Bài giảng Tiết 43: Câu ghép

1) Hãy tìm các cụm C - V trong các câu sau? Đánh dấu vào những câu em cho là câu đơn? a. Nam đang làm bài tập. b. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời trong sáng. c. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đườn làng dài và hẹp. d. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. Kiểm tra bài cũ C V C V C V C V C V C V C1 V1 C2 V2 Tiết 43: Câu Ghép I. Đặc điểm của câu ghép Bảng kết quả phân tích Ví dụ a. Nam / đang làm bài tập. b. Tôi // quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy / nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi / mỉm cười giữa bầu trời trong sáng. c. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi / âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. d. Cảnh vật xung quanh tôi / đều thay đổi,vì chính lòng tôi/ đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi / đi học. Câu a, c Câu b Câu d Ghi nhớ 1: Câu ghép là câu do 2 hoặc nhiều cụm C – V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C – V được gọi là một vế câu. Bài tập : Tỡm câu ghép trong đoạn trích sau: A.  Dần buông chị ra, đi con!  Dần ngoan lắm nhỉ!  U van dần, u lạy dần!  Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.  Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!  Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.  Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông Lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. (Ngô Tất Tố – Tắt Đèn) B.  Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.  Giá những hổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi. (Nguyên Hồng – Những ngày thơ ấu) Tỡm thêm câu ghép trong đoạn trích sau: Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường. Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vỡ hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vỡ chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh – Tôi đi học) Tiết 43: Câu Ghép II. Cách nối các vế câu Các vế câu ghép vừa tìm được nối với nhau bằng cách nào? V1 V2 V3 Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nối bằng quan hệ từ Em hãy đặt câu ghép có sử dụng cặp từ sau? N1: “ Vì…nên ”, “ Nếu …thì ” N2 : “ Vừa.... đã ”, “Càng....càng” - Vỡ trời mưa to nên chúng tôi không tập thể dục được.- Nếu trời nắng thi chúng tôi sẽ đi dã ngoại. - Tôi vừa ngồi vào bàn học đã thấy Lan sang rủ tôi đi chơi.- Nước càng dâng cao bao nhiêu thỡ núi càng cao bấy nhiêu  Nối bằng cặp quan hệ từ  Nối bằng cặp từ hô ứng Câu “ Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị ”đã sử dụng cách nối nào để nối các vế câu ghép ? A. Dùng các từ có tác dụng nối kết B. Dùng dấu câu C. Không dùng phương tiện nối kết nào cả Dùng những từ có tác dụng nối: - Nối bằng một quan hệ từ: Và, nhưng... - Nối bằng một cặp quan hệ từ:Vỡ...nên, tuy...nhưng, bởi vỡ....cho nên ... - Nối bằng cặp từ hô ứng ( cặp phó từ, đại từ, chỉ từ): Vừa...đã, mới...đã, sao...vậy, đâu...đấy, càng...càng ). Không dùng từ nối: Giữa các vế câu có dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm. Ghi nhớ 2 Tiết 43: Câu Ghép I. Đặc điểm của câu ghép Ghi nhớ 1: Câu ghép là câu do 2 hoặc nhiều cụm C – V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C – V được gọi là một vế câu. II. Cách nối các vế câu Ghi nhớ 2: Có 2 cách nối các vế câu. Dùng những từ có tác dụng nối: - Nối bằng một quan hệ từ: Và, nhưng... - Nối bằng một cặp quan hệ từ:Vỡ...nên, tuy...nhưng, bởi vỡ....cho nên ... - Nối bằng cặp từ hô ứng ( cặp phó từ, đại từ, chỉ từ): Vừa...đã, mới...đã, sao...vậy, đâu...đấy, càng...càng ). Không dùng từ nối: Giữa các vế câu có dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm. III. Luyện tập Bài tập 1: Tỡm câu ghép trong đoạn trích cho biết mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bằng những cách nào? a.  Dần buông chị ra, đi con!  Dần ngoan lắm nhỉ! U van Dần, u lạy Dần!  Dần hãy để cho chị đi với u, đừng giữ chị nữa.  Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!  Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.  Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông Lý vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cả Dần nữa đấy. (Ngô Tất Tố, Tắt Đèn) b.  Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.  Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi. (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu) , , , , , , , , Giá , 1. Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông. 2. Tác dụng của việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn Bài tập 5: (SGK/ T.114)Viết đoạn văn ngắn trong đoạn văn có sử dụng câu ghép theo đề bài sau:  - Học thuộc ghi nhớ SGK/Tr.112 Làm hết các bài tập còn lại. - Xem bài tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh.