Bài giảng Tiết 78: Câu rút gọn

GV: LÊ HỒNG MAI PHƯƠNG Tiết 78: I/Thế nào là rút gọn câu: Ví dụ 1: Học ăn, học nói, học gói, học mở. (Tục ngữ) => Lược bỏ CN. b. Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở. Chúng ta C V Ví dụ 2: Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan) Câu lược bỏ VN. Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó. b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ? - Ngày mai. Câu lược bỏ cả CN và VN. Ngày mai, tôi đi Hà Nội C V V C Ví dụ 1: Học ăn, học nói, học gói, học mở. (Tục ngữ) => Lược bỏ CN. b. Chúng ta học ăn, học nói, học gói, học mở. =>Ngụ ý hành động trong câu là lời khuyên chung cho tất cả mọi người Chúng ta C V Ví dụ 2: Hai ba người đuổi theo nó. Rồi ba bốn người, sáu bảy người. (Nguyễn Công Hoan) Câu lược bỏ VN. Rồi ba bốn người, sáu bảy người đuổi theo nó. b) - Bao giờ cậu đi Hà Nội ? - Ngày mai. Câu lược bỏ cả CN và VN. Ngày mai, tôi đi Hà Nội  Câu ngắn gọn hơn, thông tin nhanh hơn, tránh lặp từ. C C V V Trong các câu tục ngữ sau,câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn câu như vậy để làm gì? a. Người ta là hoa đất. b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. c. Nu«i lîn ¨n c¬m n»m, nu«i t»m ¨n c¬m ®øng. d. TÊc ®Êt tÊc vµng. Đáp án: - Câu b,c là câu rút gọn chủ ngữ. - C©u d lµ c©u rót gän c¶ Chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. - Tục ngữ nêu lªn quy tắc ứng xử chung cho mọi người. II. Cách dùng câu rút gọn. Ví dụ1: Sáng chủ nhật, trường em tổ chức cắm trại. Chạy loăng quăng. Nhảy dây. Chơi kéo co. Bạn chạy loăng quăng. Bạn chơi nhảy dây. Bạn chơi kéo co. Ví dụ 2: a) - Mẹ ơi, hôm nay con được một điểm 10. - Con ngoan quá ! Bài nào được điểm 10 thế ? - Bài kiểm tra toán Câu rút gọn  Câu nói khiếm nhã, thiếu lễ phép với mẹ. b) - Lan ơi, hôm nay tớ được một điểm 10. - Bạn giỏi thế! Bài nào được điểm 10 ? - Bài kiểm tra toán. mẹ ạ! Vì sao cậu bé và người khách trong câu chuyện dưới đây hiểu lầm nhau? Qua câu chuyện này, em rút ra được bài học gì về cách nói năng? MẤT RỒI Một người có việc đi xa, dặn con: Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố cháu đi vắng nhé! Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho con, bảo: Có ai hỏi thì cứ đưa cái giấy này. Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, nó thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất. Hôm sau, có người khách lại chơi, hỏi: - Bố cháu có nhà không ? Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy, liền nói: - Mất rồi ! Ông khách sửng sốt: - Mất bao giờ ? - Thưa...tối hôm qua. - Sao mà mất nhanh thế ? - Cháy ạ.  Dùng câu rút gọn gây hiểu lầm, hiểu sai thông tin * Dùng câu rút gọn nhưng không làm người nghe hiểu lầm, hiểu sai thông tin, nội dung nói..  Nội dung bài học: I/ Thế nào là rút gọn câu: Khi nói hoặc viết,có thể lược bỏ một số thành phần của câu,tạo thành câu rút gọn. Việc lược bỏ một số thành phần câu thường nhằm những mục đích sau: - Làm cho câu gọn hơn,vừa thông tin được nhanh, vừa tránh lặp những từ ngữ đã xuất hiện trong câu trước đó; - Ngụ ý hành động, đặc điểm nói trong câu là của chung mọi người (lược bỏ chủ ngữ). II/ Cách dùng câu rút gọn: Khi rút gọn câu cần lưu ý: - Không làm cho người nghe,người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy đủ nội dung câu nói; - Không biến câu nói thành một câu cộc lốc,khiếm nhã. CÂU RÚT GỌN III/ Luyện tập: Bài tập 1: Tìm câu rút gọn, thành phần nào được rút gọn, khôi phục thành phần câu được rút gọn. a. Thi đua dạy tốt, học tốt. b. Mong các em phấn đấu học thật tốt trong kì II. c. Cô chúc các em thi đạt nhiều điểm cao. III/ Luyện tập: * Bài tập 2/sgk: Hãy tìm câu rút gọn trong 2 ví dụ dưới đây, cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy? a, Bước tới Đèo Ngang , bóng xế tà , Cỏ cây chen đá , lá chen hoa. Lom khom dưới núi tiều vài chú , Lác đác bên sông chợ mấy nhà Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia, Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng ta với ta. ( Bà Huyện Thanh Quan) b, Đồn rằng quan tướng có danh Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai Ban khen rằng “ Ấy mới tài”, Ban cho cái áo với hai đồng tiền Đánh giặc thì chạy trước tiên Xông vào trận tiền , cởi khố giặc ra Giặc sợ , giặc chạy về nhà , Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân ( Ca dao ) Trong thơ, ca dao thường gặp nhiều câu rút gọn bởi thơ, ca dao chuộng lối diễn đạt súc tích, vả lại số chữ trong một dòng rất hạn chế Bài tËp Viết đoạn hội thoại về chủ đề môi trường có sử dụng câu rút gọn. GV: LÊ HỒNG MAI PHƯƠNG