Bài giảng Tiết 57: Chỉ từ

Gi¸o viªn gi¶ng d¹y:NguyÔn ThÞ H¶i YÕn Tæ V¨n-Sö Tr­êng THCS Tiªn C¸t NhiÖt liÖt chµo mõng héi thi gi¸o viªn giái thµnh phè ViÖt Tr× n¨m häc 2008-2009 KiÓm tra bµi cò KiÓm tra bµi cò C©u hái 1: Sè tõ lµ g× ? Em h·y cho vÝ dô? Tr¶ lêi : Sè tõ lµ nh÷ng tõ chØ sè l­îng vµ thø tù cña sù vËt . Khi biÓu thÞ sè l­îng sù vËt, sè tõ th­êng ®øng tr­íc danh tõ . Khi biÓu thÞ thø tù, sè tõ ®øng sau danh tõ Tr¶ lêi : - Sè tõ chØ sè l­îng hoÆc thø tù cña sù vËt. VÝ dô: mét, hai , nhÊt……... - L­îng tõ lµ nh÷ng tõ chØ l­îng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt. VÝ dô: c¶, tÊt c¶, mäi, c¸c…... C©u hái 2: Sè tõ vµ l­îng tõ kh¸c nhau ë ®iÓm nµo ? KiÓm tra bµi cò TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? Ngµy x­a, cã «ng vua nä sai mét viªn quan ®i dß la kh¾p n­íc t×m ng­êi tµi giái . Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi .§· mÊt c«ng t×m kiÕm nh­ng viªn quan vÉn ch­a thÊy cã ng­êi nµo thËt lçi l¹c. Mét h«m, viªn quan ®i qua mét c¸nh ®ång lµng kia, chît thÊy bªn vÖ ®­êng cã hai cha con nhµ nä ®ang lµm ruéng […]. *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc nä «ng vua Êy viªn quan kia nä lµng nhµ *NhËn xÐt TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc nä «ng vua Êy viªn quan kia lµng nä nhµ Nh÷ng tõ ®­îc bæ nghÜa thuéc tõ lo¹i Danh tõ *NhËn xÐt:   Nh÷ng tõ bæ nghÜa thªm vµo danh tõ t¹o thµnh côm danh tõ TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc -«ng vua / «ng vua nä -viªn quan / viªn quan Êy -lµng / lµng kia -nhµ /nhµ nä  Êy,®ã,nä ,kia dïng ®Ó trá vµo sù vËt   chØ tõ “Håi Êy,ë Thanh Ho¸,cã mét ng­êi ®¸nh c¸ tªn lµ Lª ThËn.Mét ®ªm nä,ThËn th¶ l­íi ë mét bÕn v¾ng nh­ th­êng lÖ”. (Sù tÝch Hå G­¬m) x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong thêi gian Êy håi nä ®ªm  x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian nh»m t¸ch biÖt sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c  x¸c ®Þnh vÞ trÝ sù vËt trong kh«ng gian x¸c ®Þnh vÞ trÝ sù vËt trong thêi gian TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc  Êy,®ã,nä kia dïng ®Ó trá vµo sù vËt , ®Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian nh»m t¸ch biÖt sù vËt nµy víi sù vËt kh¸c   chØ tõ  dïng ®Ó trá vµo sù vËt x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong thêi gian *Ghi nhí1 ChØ tõ lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó trá vµo sù vËt,nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian. TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc Bµi tËp vËn dông §iÒn chØ tõ vµo chç trèng “ Mïa hÌ n¨m… , líp t«i tæ chøc th¨m quan c«ng viªn N­íc Hå T©y… lµ mét kØ niÖm tuyÖt vêi. V× c¸c b¹n trÎ, ai ®· ®Õn th¨m, ch¬i c«ng viªn… mét lÇn ®Òu khã cã thÓ quªn” nay §ã Êy TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc     2. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u: a. «ng vua nä b. Viªn quan Êy c. lµng kia d. nhµ nä -Lµm phô ng÷ sau cña côm danh tõ nọ quan kia nọ làng cha con một *M« h×nh côm danh tõ vua «ng vua nhµ nä viªn quan Êy lµng kia nä TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc     2. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u: -Lµm phô ng÷ sau cña côm danh tõ “ Cuéc chèng MÜ cøu n­íc cña nh©n d©n ta dï ph¶i kinh qua gian khæ, hi sinh nhiÒu h¬n n÷a, song nhÊt ®Þnh th¾ng lîi hoàn toàn. §ã là mét ®iÒu ch¾c ch¾n.” (Hå ChÝ Minh) b) Tõ ®Êy ,n­íc ta ch¨m nghÒ trång trät, ch¨n nu«i và cã tôc ngày TÕt làm b¸nh ch­ng,b¸nh giÇy. (B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy) Chñ ng÷ Tr¹ng ng÷ -Lµm chñ ng÷ -Lµm tr¹ng ng÷ TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc     2. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u: -Lµm phô ng÷ sau cña côm danh tõ -Lµm chñ ng÷ -Lµm tr¹ng ng÷ *Ghi nhí2 ChØ tõ th­êng lµm phô ng÷ trong côm danh tõ.Ngoµi ra,chØ tõ cßn cã thÓ lµm chñ ng÷ hoÆc tr¹ng ng÷ trong c©u TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc     2. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u: Bµi tËp vËn dông Nh÷ng b«ng hoa ... rÊt ®Ñp chØ tõ lµm phô ng÷ nµy ... lµ chç ë cña t«i §©y chØ tõ lµm vÞ ng÷ Tõ ... o¸n nÆng,thï s©u... ®ã chØ tõ lµm tr¹ng ng÷ TiÕt 57: chØ tõ 1. ChØ tõ lµ g× ? *Ng÷ liÖu-Ph©n tÝch ng÷ liªu I.Bµi häc     2. Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u: chØ tõ lµm phô ng÷ chØ tõ lµm chñ ng÷ “T«i kh«ng tr¶ lêi mÑ v× t«i muèn khãc qu¸.Bëi v× nÕu nãi ®­îc víi mÑ t«i sÏ nãi r»ng: “Kh«ng ph¶i con ®©u .§Êy lµ t©m hån vµ lßng nh©n hËu cña em con ®Êy.” (Bøc tranh cña em g¸i t«i) Bµi tËp vËn dông TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp * ChØ tõ lµ A. Nh÷ng tõ dïng ®Ó gäi tªn sù vËt B. Nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tr¹ng th¸i, tÝnh chÊt Nh÷ng tõ trá vào sù vËt, nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian D. C¶ ba đ¸p ¸n trªn Lùa chän ®¸p ¸n ®óng TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc * Trong c©u chØ tõ th­êng cã vÞ trÝ ? A. §øng sau danh tõ B. §øng tr­íc danh tõ C. Cã khi ®øng tr­íc hoÆc cã khi ®øng sau danh tõ D. TÊt c¶ A,B,C ®Òu ®óng II. LuyÖn tËp Lùa chän ®¸p ¸n ®óng TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc * Dßng nµo sau ®©y cã chøa c¸c chØ tõ ? A . RÊt,h¬i,qu¸,l¾m B. Nµy,nay,n·y,Êy,kia,nä,®©y,®Êy C. §·,sÏ,®ang,còng,vÉn,h·y,chí,®õng D. C¸c,nh÷ng,mäi,tÊt c¶ II. LuyÖn tËp Lùa chän ®¸p ¸n ®óng TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp a)Vua cha xem qua mét l­ît råi dõng l¹i tr­íc chång b¸nh cña Lang Liªu,rÊt võa ý,bÌn gäi lªn hái.Lang Liªu ®em giÊc méng gÆp thÇn ra kÓ l¹i.Vua cha ngÉm nghÜ rÊt l©u råi chän hai thø b¸nh Êy ®em tÕ Trêi ,§Êt cïng Tiªn V­¬ng. (B¸nh ch­ng,b¸nh giÇy) - Víi ý nghÜa: + §Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian + §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian - Víi chøc vô ng÷ ph¸p + Lµm phô ng÷ + Lµm chñ ng÷ + Lµm tr¹ng ng÷ X X Bµi 1(138) T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y.X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc   II. LuyÖn tËp b) §Êy vµng, ®©y còng ®ång ®en §Êy hoa thiªn lÝ,®©y sen T©y Hå (Ca dao) - Víi ý nghÜa: + §Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian + §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian - Víi chøc vô ng÷ ph¸p + Lµm phô ng÷ + Lµm chñ ng÷ + Lµm tr¹ng ng÷ X X Bµi 1(138) T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y.X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp c) Nay ta ®­a n¨m m­¬i con xuèng biÓn,nµng ®­a n¨m m­¬i con lªn nói,chia nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng. (Con Rång ch¸u Tiªn) - Víi ý nghÜa: + §Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian + §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian - Víi chøc vô ng÷ ph¸p + Lµm phô ng÷ + Lµm chñ ng÷ + Lµm tr¹ng ng÷ X X Bµi 1(138) T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y.X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp d)Tõ ®ã nhuÖ khÝ cña nghÜa qu©n ngµy mét t¨ng. (Sù tÝch Hå G­¬m) - Víi ý nghÜa: + §Þnh vÞ sù vËt trong kh«ng gian + §Þnh vÞ sù vËt trong thêi gian - Víi chøc vô ng÷ ph¸p + Lµm phô ng÷ + Lµm chñ ng÷ + Lµm tr¹ng ng÷ X X Bµi 1(138) T×m chØ tõ trong nh÷ng c©u sau ®©y.X¸c ®Þnh ý nghÜa vµ chøc vô cña c¸c chØ tõ Êy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp a)GiÆc tan vì.§¸m tµn qu©n giÉm ®¹p lªn nhau ch¹y trèn,tr¸ng sÜ ®uæi ®Õn ch©n nói Sãc(Sãc S¬n). §Õn ch©n nói Sãc,m«t m×nh mét ngùa,tr¸ng sÜ lªn ®Ønh nói ,cëi gi¸p s¾t bá l¹i,råi c¶ ng­êi lÉn ngùa tõ tõ bay lªn trêi (Theo Th¸nh Giãng) *Tr¶ lêi ch©n nói Sãc = ®Êy(®ã) Bµi 2(138) Thay c¸c côm tõ in ®©m d­íi ®©y b»ng nh÷ng chØ tõ thÝch hîp vµ gi¶i thÝch v× sao cÇn thay nh­ vËy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc     II. LuyÖn tËp b)Ng­êi ta cßn nãi khi ngùa thÐt ra löa,löa ®· thiªu ch¸y mét lµng ,cho nªn lµng bÞ löa thiªu ch¸y vÒ sau gäi lµ lµng ch¸y (Theo Th¸nh Giãng) *Tr¶ lêi bÞ löa thiªu ch¸y = Êy(®ã) Bµi 2(138) Thay c¸c côm tõ in ®©m d­íi ®©y b»ng nh÷ng chØ tõ thÝch hîp vµ gi¶i thÝch v× sao cÇn thay nh­ vËy? TiÕt 57: chØ tõ I.Bµi häc II. LuyÖn tËp Bµi 4: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n tõ 3 ®Õn n¨m c©u trong ®ã cã sö dông chØ tõ *ChØ tõ lµ g×? *Ho¹t ®éng cña chØ tõ trong c©u nh­ thÕ nµo? Cñng cè *Ghi nhí1 ChØ tõ lµ nh÷ng tõ dïng ®Ó trá vµo sù vËt,nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian. *Ghi nhí2 ChØ tõ th­êng lµm phô ng÷ trong côm danh tõ.Ngoµi ra,chØ tõ cßn cã thÓ lµm chñ ng÷ hoÆc tr¹ng ng÷ trong c©u - Lµm bµi tËp trong vë bµi tËp. - Häc bµi lµm bµi tËp 3(139) - §äc tr­íc bµi “ LuyÖn tËp kÓ chuyÖn t­ëng t­îng”. DÆn dß Tr©n träng c¸m ¬n!