Bài giảng Tiết 47: Từ đồng âm

KIỂM TRA BÀI CŨ Đọc đoạn thơ sau : Tranh bay sang sông rải khắp bờ, Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, Mảnh thấp quay lộn vào mương sa. ( Bài ca nhà tranh bị gió thu phá – Đỗ Phủ) Tìm cặp từ trái nghĩa có trong đoạn thơ trên? Vì sao em biết đó là cặp từ trái nghĩa ? Từ cao trong câu: Mua cao về dán nhọt. Đáp án Từ : cao – thấp là cặp từ trái nghĩa, vì hai cặp từ này có nghĩa trái ngược nhau Ví dụ 1 a. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. b. Mua ®­îc con chim, b¹n t«i nhèt ngay vµo lång. Ví dụ 1 a. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. b. Mua ®­îc con chim, b¹n t«i nhèt ngay vµo lång. - Lång (1): ChØ ho¹t ®éng cña con ngùa, cÊt cao vã lªn, víi mét søc m¹nh ®ét ngét do qu¸ ho¶ng sî, hµnh ®éng ph¶n øng qu¸ m¹nh rÊt khã kìm giữ, vïng lªn hoÆc ch¹y xông x¸o. - Lång (2): ChØ ®å vËt lµm b»ng tre, kim lo¹i dïng ®Ó nhèt chim , gà Động từ Danh từ a. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. b. Mua ®­îc con chim, b¹n t«i nhèt ngay vµo lång. Các từ đồng nghĩa với từ lồng: phi, nhảy, vọt… Các từ đồng nghĩa với từ lồng: chuồng, rọ… Ví dụ 1 Ví dụ 2: Ruồi đậu mâm xôi đậu Từ đậu 1: chỉ hoạt động đậu hạ cánh của con ruồi. Từ đậu 2: chỉ loài cây lấy hạt để chế biến thức ăn. Danh từ Động từ Danh từ a. Con ngùa ®ang ®øng bçng lång lªn. b. Mua ®­îc con chim, b¹n t«i nhèt ngay vµo lång. Ví dụ 1 Ví dụ 3: “Đem cá về kho !” Kho: + Cách chế biến thức ăn, hành động nấu kĩ thức ăn mặn. + Nơi tập trung cất giữu tài sản. Đem cá về kho tương Đem cá cất vào nhà kho Ví dụ 4: Hãy giải thích nghĩa của từ “chân”: Chân bàn b) Chân tường c) Chân người Bộ phận dưới cùng của một số đồ dùng có tác dụng đỡ cho các bộ phận khác. Phần dưới cùng của một số vật tiếp giáp và bám vào mặt nền, gắn liền với mặt nền ( chân tường, chân núi ) Bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật , dùng để đi, đứng. Bài tập 1 : Đọc đoạn dịch thơ bài “ Bìa ca nhà tranh bị gió thu phá ” Đỗ Phủ Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt giµ,Cuén mÊt ba líp tranh nhµ ta.Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê,M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa,M¶nh thÊp quay lén vµo m­¬ng sa.TrÎ con th«n nam khinh ta giµ kh«ng søc,Nì nhÌ tr­íc mÆt x« c­íp giËt,C¾p tranh ®i tuèt vµo lòy treM«i kh« miÖng ch¸y gµo ch¼ng ®­îc,Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc ... (TrÝch Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸) Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt giµ,Cuén mÊt ba líp tranh nhµ ta.Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê,M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa,M¶nh thÊp quay lén vµo m­¬ng sa.TrÎ con th«n nam khinh ta giµ kh«ng søc,Nì nhÌ tr­íc mÆt x« c­íp giËt,C¾p tranh ®i tuèt vµo lòy treM«i kh« miÖng ch¸y gµo ch¼ng ®­îc,Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc ... (TrÝch Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸) a) Cao: thu cao ( gió thu mạnh) cao, thấp -> tính tù chỉ mức độ. Cao: cao sao vàng, cao hổ ( tên một sự vật, một loại dầu, thuốc để chữa bệnh). -> danh từ chỉ tên sự vật. Cao : cao hứng ( hứng thú mạnh hơn lúc bình thường ). Cao: cao nguyên “ nơi đất cao hơn đồng bằng” b) Ba: số ba ( số từ) Ba: “phong ba bão táp”. Ba: Ba Má -> danh từ chỉ tên cha mẹ tiếng miền nam Bài tập 2: a) Tìm các nghĩa khác nhau của danh từ cổ và giải thích mối liên quan giữa các nghĩa đó Cổ 1: ( nghĩa gốc) bộ phận nối liền thân và đầu của người, động vật. Cổ 2: bộ phận nối liền cánh tay và bàn tay Cổ 3: bộ phận nối liền giữa thân và miệng cổ chai. b) Tìm từ đồng âm với danh từ cổ và cho biết nghĩa của từ đó Cổ 1: bộ phận của cơ thể người Cổ 2: cổ kính, cổ xưa, xưa cũ ( ví dụ: Nó chơi đồ cổ) vật thuộc về một thời xa xưa trong lịch sử Cổ 3: cổ động, cổ vũ động viên Cổ 4: cứng cổ nói không nghe Cổ 5: bị cứng cổ ( bệnh bị trúng gió làm cho cổ cứng lại) Bài tập 4: Đặt câu với mỗi cặp từ đồng âm sau ( ở mỗi câu phải có hai từ đồng âm) a) bàn ( danh từ ) – bàn ( động từ) b) Sâu ( danh từ) – sâu ( tính từ) c) Năm ( danh từ) – năm ( số từ) a) Chúng em ngồi xung quanh bàn để bàn việc đi căm trại b) Bác ấy nghiên cứu rất sâu về công tác phòng chống sâu bọ c) Năm nay con cháu vừa tròn năm tuổi. *Bµi tËp 4: Anh chµng trong c©u chuyÖn d­íi ®©y ®· sö dông biÖn ph¸p gì ®Ó kh«ng tr¶ l¹i c¸i v¹c cho ng­êi hµng xãm ? NÕu em lµ viªn quan xö kiÖn, em sÏ lµm thÕ nµo ®Ó ph©n râ ph¶i tr¸i ? Ngµy x­a cã anh chµng m­în cña ng­êi hµng xãm mét c¸i v¹c ®ång, Ýt l©u sau, anh ta tr¶ cho ng­êi hµng xãm hai con cß, nãi lµ v¹c ®· bÞ mÊt nªn ®Òn hai con cß nµy. Ng­êi hµng xãm ®i kiÖn. Quan gäi hai ng­êi ®Õn xö. Ng­êi hµng xãm th­a : "BÈm quan, con cho h¾n m­în v¹c, h¾n kh«ng tr¶. "Anh chµng nãi : "BÈm quan, con ®Òn cho anh ta cß. " - Nh­ng v¹c cña con lµ v¹c thËt. - DÔ cß cña t«i lµ cß gi¶ ®Êy pháng ? - Anh chµng tr¶ lêi. -BÈm quan, v¹c cña con lµ v¹c ®ång. - DÔ cß cña t«i lµ cß nhµ ®Êy pháng - V¹c 1 - C¸i ®å dïng ®Ó nÊu gièng c¸i ch¶o lín vµ s©u ( c¸i v¹c dÇu ) - V¹c 2 : con v¹c loµi chim cã ch©n cao cïng hä víi diÖc cß , th­êng ®i ¨n ®ªm vµ rÊt to . - V¹c cña «ng hµng xãm lµ v¹c b»ng ®ång c¬ mµ ? - M­în c¸i v¹c ®Ó lµm g× ? đång 1 : kim lo¹i Đång 2 : C¸nh ®ång Anh chµng ®· sö sông biÖn ph¸p dïng tõ ®ång ©m, ®Ó lÊy lÝ do kh«ng tr¶ l¹i c¸i v¹c cho ng­êi hµng xãm . - V¹c 1 - C¸i ®å dïng ®Ó nÊu gièng c¸i ch¶o lín vµ s©u ( c¸i v¹c dÇu ) - V¹c 2 : con v¹c loµi chim cã ch©n cao cïng hä víi diÖc cß , th­êng ®i ¨n ®ªm vµ rÊt to . - NÕu sö dông biÖn ph¸p chÆt chÏ vÒ ng÷ c¶nh mµ hái anh chµng r»ng : - V¹c cña «ng hµng xãm lµ v¹c b»ng ®ång c¬ mµ ? - Th× anh chµng sÏ ph¶i thua . - HoÆc nÕu lµ viªn quan xö kiÖn em ®Æt l¹i hoµn c¶nh giao tiÕp ban ®Çu cña anh chµng vµ ng­êi hµng xãm . - M­în c¸i v¹c ®Ó lµm g× ? Đång 1 : kim lo¹i Đång 2 : C¸nh ®ång - C¸i hay cña c©u chuyÖn c¸c nh©n vËt dïng tõ ®ång ©m mét c¸ch hîp lÝ , c©u chuyÖn h­ cÊu ®Ó g©y c­êi . TiÕt 43: Bài 3 1. bàn (danh từ) – bàn (động từ) 1. Họ ngồi vào bàn để bàn công việc. 2. sâu (danh từ) – sâu (tính từ) 2. Mấy chú sâu con núp sâu trong đất. 3. năm (danh từ) – năm (số từ) 3. Năm nay em cháu vừa tròn năm tuổi. §Æt c©u víi mçi cÆp tõ ®ång ©m sau? Trß ch¬i: LuËt ch¬i: Cã 12 h×nh ¶nh trªn mµn h×nh, c¸c nhãm ph¶i nhanh chãng nhËn biÕt c¸c tõ ®ång ©m øng víi c¸c h×nh ¶nh ®ã. Sau 5 phót, ®éi nµo t×m ®­îc nhiÒu tõ ®ång ©m h¬n ®éi ®ã sÏ th¾ng. Con ®­êng - C©n ®­êng Em bÐ bß – Con bß KhÈu sóng - Hoa sóng L¸ cê – Cê vua §ång tiÒn – T­îng ®ång Hßn ®¸ - §¸ bãng 1.Học bµi cũ: Học ghi nhớ SGK/135-136. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp vµo vë 2.Chuẩn bị bµi: “C¸c yÕu tè tù sù miªu t¶ trong văn biÓu c¶m”