Bài giảng Tiết 98- Hành động nói (tiếp theo)

Kiểm tra bài cũ Đoạn trích dưới đây có ba câu chứa từ “hứa”. Hãy xác định kiểu hành động nói được thực hiện trong mỗi câu ấy? Em đi nhanh về chiếc giường, đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ. - Em để nó ở lại – Giọng em ráo hoảnh – Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ chưa? Anh hứa đi. - Anh xin hứa. Tôi mếu máo trả lời và đứng như chôn chân xuống đất, nhìn theo cái bóng bé nhỏ liêu xiêu của em tôi trèo lên xe ( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê) Tiết 98 Hành động nói (tiếp theo) I. Cách thực hiện hành động nói 1. Ví dụ (1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. (2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. (3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo đều được đưa ra trưng bày. (5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. Câu 1 2 3 4 Kiểu câu Trần Thuật Trần Thuật Trần Thuật Trần Thuật Trần Thuật Mục đích nói Trình bày Trình bày Trình bày Yêu cầu Yêu cầu Hành động nói Trình bày Trình bày Trình bày Điều khiển Điều khiển Cách dùng Trực tiếp Trực tiếp Trực tiếp Gián tiếp Gián tiếp 5 2. Kết luận: Cách thực hiện hành động nói - Cách dùng trực tiếp: thực hiện hành động nói bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó. - Cách dùng gián tiếp: thực hiện hành động nói bằng kiểu câu khác (kiểu câu có chức năng chính không phù hợp với hành động đó. Bài tập nhanh: Hãy lập bảng trình bày quan hệ giữa các kiểu câu trần thuật, nghi vấn, cầu khiến, cảm thán với những kiểu hành động nói mà em biết bằng cách đánh dấu (+) vào ô thích hợp vào bảng dưới đây. Kiểu câu Kiểu câu Hành động nói Kiểu câu Hành động nói + + + + T T + + + + GT GT GT GT + T T T T T T T T Ghi nhớ : Hành động nói Khái niệm Các kiểu hành động nói Cách thực hiện hành động nói Hỏi Trình bày Điều khiển Bộc lộ cảm xúc Gián tiếp Trực tiếp Hứa hẹn II. Luyện tập Bài 1: Tìm các câu nghi vấn trong bài “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc. Cho biết những câu ấy được dùng để làm gì? Trả lời: 1. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có? (thực hiện hành động khẳng định) 2. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không? ( thực hiện hành động phủ định) 3. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không? (thực hiện hành động khẳng định) 4. Vì sao vậy? (thực hiện hành động gây sự chú ý) 5. Nếu vậy, rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa? (thực hiện hành động phủ định) Bài 4: Sử dụng cách dùng gián tiếp để diễn đạt cấc hành động sau: a. Bảo người khác đợi mình. b. Muốn người khác tránh đường cho mình đi. c. Muốn nhờ bạn giải hộ bài tập. d. Kêu gọi mọi người trong lớp học tập. Bài 5 Viết một đoạn đối thoại ngắn. Trong đoạn đối thoại có hành động nói được thực hiện theo cách trực tiếp và gián tiếp.