Bài giảng tiết 48: Thành ngữ

Phòng GD- ĐT Huyện Thuận Thành Trường THCS Đình Tổ Môn ngữ văn lớp 7- phần tiếng việt Giáo viên thực hiện: Nguyễn kim Thành Nhà xuất bản Tư gia Trợ giúp vi tính: Nguyễn văn Chiến Tiết 48: Thành NGữ A . Kiểm tra bài cũ Câu 1: Điền tiếp vào dấu …để được một khái niệm đúng, cho ví dụ cụ thể! Từ đồng âm là………………………………………………………… ……………………………………… Những từ giống nhau về âm thanh nhưng khác nhau về nghĩa Câu 2: Câu : Lan đem cá về kho có mấy nghĩa ? Qua đó em nhận xét gì cách sử dụng từ đồng âm ? Câu trên có 2 nghĩa : - Đem cá về kho (Nơi chứa đựng ) Khi giao tiếp cần phải nói rõ ràng ,Chú ý ngữ cảnh, tránh hiểu sai nghĩa củatừ. - Đem cá về chế biến (cho muối…đun lên ) Ví dụ : Những đôi mắt sáng thức đến sáng 1. Ví dụ: SGK / 143 * Tuy cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định 2. Nhận xét Nhận xét cụm từ lên thác xuống ghềnh trong câu sau: Nước non lận đận một mình Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay - Có thể thay hoặc chễm xen vài từ trong cụm trên bằng một vài từ khác được không ? -Có thể đổi vị trí của một vài từ khác được không ? - Không thay được vì ý nghĩa trở lên lỏng lẻo, nhạt nhẽo -Không hoán đổi được vì đây là trật tự cố định I. Thế nào là thành ngữ 3. Kết luận : Thành ngữ là loại cụm từ cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. B. Bài mới II. ý nghĩa của thành ngữ a. - Lên thác xuốnh ghềnh là gì? - Nhanh như chớp là gì? - Ăn tuyết nằm sương là gì? b. Căn cứ vào đâu để biết được nghĩa của các thành ngữ trên? 2. Nhận xét: -Lên thác xuống ghềnhlà: Trôi nổi, lênh đênh, phiêu bạt -Nhanh như chớp là: Hành độnh mau lẹ, rất nhanh, chính xác. -Ăn tuyết nằm sương là: Gian khổ, nguy hiểm. Nghĩa đen Phép so sánh Phép ẩn dụ - Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ cấu tạo lên nó, nhưng thường thông qua một số phép Chuyển nghĩa như ẩn dụ so sánh… 3, Kết luận 1.Ví dụ: III. Sử dụng thành ngữ Ví dụ: a. Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu sau: - Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non ( Hồ xuân Hương ) ….”Phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang… ( Tô Hoài ) b. Phân tích cái hay của việc dùng thành ngữ trên! 2. Nhận xét: - Bảy Nổi ba chìm làm vị ngữ - Tối lửa tắt đèn làm phụ ngữ Vị ngữ Phụ ngữ DT b. - Hay : ý nghĩa cô đọng hàm súc, gợi liên tưởng cho người đọc người nghe 3. Kết luận: - Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ - Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao. Bài tập 1. Tìm và giải thích các thành ngữ a. - Sơn hào hẳi vị………………………........................................... - Nem công chả phượng……………………… Các sản phẩm, các món ăn Quý hiếm b. – Khoẻ như voi…………………………… -Tứ cố vô thân…………………………………………… Rất khoẻ Không ai thân thích, ruột thịt. Bài tập 2. Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn: Lời………….tiếng nói Một nắng hai……………. Ngày lành tháng……………….. Bách……………..bách thắng Sinh………lập nghiệp Ăn Sương Tốt Chiến Cơ Bài tập 3. Tìm thêm một số thành ngữ Đầu voi đuôi chuột Chuột sa chĩnh gạo Được voi đòi tiên Thày bói xem voi -Mèo mù vớ cá rán -Mỡ để miệng mèo Nhìn gà hoá quốc Gà trống nuôi con IV.Luyện tập Bài tập nâng cao a. Hai cụm từ ( màu đỏ ) trong câu sau khác nhau gì về chức năng phản ánh? - Tình cờ chẳng hẹn mà nên Mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường. - ….Tre già là bà gỗ lim . b. Từ đó hãy phân biệt sự khác nhau giữa thành ngữ và tục ngữ! Thành ngữ: Là một cụm từ,thường nhận xét về tính cách, phẩm chất,đặc điểm…..của con người, sự vật. Tục ngữ: là một câu, phản ánh kinh nghiệm về mọi mặt của cuộc sống C. Hướng dẫn về nhà Học thuộc bài thành ngữ Tìm 15 thành ngữ Hán Việt quen thuộc - giải thích ý nghĩa Xem trước bài”Cách làm bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học” - Mạt cưa mướp đắng: Hai thứ xấu, bỏ đi -Tre già chắc , cứng và tốt.