Bài giảng Tiết 37: Bài 9 NÓI QUÁ

Kiểm tra bài cũ Câu hỏi: Nêu chức năng của tình thái từ ?   Kể một số loại tình thái từ đáng chú ý?      Đáp án: - Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cảm thán, câu cầu khiến,và biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói - Một số loại tình thái từ đáng chú ý: Tình thái từ nghi vấn: à, ư, hả, hử... Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với... Tình thái từ cảm thán: thay, sao... Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ, mà... 1.Ví dụ: Đêm tháng chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối. Cày đồng đang buổi ban trưa, Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Ai ơi bưng bát cơm đầy, Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần => Nhấn mạnh mức độ công việc của người nông dõn hết sức vất vả. “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng” (hiện tượng thời gian đêm tháng năm rất ngắn.) “Ngày tháng mười chưa cười đã tối” (hiện tượng thời gian ngày tháng mười rất ngắn.) “Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày” =>Nói quá =>Nhấn mạnh tính chất khác biệt của thời tiết giữa tháng 5 và tháng 10 (mồ hôi rơi nhiều, liên tục) So sánh hai cách nói sau, cách nói nào sinh động và gây ấn tượng hơn? Cách 1 Cách 2 “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng”  Đêm tháng năm rất ngắn “Ngày tháng mười chưa cười đã tối”  Ngày tháng mười rất ngắn “Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày”  Mồ hôi ướt đẫm =>Sinh động, gây ấn tượng có tính biểu cảm hơn => Tác dụng Bài tập nhanh: Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau: a. Tối hôm qua xem phim cười vỡ cả bụng. b. Anh ấy bận trăm công nghìn việc c. Tiếng đồn cha mẹ anh hiền Cắn cơm không vỡ, cắn tiền vỡ đôi. d. Ước gì sông hẹp một gang Bắc cầu dải yếm cho nàng sang chơi e. Thuận vợ, thuận chồng tát bể Đông cũng cạn. * Lưu ý: câu chuyện vui Quả bí khổng lồ Hai anh chàng cùng đi qua một khu vườn trồng bí, anh A thấy quả bí to vội kêu lên: -Chà quả bí to thật ! Anh B cười và bảo rằng: -Thể đã lấy gỡ làm to ! Tôi đã từng thấy quả bí to hơn nhiều. Có lần tôi trông thấy quả bí to bằng cả cái nhà kia kỡa ! Anh A nói ngay: -Thế thỡ lấy gỡ làm lạ ! Tôi còn nhớ có một lần tôi trông thấy cái nồi to bằng cả cái đỡnh làng ta ! Anh B ngạc nhiên hỏi: -Cái nồi ấy dùng để làm gỡ mà to vậy? Anh A giải thích: -Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh B biết bạn chế nhạo mỡnh bèn nói lảng sang chuyện khác. (Theo: truyện cười dân gian) *Câu hỏi: Lời nói của hai nhân vật trong truyện có sử dụng biện pháp nói quá không? Thảo luận nhóm Có phải hai nhân vật trong truyện đã dùng phép nói quá? Phân biệt biện pháp tu từ nói quá và nói khoác.  Phân biệt giữa nói quá và nói khoác * Giống nhau: Cả hai đều nói quá sự thật và phóng đại quy mô, mức độ,tính chất của sự vật sự việc được nói đến. * Khác nhau: +Nói quá: -là biện pháp tu từ có tính nghệ thuật nhằm gây ấn tượng mạnh, tăng sức biểu cảm trong diễn đạt. +Nói khoác: -Nhằm mục đích làm cho người nghe tin vào những điều không có thực. ở mục đích Bài tập bổ sung Cho biết tác dụng của nói quá trong các câu sau : a. Gánh cực mà đổ lên non Còng lưng mà chạy cực còn chạy theo => nhấn mạnh nỗi cực khổ, vất vả của người dân lao động b. Người sao một hẹn thì nên Người sao chín hẹn thì quên cả mười => nhấn mạnh , gây ấn tượng về sự quên của người hẹn c. Đêm nằm lưng chẳng tới gường Mong trời mau sáng ra đường gặp em => nhấn mạnh , gây ấn tượng , tăng sức biểu cảm về nỗi nhớ mong người thương thao thức suốt đêm ,không ngủ được Những đơn vị kiến thức cần ghi nhớ NÓI QUÁ Khái niệm Tác dụng Biện pháp tu từ phóng đại Mức độ Quy mô Tính chất Của sự vật hiện tượng được miêu tả Nhấn mạnh Gây ấn tượng Tăng sức biểu cảm Bài 1: Tìm biện pháp nói quá và ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau: a) Bàn tay ta làm nên tất cả . Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. b) Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sướt da thôi. Từ sáng đến giờ em có thể đi lên đến tận trời được. c) Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hằn vào nhà xơi nước. =>Con người có thể vượt qua trở ngại để thành công ( niềm tin vào bàn tay lao động). =>Vết thương chẳng có nghĩa lý gì, không phải bận tâm, sức khỏe rất tốt. =>Kẻ có uy quyền, hống hách quát nạt mọi người. Bài 2 : a. Ở nơi ............................... thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau trồng cà. b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng ......................... c. Cô Nam tính tình sởi lởi,......................... d. Lời khen của cô giáo làm cho nó ........................... e. Bọn giặc hoảng hồn .......................... mà chạy. chó ăn đá gà ăn sỏi bầm gan tím ruột ruột để ngoài da nở từng khúc ruột vắt chân lên cổ Baứi 3: Đặt câu với các thành ngữ sử dụng biện pháp nói quá sau : nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển lấp biển vá trời, mình đồng ra sắt, nghĩ nát óc. a. Nàng công chúa có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. b. Đoàn kết là sức mạnh dời non lấp biển. c. Công việc lấp biển vá trời là công việc của nhiều người, nhiều thế hệ mới có thể làm xong d. Những chiến sĩ mình đồng da sắt đã chiến thắng. e. Mình nghĩ nát óc mà vẫn chưa giải được bài toán này. Nói như vẹt Khỏe như voi Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp nói quá Đẹp như tiên Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp nói quá Trắng như tuyết Nhanh như sóc Phi như bay Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp nói quá Bài 4 : Tìm thành ngữ so sánh có sử dụng biện pháp nói quá Chậm như rùa Tươi như hoa