Bài giảng tiết 39: Nói quá

Tiết 39: NÓI QUÁ Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: VD 1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ) 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa, Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầy, Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao) 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa, Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầy, Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao) 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. VD 1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ) => RÊt ng¾n Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: VD2: Cày đồng đang buổi ban trưa, Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi bưng bát cơm đầy, Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (Ca dao) 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. VD 1: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. (Tục ngữ) Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. Thơ trữ tình Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người. (Trích Bác ơi - Tố Hữu) Ca ngợi Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc có tấm lòng yêu thương bao la mênh mông dành cho nhân dân Việt Nam. II. Luyện tập Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. II. Luyện tập Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau: Bàn tay ta làm nên tất cả . Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. (Hoàng Trung Thông) b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. (Nguyễn Minh Châu) c) C¸i cô b¸ thÐt ra löa Êy l¹i xö nhòn mêi h¾n vµo nhµ x¬i n­íc. (Nam Cao, ChÝ PhÌo) Câu a: - Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nãi qu¸ “sỏi đá cũng thành cơm” - Ý nghĩa: Ca ngợi sức lao động của con người có sự bền bỉ, kiên trì sẽ làm được tất cả Trả lời Câu b: - Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nói quá “đi lên đến tận trời” - Ý nghĩa: Vết thương không làm ảnh hưởng gì đến sức khỏe,không cần phải bận tâm. Câu c: - Côm tõ thùc hiÖn phÐp tu tõ nói quá “thét ra lửa” - Ý nghĩa: Thể hiện tính uy quyền và hung dữ của cụ Bá đối với mọi người Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy=> sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. II. Luyện tập Bài 1: Bµi 2: §iÒn c¸c thµnh ng÷ sau ®©y vµo chç trèng .…®Ó t¹o biÖn ph¸p tu tõ nãi qu¸: bÇm gan tÝm ruét, chã ¨n ®¸ gµ ¨n sái, në tõng khóc ruét, ruét ®Ó ngoµi da, v¾t ch©n lªn cæ. a.ë n¬i……………… …………..thÕ nµy,cá kh«ng mäc næi n÷a lµ trång rau trång cµ. b.Nh×n thÊy téi ¸c cña giÆc, ai ai còng………………………… c.C« Nam tÝnh t×nh xëi lëi,……………………………… d.Lêi khen cña c« gi¸o lµm cho nã……………………………… e.Bän giÆc ho¶ng hån…………………………… mµ ch¹y. chã ¨n ®¸, gµ ¨n sái bÇm gan tÝm ruét. ruét ®Ó ngoµi da. në tõng khóc ruét. v¾t ch©n lªn cæ Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy => sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. II. Luyện tập Bài 1: Bµi 2: Bµi 3: §Æt c©u víi c¸c thµnh ng÷ nãi qu¸ sau:  Nghiªng n­íc nghiªng thµnh. Rêi non lÊp biÓn. LÊp biÓn v¸ trêi,  M×nh ®ång da s¾t.  NghÜ n¸t ãc. §¸p ¸n: a) C« Êy cã s¾c ®Ñp nghiªng n­íc nghiªng thµnh. b) S¬n Tinh lµ nh©n vËt cã kh¶ n¨ng rêi non lÊp biÓn ®Ó chèng l¹i Thuû Tinh. Bµi tËp 4: T×m 5 thµnh ng÷ so s¸nh cã dïng biÖn ph¸p nãi qu¸ Tiết 39 NÓI QUÁ I. Nói quá và tác dụng của nói quá. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: §ªm th¸ng n¨m Ngµy th¸ng 10. => rất ngắn Må h«i th¸nh thãt nh­ m­a ruéng cµy => sù vÊt v¶ cña ng­êi n«ng d©n. Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶. Mục đích: nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m 3. Ghi nhí. Nãi qu¸ lµ biÖn ph¸p tu tõ phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng ®­îc miªu t¶ ®Ó nhÊn m¹nh, g©y Ên t­îng, t¨ng søc biÓu c¶m. II. Luyện tập Bài 1: Bµi 2: Bµi 3: Bµi 4: T×m 5 thµnh ng÷ so s¸nh cã dïng biÖn ph¸p nãi qu¸. Mẫu: Ngáy như sấm QUẢ BÍ KHỔNG LỒ Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên : - Chà quả bí to thật! Anh B cười mà bảo rằng: -Thế thì lấy gì làm to!. Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có một lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa! Anh A nói ngay: - Thế thì lấy gì làm lạ! Tôi còn nhớ có một bận tôi còn trông thấy cái nồi to bằng cả cái đình làng ta! Anh B ngạc nhiên hỏi: - Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to vậy? Anh A giải thích: - Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mình bèn nói lãng sang chuyện khác. Theo: Truyện cười dân gian Bài 5: Hai nhân vật trong truyện “quả bí khổng lồ” đã không dùng phép tu từ nói quá mà đã nói khoác lác. - Như vậy nói khoác và nói quá có điểm giống – khác nhau là: Giống nhau: - Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô ,tính chất của sự việc được nói đến. Khác nhau: - Nói quá là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật, nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt. Nãi qu¸ lµ cho b¶n chÊt sù vËt, hiÖn t­îng vµ môc ®Ých giao tiÕp ®­îc béc lé râ h¬n, nhê ®ã ý nghÜa hµm Èn ®­îc ng­êi ®äc, ng­êi nghe nhËn thøc s©u s¾c ®Çy ®ñ h¬n. Nãi qu¸ cã t¸c dông tÝch cùc. - Nói khoác tuy còng lµ lèi nãi phãng ®¹i nh­ng l¹i lµ nãi sai sù thùc, nh»m môc ®Ých khoe khoang vµ xuyªn t¹c b¶n chÊt cña sù vËt, hiÖn t­îng lµm cho ng­êi ®äc, ng­êi nghe hiÓu sai vÊn ®Ò. Nãi kho¸c cã t¸c dông tiªu cùc. * Hướng dẫn học ở nhà. Làm tiếp bài tập 5 (SKG – 103) vào vở. Sưu tầm một số câu ca dao và thơ văn có sử dụng phép nói quá . Sau đó làm theo yêu cầu của bài tập nâng cao. Xem lại cách làm bài văn tự sự có kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm để làm bài viết số 2.