân vật điển hình Nhà thơ có tài, có tâm Một đại thi hào dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới.