Bài giảng Tiết 57- Bài 14: Một thứ quà của lúa non: Cốm

Ngữ văn 7 Trường thcs giao thanh Giáo viên dạy: Ngô Thị Huyên Ngữ văn 7Tiết 57- Bài 14: Một thứ quà của lúa non: Cốm Thạch Lam Thạch Lam (1910-1942) 2. Tác phẩm Văn bản: “Một thứ quà của lúa non: Cốm” rút ra từ tập tuỳ bút: “Hà Nội băm sáu phố phường” (1943). Thạch Lam (1910 - 1942) tên khai sinh là Nguyễn Tường Vinh, sau đổi là Nguyễn Tường Lân, sinh tại Hà Nội.-Thạch Lam là thành viên trong nhóm Tự Lực văn đoàn.-Sở trường của Thạch Lam là truyện ngắn.-Ông viết bằng lối văn nhẹ nhàng tinh tế nhiều kí thác.-Các tác phẩm chính: “Gió đầu mùa” (1937), “Sợi tóc” (1939), “Hai đứa trẻ” ( ), đặc biệt là tập tuỳ bút: “Hà Nội băm sáu phố phường” (1943). 1. Tác giả Khái niệm tuỳ bút: Là thể văn, ghi chép về những hình ảnh và sự việc có thực mà nhà văn quan sát được từ đó bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình trước các hiện tượng và vấn đề của đời sống. Đặc điểm của tuỳ bút: Tuỳ bút thường thiên về biểu cảm, nên gần với thơ. Bên cạnh đó nó còn có yếu tố nghị luận, suy tư, triết lí. Mặc dù tuỳ bút không có cốt truyện nhưng đều có cảm hứng chủ đạo. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời. như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn tươi, ngửi thấy cái mùi thơm mát của bông lúa non không? Cơn gió mùa hạ lướt qua vừng sen trên hồ, nhuần thấm cái hương thơm của lá, như báo trước mùa về của một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị ngàn hoa cỏ. Dưới ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái chất quý trong sạch của Trời. Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về. Rồi đến một loạt cách chế biến, những cách thức làm truyền tự đời này sang đời khác, một sự bí mật trân trọng và khe khắt giữ gìn. Cái cô gái Vòng làm ra thứ cốm dẻo và thơm ấy. … Các người của Hà Nội 36 phố phường vẫn thường ngóng trông cô hàng cốm xinh xinh, áo quần gọn ghẽ,với cái dấu hiệu đặc biệt là cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc thuyền rồng… Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam. và không bao giờ có hai cái màu lại hoà hợp hơn được nữa: Màu xanh tươi của cốm như màu ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc được lâu bền. Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm để làm quà sêu tết. Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi. Hồng cốm tốt đôi … (Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất nước mình dần thay bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài: những kẻ mới giàu vô học có biết đâu mà thưởng thức được những vẻ cao quý kín đáo và nhũn nhặn?) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy thu lại cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm, cái tươi mát của lá non, và trong chất ngọt của cốm, cái dịu dàng thanh đạm của loài thảo mộc. Thêm vào cái mùi hơi ngát của lá sen già, ướp lấy từng hạt cốm một còn giữ lại cái ấm áp của những ngày màu hạ trên hồ. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen. Hỡi các bà mua hàng! Chớ có thọc tay hay mân mê thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt ve. Phải nên kính trọng cái lộc của Trời, cái khéo léo của người, và sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần lúa. Sự thưởng thức của các bà sẽ được trang nhã và đẹp đẽ hơn, và cái vui cũng sẽ tươi sang hơn nhiều lắm. Ghi nhớ “Cốm là thức quà riêng biệt của đât nước là thức dângcủa những cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cai mộc mạc giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ”. Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm và tấm lòng trân trọng, tác giả đã phát hiện được nét đẹp văn hoá dân tộc trong thứ sản vật giản dị mà đặc sắc ấy. Hãy chọn đáp án đúng nhất1) Đặc sắc về nghệ thuật của văn bản: “Một thứ quà của lúa non: Cốm” là gì?A - Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng, thấm đẫm chất trữ tình.B - Sử dụng nhiều biện pháp tu từ.C - Ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên hấp dẫn.2) Gía trị đặc sắc của cốm thể hiện rõ nhất trong câu văn nào: A - Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng bát ngát xanh, mang trong hương vị cái mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An NamB -Và không bao giờ có hai màu lại hoà hợp hơn được nữa: màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch qúy, màu đỏ thắm của hồng như thạch lựu già.C - Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau để hạnh phúc để lâu bền.3) Nội dung chính của văn bản: “Một thứ quà của lúa non: Cốm” là gì?A - Ca ngợi cô gái Vòng xinh xinh gọn ghẽ.B - Ca ngợi phong cảnh đồng quê Hà Nội.C - Ca ngợi giá trị đặc sắc của cốm và nét đẹp, văn hoá ẩm thực Việt Nam Luyện tập