Bài giảng Tiết 53: văn bản: tiếng gà trưa

Giáo viên thực hiện 2 VŨ THỊ XUÂN - Trỡnh bày nội dung và nghệ thuật trong 2 bài thơ “ Cảnh khuya và Rằm thỏng giờng” ? Kiểm tra bài cũ Tiết 53: Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1.Tác giả và hoàn cảnh sỏng tỏc.  Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942-1988).- Quê: La Khê - Hà Đông - Hà Nội. a- Tác giả: Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam. Thơ bà thường viết về những điều bình dị, gần gũi với cuộc sống đời thường,biểu lộ những rung cảm khát vọng của một trỏi tim phụ nữ chân thành, tha thiết và đằm thắm. ( SGK/ T 150) Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Sông Nhuệ Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Đường làng Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Ao làng Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Dệt lụa Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Cổng làng Nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và nhà thơ Xuân Quỳnh Tiết 53: Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1. Tác giả và hoàn cảnh sỏng tỏc. + Tác phẩm chính: Chồi biếc (1963), Hoa dọc chiến hào (1968), Sân ga chiều em đi (1984), Tuyển tập truyện thiếu nhi( 1995)… + Bài thơ “Tiếng gà trưa” được viết vào thời kì đầu chống Mĩ, in lần đầu trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968), in lại trong tập “Sân ga chiều em đi” (1984). b. Hoàn cảnh sỏng tỏc: a. Tỏc giả. (sgk/ t150) - Sỏng tỏc vào thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ. Tiết 53:  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1. Tác giả và hoàn cảnh sỏng tỏc. b. Hoàn cảnh sỏng tỏc. a. Tỏc giả. ( sgk/ t 150) - Sỏng tỏc vào thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ. 2. Kết cấu Hướng dẫn đọc Đọc giọng chậm rói, nhẹ nhàng Những cõu thơ cú 3 tiếng “Tiếng gà trưa” cần ngắt nghỉ lõu hơn cỏc cõu khỏc. Khổ thơ cuối đọc giọng nhẹ nhàng, tha thiết như lời trũ chuyện, tõm tỡnh của chỏu với bà. Tiết 53: Tiếng gà trưa ( Xuân Quỳnh) Trên đường hành quân xa Dừng chân bên xóm nhỏ Tiếng gà ai nhảy ổ: “ Cục…cục tác cục ta” Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ Tiếng gà trưa ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng Tiếng gà trưa Có tiếng bà vẫn mắng - Gà đẻ mà mày nhìn Rồi sau này lang mặt! Cháu về lấy gương soi Lòng dại thơ lo lắng Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp Cứ hàng năm hàng năm khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà cháu được quần áo mới Ôi cái quần chéo go ống rộng dài quét đất Cái áo cánh trúc bâu Đi qua nghe sột soạt. Tiếng gà trưa mang bao nhiêu hạnh phúc Đêm cháu về nằm mơ Giấc ngủ hồng sắc trứng Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi,cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác ổ trứng hồng tuổi thơ. Tiết 53:  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc. Tỏc giả. ( sgk/ t 150) b. Hoàn cảnh sỏng tỏc. - Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ. 2. Kết cấu. - Thể thơ: 5 tiếng ( Ngũ ngụn) -Thể thơ 5 tiếng ( ngũ ngụn) khụng hạn định số cõu, bắt nguồn từ dõn ca phường vải ( Trung bộ) và từ thể vố, kể chuyện. - Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, tự sự, miêu tả. - 3 phần. - Phần 1( Khổ thơ 1): Tiếng gà trưa khơi dậy tỡnh cảm làng quờ. - Phần 2( Từ khổ 2 đến 6 ): Tiếng gà trưa khơi gợi những kỉ niệm thời thơ ấu. - Phần 3 ( 2 khổ thơ cuối): Những suy nghĩ được gợi lờn từ tiếng gà trưa. Tiết 53:  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc. Tỏc giả. ( sgk/ t 150) b. Hoàn cảnh sỏng tỏc. - Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ 2. Kết cấu. - Thể thơ: 5 tiếng ( Ngũ ngụn) - 3 phần. ? Xuyờn suốt bài thơ hỡnh ảnh hay õm thanh nào được thể hiện? - Tiếng gà trưa. II. VĂN BẢN ? Mạch cảm xỳc của bài thơ diễn biến như thế nào ? Trờn đường hành quõn, lỳc dừng chõn chợt nghe tiếng gà ai nhảy ổ bờn xúm nhỏ người chiến sĩ cảm thấy bao nỗi nhọc nhằn như được xua tan đi. Những kỉ niệm tuổi thơ bờn người bà và đàn gà bổng chợt đến. Từ đú người chiến sĩ tự nhủ phải quyết tõm chiến đấu vỡ Tổ quốc và người thõn. * Mạch cảm xỳc: Từ hiện tại quỏ khứ hiện tại Tiết 53:  Văn bản: Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) Tiết 53:  Văn bản: Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) I. Tìm hiểu chung 1.Tỏc giả và hoàn cảnh sỏng tỏc. Tỏc giả. ( sgk/ t 150) b. Hoàn cảnh sỏng tỏc. - Thời kỡ đầu cuộc khỏng chiến chống đế quốc Mĩ. 2. Kết cấu. - Thể thơ: 5 tiếng ( Ngũ ngụn) - 3 phần. II. VĂN BẢN 1. Tiếng gà trưa khơi dậy tỡnh cảm làng quờ. Trên đường hành quân xaDừng chân bên xóm nhỏTiếng gà ai nhảy ổ:“Cục...cục tác cục ta”Nghe xao động nắng trưaNghe bàn chân đỡ mỏiNghe gọi về tuổi thơ Tiếng gà vọng vào tõm trớ tỏc giả trong thời điểm nào? Buổi trưa nắng, trong xúm nhỏ trờn đường hành quõn. Từ nào được nhắc lại nhiều lần trong khổ thơ? Với người ra trận, tiếng gà trưa gợi những cảm giỏc mới lạ nào? (Thị giác) (Xúc giác) (Cảm xúc ) Điệp từ nghe ở đõy khụng chỉ nghe bằng thớnh giỏc bằng cảm giỏc mà nghe bằng tõm tưởng,bằng sự nhớ lại, bằng hồi ức tràn về, tiếng gà trưa như là nỳt khởi động bất ngờ lan tỏa trong tõm hồn người nghe. - Điệp ngữ, ẩn dụ. Vậy em cú nhận xột gỡ về õm thanh tiếng gà trong khổ thơ trờn? - Là biểu tượng của làng quê gợi nhớ hỡnh ảnh trong kỉ niệm tuổi thơ khụng thể nào quờn của người chiến sĩ. =>Thể hiện tỡnh làng quờ thắm thiết, sõu nặng. Chúc các em học sinh học giỏi! Bài học kết thúc! Xin chân thành cảm ơn các thầy giáo cô giáo và các em. Chúc thầy cô mạnh khoẻ Tiết 53- 54 Văn bản: Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) I. Tìm hiểu chung Ii. Tìm hiểu văn bản 1.Tiếng gà trưa khơi dậy tỡnh cảm làng quờ. 2.Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm tuổi thơ Tiếng gà trưa ổ rơm hồng những trứng Này con gà mái mơ Khắp mình hoa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng Tiết 53- 54 Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ Ii. văn bản 2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu. Tiếng gà trưa Có tiếng bà vẫn mắng - Gà đẻ mà mày nhìn Rồi sau này lang mặt! Cháu về lấy gương soi Lòng dại thơ lo lắng Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp Cứ hàng năm hàng năm Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Ôi cái quần chéo go ống rộng dài quét đất Cái áo cánh trúc bâu Đi qua nghe sột soạt Tiết 53- 54 Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1.Tiờng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ. Ii. văn bản 2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu Tiếng gà trưa Có tiếng bà vẫn mắng - Gà đẻ mà mày nhìn Rồi sau này lang mặt! Cháu về lấy gương soi Lòng dại thơ lo lắng Tiếng gà trưa Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu Cho con gà mái ấp Cứ hàng năm hàng năm Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi Mong trời đừng sương muối Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Ôi cái quần chéo go ống rộng dài quét đất Cái áo cánh trúc bâu Đi qua nghe sột soạt - Điệp ngữ - Kỉ niệm tuổi thơ: + gắn liền với hình ảnh những con gà mái, ổ trứng hồng . + gắn với hình ảnh người bà: chịu thương, chịu khó, giàu đức hi sinh, hết lòng vì con cháu. Tiết 53- 54 Văn bản: Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) I. Tìm hiểu chung Ii. văn bản 1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ. 2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu. 3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa Tiếng gà trưa Mang bao nhiờu hạnh phỳc Đờm chỏu về nằm mơ Giấc ngủ hồng sắc trứng Vỡ sao con người nghĩ rằng: “Tiếng gà trưa mang bao nhiờu hạnh phỳc” Tiếng gà trưa, ổ trứng hồng là hỡnh ảnh của cuộc sống, chõn thật, bỡnh yờn, no ấm Tiếng gà trưa thức dậy bao tỡnh cảm bà chỏu, gia đỡnh, quờ hương. Đú là õm thanh bỡnh dị của làng quờ đem lại niềm yờu thương cho con người. Vậy trong “giấc ngủ hồng sắc trứng”, con người chỉ cú thể mơ điều gỡ? Mơ điều tốt lành, những niềm vui và hạnh phỳc. Tiết 53- 54  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) 1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ. Ii. văn bản 2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu. 3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác ổ trứng hồng tuổi thơ Vỡ sao người chiến sĩ cú thể nghĩ rằng cuộc chiến đấu của mỡnh cũn là “ Vỡ tiếng gà cục tỏc. Ổ trứng hồng tuổi thơ”? - Mơ về những điều tốt lành, hạnh phúc, vui vẻ. - Tình yêu gia đình gắn với tình yêu quê hương đất nước. Tiết 53- 54 Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) Ii. văn bản 3. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa Câu hỏi thảo luận Hình ảnh xuyên toàn toàn bộ bài thơ là hình ảnh nào? Cảm nhận của em về hình ảnh đó? 1. Tiếng gà trưa khơi gợi tỡnh cảm làng quờ. 2. Tiếng gà trưa khơi gợi kỉ niệm thời thơ ấu. Tiết 53- 54  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) Ii. văn bản iii. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Thể thơ 5 tiếng, cách diễn đạt tình cảm tự nhiên, hình ảnh bình dị.- Nghệ thuật điệp từ, ẩn dụ. 2. Nội dung - Tình yêu bà, yêu những thứ bình dị chân thực của quê hương- Bao trùm: tình yêu gia đình, quê hương đất nước. * Ghi nhớ: Sgk trang 151 Tiết 53 - 54  Văn bản: Tiếng gà trưa I. Tìm hiểu chung (Xuân Quỳnh) * Thảo Luận nhóm Ii. Tìm hiểu văn bản iii. Tổng kết iv. Luyện tập Cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong bài thơ? - Học thuộc bài thơ, ghi nhớ.- Xem trước bài “Điệp ngữ”.