Bài giảng Tiết 86: So sánh

UY Chaøo möøng quyù thaày coâ vaø caùc em hoïc sinh ! Kieåm tra baøi cuõ: ? So saùnh laø gì? Xaùc ñònh pheùp so saùnh trong ví duï sau? Döïa vaøo ñaâu em bieát ñoù laø so saùnh? - So saùnh laø ñoái chieáu söï vaät, söï vieäc naøy vôùi söï vaät, söï vieäc khaùc coù neùt töông ñoàng ñeå laøm taêng söùc gôïi hình, gôïi caûm cho söï dieãn ñaït. a. Treân trôøi maây traéng nhö boâng ÔÛ döôùi caùnh ñoàng boâng traéng nhö maây… b. Con meøo vaèn vaøo tranh to hôn caû con hoå nhöng neùt maët laïi voâ cuøng deã meán. Tiết: 86 1- VÝ dô: Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con §ªm nay con ngñ giÊc trßn MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi ( TrÇn Quèc Minh ) I.CAÙC KIEÅU SO SAÙNH  cuõng nhö, gioáng nhö, töïa nhö….  keùm, thua, chöa baèng, chaúng baèng Tìm pheùp so saùnh trong ñoaïn thô sau? Em hãy tìm một số từ so sánh khác thay thế các từ “chẳng bằng”, “là” làm nghĩa câu không đổi? I.CAÙC KIEÅU SO SAÙNH Ghi nhí: Cã hai kiÓu so s¸nh: - So s¸nh kh«ng ngang b»ng. - So s¸nh ngang b»ng. ? Qua tìm hieåu, em haõy cho bieát coù nhöõng kieåu so saùnh naøo? Lµ, nh­ , y nh­, gièng nh­, tùa nh­, bao nhiªu, bÊy nhiªu… H¬n, kÐm, kh«ng b»ng , ch­a b»ng, ch¼ng b»ng… So s¸nh ngang b»ng So s¸nh kh«ng ngang b»ng Em hãy xác định phép so sánh và cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào, trong các khổ thơ sau? Ai yeâu nhi ñoàng baèng Baùc Hoà Chí Minh Ai yeâu Baùc Hoà Chí Minh hôn thieáu nieân nhi ñoàng So saùnh khoâng ngang baèng: 1- VÝ dô: Mçi chiÕc l¸ rông cã mét linh hån riªng, mét t©m t×nh riªng, mét c¶m gi¸c riªng. Cã chiÕc tùa mòi tªn nhän, tù cµnh c©y r¬i c¾m phËp xuèng ®Êt nh­ cho xong chuyÖn, cho xong mét ®êi l¹nh lïng, th¶n nhieân, kh«ng th­¬ng tiÕc, kh«ng do dù vÈn v¬. Cã chiÕc l¸ nh­ con chim bÞ l¶o ®¶o mÊy vßng trªn kh«ng, råi cè g­îng ngoi ®Çu lªn hay gi÷ th¨ng b»ng cho chËm tíi c¸i gi©y n»m ph¬i trªn mÆt ®Êt. Cã chiÕc l¸ nhÑ nhµng khoan kho¸i ®ïa bìn móa may víi lµn giã tho¶ng, nh­ thÇm b¶o r»ng sù ®Ñp cña v¹n vËt chØ ë hiÖn t¹i : c¶ mét thêi qu¸ khø dµi d»ng dÆc cña chiÕc l¸ trªn cµnh c©y kh«ng b»ng mét vµi gi©y bay l­în, nÕu sù bay l­în Êy cã vÎ nªn th¬. Cã chiÕc l¸ nh­ sî h·i, ngÇn ng¹i rôt rÌ, råi nh­ gÇn tíi mÆt ®Êt, cßn cÊt m×nh muèn bay trë l¹i cµnh. Cã chiÕc l¸ ®Çy ©u yÕm r¬i b¸m vµo mét b«ng hoa th¬m, hay ®Õn m¬n trín mét ngän cá xanh mÒm m¹i. (Khaùi Höng) 1- ChØ ra phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n trªn. 2- Nªu t¸c dông cña phÐp so s¸nh ®èi víi viÖc miªu t¶ söï vËt, sù viÖc? §èi víi viÖc thÓ hiÖn t­ t­ëng, t×nh c¶m cña ng­êi viÕt? II.TAÙC DUÏNG CUÛA PHEÙP SO SAÙNH Thaûo luaän 5’ 2- NhËn xÐt H×nh ¶nh chiÕc l¸ r¬i ®­îc so s¸nh víi nhiÒu h×nh ¶nh, sù vËt, …. kh¸c nhau-> h×nh ¶nh chiÕc l¸ hiÖn lªn sinh ®éng -> gióp ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc mçi chiÕc l¸ khi rông xuèng ®Òu cã nh÷ng tr¹ng th¸i kh¸c nhau , t©m t×nh kh¸c nhau. Th«ng qua phÐp so s¸nh, t¸c gi¶ bµy tá suy nghÜ , quan niÖm cña m×nh vÒ sù sèng vµ c¸i chÕt. ? Qua ñoù, em haõy neâu taùc duïng cuûa pheùp so saùnh? So saùnh coù taùc duïng gôïi hình, giuùp cho vieäc mieâu taû söï vaät söï vieäc cuï theå sinh ñoäng, vöøa coù taùc duïng theå hieän tö töôûng tình caûm saâu saéc. ? Xaùc ñònh taùc duïng cuûa pheùp so saùnh trong ñoaïn thô ? Ví duï Chuù beù loaét choaét Caùi xaéc xinh xinh Caùi chaân thoaên thoaét Caùi ñaàu ngheânh ngheânh Ca loâ ñoäi leäch Moàm huyùt saùo vang Nhö con chim chích Nhaûy treân ñöôøng vaøng … Toá Höõu Taùc duïng cuûa so saùnh laøm noåi baät hình aûnh Löôïm: nhoû nhaén, nhanh nheïn. Ñoàng thôøi cho thaáy tình caûm cuûa taùc giaû ñoái vôùi Löôïm. ? Xaùc ñònh taùc duïng cuûa so saùnh trong caùc ví duï sau? a. Nam cao hôn Hoa. b.Meï giaø nhö chuoái chín caây Gioù lay meï ruïng con phaûi moà coâi. Nhaèm thoâng baùo, xaùc ñònh söï vaät, hieän töôïng. Thöôøng söû duïng trong ñôøi thöôøng. Coù taùc duïng gôïi hình nhaèm boäc loä tình caûm cuûa taùc giaû. Thöôøng söû duïng trong vaên chöông (So saùnh tu töø). a- Quª h­¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc N­íc g­¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre T©m hån t«i lµ mét buæi tr­a hÌ To¶ n¾ng xuèng lßng s«ng lÊp lo¸ng ( TÕ Hanh ) b- Con ®i tr¨m nói ngµn khe Ch­a b»ng mu«n nçi t¸i tª lßng bÇm Con ®i ®¸nh giÆc m­êi n¨m Ch­a b»ng khã nhäc ®êi bÇm s¸u m­¬i. ( Tè H÷u ) III. LUYEÄN TAÄP: Baøi 1: Chæ ra nhöõng pheùp so saùnh ôû caùc khoå thô döôùi ñaây. Cho bieát Chuùng thuoäc kieåu so saùnh naøo. Phaân tích taùc duïng gôïi hình, gôïi caûm Cuûa moät pheùp so saùnh maø em thích. Bµi tËp 2: §äc ®o¹n v¨n sau: Nh÷ng ®éng t¸c th¶ sµo, rót sµo rËp rµng nhanh nh­ c¾t. ThuyÒn cè lÊn lªn. D­îng H­¬ng Th­ nh­ mét pho t­îng ®ång ®óc, c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chÆt, quai hµm b¹nh ra, cÆp m¾t n¶y löa gh× trªn ngän sµo gièng nh­ mét hiÖp sÜ cña Tr­êng S¬n oai linh hïng vÜ. ( TrÝch “V­ît th¸c” – Vâ Qu¶ng) Ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp so s¸nh trong ®o¹n v¨n. L­u ý: Khi ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp so s¸nh trong v¨n, th¬, cÇn: ChØ râ nh÷ng tõ ng÷ thùc hiÖn phÐp so s¸nh (Töø so saùnh). Ph©n tÝch t¸c dông gîi h×nh , gîi c¶m mµ nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh gîi ra. §¸nh gi¸ thµnh c«ng trong nghÖ thuËt biÓu ®¹t cña t¸c gi¶. Bµi 3: Dùa theo bµi “ V­ît th¸c” h·y viÕt ®o¹n v¨n tõ 3 ®Õn 5 c©u t¶ D­îng H­¬ng Th­ ®­a thuyÒn v­ît qua th¸c d÷ , trong ®o¹n v¨n cã sö dông c¶ hai kiÓu so s¸nh ®· ®­îc giíi thiÖu. N­íc tõ trªn cao phãng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng nh­ mét bµn tay khæng lå muèn ®Èy thuyÒn lïi l¹i. D­îng H­¬ng Th­ ®¸nh trÇn ®øng sau l¸i co ng­êi phãng sµo chèng tr¶ víi søc n­íc ®Ó ®­a thuyÒn tiÕn lªn. Tr«ng D­îng H­¬ng Th­ kh«ng kÐm g× mét hiÖp sÜ cña Tr­êng S¬n oai linh Hïng VÜ: c¸c b¾p thÞt cuån cuén, hai hµm r¨ng c¾n chÆt, cÆp m¾t n¶y löa, gh× trªn ngän sµo. §Õn chiÒu tèi, thuyÒn ®· v­ît qua th¸c Cæ Cß. Mäi ng­êi trªn thuyÒn thë phµo nhÑ nhâm, b×nh th¶n nh­ ch­a cã chuyÖn g× x¶y ra. Tr¶ lêi c©u hái b»ng c¸ch khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ®øng tr­íc c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt. C©u 1: So s¸nh lµ g×? A- So s¸nh lµ ®em ®èi chiÕu sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c ®Ó lµm t¨ng gi¸ trÞ gîi h×nh, gîi c¶m. B- So s¸nh lµ lµm cho sù vËt trë lªn gÇn gòi víi con ng­êi C –So s¸nh lµ ®èi chiÕu sù vËt ,sù viÖc nµy víi sù vËt ,sù viÖc kh¸c cã nÐt t­¬ng ®ång ®Ó lµm t¨ng søc gîi h×nh ,gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t C©u 2 : T¸c dông cña so s¸nh lµ? A-So s¸nh cã t¸c dông gîi h×nh gîi c¶m B- So s¸nh cã t¸c dông biÓu hiÖn t­ t­ëng t×nh c¶m s©u s¾c C- So s¸nhvõa cã t¸c dông gîi h×nh gióp cho viÖc miªu t¶ sù vËt,sù viÖc ®­îc cô thÓ sinh ®éng,võa cã t¸c dông biÓu hiÖn t­ t­ëng t×nh c¶m s©u s¾c -Hoïc hai phaàn noäi dung chính cuûa baøi hoïc -Taäp so saùnh, mieâu taû nhöõng caûnh vaät trong vöôøn nhaø em - Laøm caùc baøi taäp trong saùch baøi taäp Ngöõ Vaên 6 - Chuaån bò baøi tieát sau vieát baøi Taäp laøm vaên taû caûnh.