Bài giảng Tiết 36: Thứ tự kể trong văn tự sự

C¸c thÇy c« ®Õn dù giê m«n Ng÷ V¨n líp 6D Gi¸o viªn : NguyÔn ThÞ Kim Thanh Tr­êng THCS Quúnh Mai *Tr¾c nghiÖm : Chän ®¸p ¸n ®óng sau mçi c©u hái 1. Ng«i kÓ lµ g× ? KiÓm tra bµi cò A. VÞ trÝ giao tiÕp mµ ng­êi kÓ sö dông ®Ó kÓ chuyÖn. B. VÞ trÝ x· héi cña nh©n vËt trong t¸c phÈm. C.VÞ trÝ cña nh©n vËt nµy khi ®èi tho¹i víi nh©n vËt kh¸c. D. VÞ trÝ nh©n vËt trong kh«ng gian vµ thêi gian. 2. Khi kÓ theo ng«i thø ba, ng­êi kÓ giÊu m×nh ,cã thÓ kÓ linh ho¹t, tù do nh÷ng g× diÔn ra víi nh©n vËt . §iÒu ®ã ®óng hay sai ? A. §óng B. Sai 3. Khi kÓ ë ng«i thø nhÊt , ng­êi kÓ trùc tiÕp kÓ nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy , tai nghe vµ cã thÓ trùc tiÕp ph¸t biÓu c¶m t­ëng, ý nghÜ cña m×nh . §iÒu ®ã ®óng hay sai ? A. §óng B. Sai A A A Trß ch¬i « ch÷ 1 3 2 1.Tæ hîp tõ gåm 9 ch÷ c¸i : Ng«i kÓ cña truyÖn “Th¹ch Sanh” vµ “ Em bÐ th«ng minh” ? 2.Mét tõ gåm 4 ch÷ c¸i: Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt vµ cæ tÝch ®· häc ? 3.Mét tõ cã 2 ch÷ c¸i: Tõ cßn thiÕu trong c©u v¨n sau: V¨n tù sù chñ yÕu lµ v¨n ... ng­êi vµ ... viÖc. 10 Thø tù kÓ trong v¨n tù sù TiÕt 36 Nªu thø tù c¸c sù viÖc trong truyÖn “ ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng ” ? 1) Giíi thiÖu gia c¶nh «ng l·o ®¸nh c¸. 2) ¤ng l·o b¾t ®­îc c¸ vµng, th¶ c¸ vµng, c¸ vµng høa ®Òn ¬n «ng. 3) ¤ng l·o vÒ nhµ kÓ cho vî nghe, mô vî b¾t «ng l·o ra biÓn ®ßi c¸ vµng tr¶ ¬n. 4) ¤ng l·o ra biÓn 5 lÇn , chØ 4 lÇn c¸ ®¸p øng yªu cÇu, lÇn thø 5 c¸ kh«ng ®¸p øng. 5) Cuèi cïng, mô trë vÒ th©n phËn cò bªn c¸i m¸ng lîn søt mÎ ... Thứ tự sù viÖc trong truyÖn “ ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng” Hãy chỉ ra sù viÖc mở đầu , sự việc chØ nguyªn nh©n, sù viÖc thuộc diÔn biÕn , sù viÖc chỉ kÕt qu¶ ? Nguyªn nh©n DiÔn biÕn KÕt qu¶ C¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc kÓ theo thø tù nµo ? Thø tù ®ã t¹o nªn hiÖu qu¶ nghÖ thuËt g× ? C¸c sù viÖc ®­îc kÓ theo thø tù tù nhiªn (tr×nh tù thêi gian) ViÖc g× x¶y ra tr­íc kÓ tr­íc, viÖc g× x¶y ra sau kÓ sau, cho ®Õn hÕt. => Thứ tự kể xuôi nhằm nhấn mạnh lßng tham , sù béi b¹c ngµy cµng t¨ng cña mô vî .ý nghÜa phª ph¸n được thÓ hiÖn râ. Sự việc mở đầu VËy thÕ nµo lµ kÓ theo thø tù tù nhiªn ( kÓ xu«i ) ? Nªu hiÖu qu¶ cña thø tù kÓ xu«i ? TiÕt 36 Thø tù kÓ trong v¨n tù sù I. T×m hiÓu thø tù kÓ trong v¨n tù sù 1) V¨n b¶n 1: ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng * KÓ theo thø tù tù nhiªn (kÓ xu«i) lµ kÓ c¸c sù viÖc liªn tiÕp nhau, viÖc g× x¶y ra tr­íc, kÓ tr­íc; viÖc g× x¶y ra sau kÓ sau, cho ®Õn hÕt. * T¸c dông : Lµm cho ng­êi ®äc, ng­êi nghe dÔ theo dâi, dÔ nhí, dÔ hiÓu, lµm næi bËt ý nghÜa truyÖn. Sơn Tinh , Thủy Tinh đến cầu hôn. Thảo luận : 2 phút C©u 1: S¾p xÕp c¸c sù viÖc trong v¨n b¶n “ S¬n Tinh, Thñy Tinh” cho hîp lÝ ,b»ng c¸ch ®¸nh sè vµo vßng trßn: Hai bên giao chiến hàng tháng trời,cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. Thủy tinh đến sau, tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh. Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. Vua Hùng ra điều kiện chọn rể. Vua Hùng kén rể. Sơn Tinh đến trước, được vợ. Câu 2: Vì sao các truyện dân gian( truyền thuyết, cổ tích ) thường kể theo thứ tự nhiên ( kể xuôi) ? Sơn Tinh , Thủy Tinh đến cầu hôn. Thảo luận : 2 phút * V× truyÖn d©n gian th­êng cã cèt truyÖn ®¬n gi¶n, c¸c sù viÖc nèi tiÕp nhau, c¸c hµnh ®éng th­êng lÆp l¹i vµ t¨ng cÊp => §©y lµ c¸ch kÓ thÝch hîp lµm cho cèt truyÖn m¹ch l¹c, s¸ng tá, dÔ theo dâi. C©u 1: S¾p xÕp c¸c sù viÖc trong v¨n b¶n “ S¬n Tinh, Thñy Tinh” cho hîp lÝ ,b»ng c¸ch ®¸nh sè vµo vßng trßn: Hai bên giao chiến hàng tháng trời,cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về. Thủy tinh đến sau, tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh. 7 Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua. Vua Hùng ra điều kiện chọn rể. Vua Hùng kén rể. Sơn Tinh đến trước, được vợ. Câu 2: Vì sao các truyện dân gian( truyền thuyết, cổ tích ) thường kể theo thứ tự nhiên ( kể xuôi) ? 1 2 3 4 5 6 Nªu thø tù c¸c sù viÖc trong v¨n b¶n 2/ SGK- 98 ? 1) Ngç bÞ chã d¹i c¾n ph¶i tiªm thuèc trõ bÖnh d¹i . 2) BÞ chã d¹i c¾n Ngç kªu cøu nh­ng kh«ng ai ®Õn gióp. 3) Ngç må c«i kh«ng cã ng­êi rÌn cÆp nªn lªu læng, h­ háng bÞ mäi ng­êi xa l¸nh. 4) Ngç ®· t×m c¸ch trªu chäc mäi ng­êi, lµm hä mÊt lßng tin. 5) Sù ¸i ng¹i cña bµ con hµng xãm tr­íc bÖnh t×nh cña Ngç. HËu qu¶ Ngç ph¶i g¸nh chÞu trong hiÖn t¹i lµ g×? Nguyªn nh©n nµo dÉn tíi hËu qu¶ ®ã ? Thø tù kÓ cña v¨n b¶n nµy cã gièng v¨n b¶n “ ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng ” kh«ng? V× sao? HËu qu¶ Nguyªn nh©n * Thø tù kÓ ng­îc: B¾t ®Çu kÓ tõ hËu qu¶ xÊu => Ng­îc lªn kÓ nguyªn nh©n.(KÓ kh«ng theo thø tù thêi gian, cã sù ®an xen gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø). 1) Ngç bÞ chã d¹i c¾n ph¶i tiªm thuèc trõ bÖnh d¹i . 2) BÞ chã d¹i c¾n Ngç kªu cøu nh­ng kh«ng ai ®Õn gióp. 3) Ngç må c«i kh«ng cã ng­êi rÌn cÆp nªn lªu læng, h­ háng bÞ mäi ng­êi xa l¸nh. 4) Ngç ®· t×m c¸ch trªu chäc mäi ng­êi, lµm hä mÊt lßng tin. 5) Sù ¸i ng¹i cña bµ con hµng xãm tr­íc bÖnh t×nh cña Ngç. 1) Ngç må c«i kh«ng cã ng­êi rÌn cÆp nªn lªu læng, h­ háng bÞ mäi ng­êi xa l¸nh. 2) Ngç ®· t×m c¸ch trªu chäc mäi ng­êi, lµm hä mÊt lßng tin. 3)BÞ chã d¹i c¾n Ngç kªu cøu nh­ng kh«ng ai ®Õn gióp. 4)Ngç bÞ chã d¹i c¾n ph¶i tiªm thuèc trõ bÖnh d¹i . 5)Sù ¸i ng¹i cña bµ con hµng xãm tr­íc bÖnh t×nh cña Ngç. Cã thÓ s¾p xÕp c¸c sù viÖc này theo thø tù xu«i kh«ng? NÕu ®­îc em sÏ b¾t ®Çu tõ sù viÖc nµo vµ kÕt thóc ë sù viÖc nµo? Thứ tự kể ngược Thứ tự kể xuôi Vì sao người kể lại chọn thứ tự kể ngược ? Gợi sự bất ngờ, gây chú ý, thể hiện tình cảm VËy kÓ chuyÖn theo thø tù ng­îc khác kể xuôi thế nào? KÓ theo thø tù ng­îc cã t¸c dông nh­ thÕ nµo ? * Lµ c¸ch kÓ ®em kÕt qu¶ hoÆc sù viÖc hiÖn t¹i kÓ ra tr­íc , sau ®ã kÓ bæ sung hoÆc ®Ó nh©n vËt nhí l¹i kÓ tiÕp c¸c sù viÖc x¶y ra tr­íc ®ã. * T¸c dông : g©y bÊt ngê,g©y chó ý cho ng­êi ®äc. 1) Ngç bÞ chã d¹i c¾n ph¶i tiªm thuèc trõ bÖnh d¹i 2) BÞ chã d¹i c¾n Ngç kªu cøu nh­ng kh«ng ai ®Õn gióp. 3) Ngç må c«i kh«ng cã ng­êi rÌn cÆp nªn trë thµnh lªu læng, h­ háng bÞ mäi ng­êi xa l¸nh. 4) Ngç ®· t×m c¸ch trªu chäc mäi ng­êi, lµm hä mÊt lßng tin. 5) Sù ¸i ng¹i cña bµ con hµng xãm tr­íc bÖnh t×nh cña Ngç. YÕu tè håi t­ëng YÕu tè håi t­ëng: + Được thể hiện qua các câu văn , từ ngữ: Ngỗ mồ côi cha mẹ .....Mét h«m... Cã 2 thø tù kÓ trong v¨n tù sù: + KÓ theo thø tù tù nhiªn ( kÓ xu«i ) kÓ c¸c sù viÖc liªn tiÕp nhau , viÖc g× x¶y ra tr­íc kÓ tr­íc, viÖc g× x¶y ra sau kÓ sau, cho ®Õn hÕt. => DÔ theo dâi, dÔ nhí, dÔ hiÓu. + KÓ theo thø tù ng­îc: ®em kÕt qu¶ hoÆc sù viÖc hiÖn t¹i kÓ ra tr­íc, sau ®ã míi dïng c¸ch kÓ bæ sung hoÆc ®Ó nh©n vËt nhí l¹i mµ kÓ tiÕp c¸c viÖc ®· x¶y ra tr­íc ®ã. => G©y bÊt ngê, g©y chó ý, thÓ hiÖn t×nh c¶m nh©n vËt. *Ghi nhí SGK/98 Câu chuyện được kể theo thứ tự nào, ngôi nào ? Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò thế nào trong câu chuyện? *Thø tù kÓ: KÓ ng­îc ( theo dßng håi t­ëng) *TruyÖn kÓ theo ng«i thø nhÊt. *Vai trß cña yÕu tè håi t­ëng: - Lµ c¬ së cho viÖc kÓ ng­îc, x©u chuçi c¸c sù viÖc: HiÖn t¹i- qu¸ khø- hiÖn t¹i. II. LuyÖn tËp : 1, Bµi tËp 1 SGK/99: Tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh: 1) “T«i” vµ Liªn lµ ®«i b¹n th©n. 2) Lóc ®Çu “t«i” ghÐt Liªn. 3) Mét lÇn va ch¹m “t«i” ®· hiÓu Liªn. 4) Chóng t«i trở thµnh b¹n th©n. * Yếu tố hồi tưởng được thể hiện : - Tôi nhớ như in lần va chạm đầu tiên với Liên. - Hôm ấy tôi cùng mẹ đi phố..... Bµi tËp 2: T×m hiÓu ®Ò vµ lËp dµn bµi cho ®Ò sau: §Ò: KÓ c©u chuyÖn lÇn ®Çu tiªn em ®­îc ®i ch¬i xa I.T×m hiÓu ®Ò: 1.ThÓ lo¹i: Tù sù (kÓ chuyÖn) ®êi th­êng. 2. Néi dung: LÇn ®Çu ®­îc ®i ch¬i xa. 3. Ng«i kÓ: Ng«i thø nhÊt 4.Thø tù kÓ: KÓ xu«i (hoÆc kÓ ng­îc) Dµn bµi: 1. Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ nªu sù viÖc - Giới thiệu chuyến đi xa (trong trường hợp nào? Đi với ai? Đi đâu?) 2. Th©n bµi: DiÔn biÕn c©u chuyÖn - KÓ diÔn biÕn (hµnh tr×nh) cuéc ®i ch¬i. + Chuẩn bị cho chuyến đi ... + Trên đường đi... + Đến nơi (em đã thấy gì? Làm gì? Điều gì làm em thích thú?) * cÇn l­u ý kÓ tØ mØ mét sù viÖc ®¸ng nhí nhÊt. 3 KÕt bµi:KÕt thóc c©u chuyÖn - Nªu Ên t­îng sau chuyÕn ®i. - Mong ­íc cña em… Thùc hµnh: ViÕt phÇn më bµi: Mïa hÌ, tôi ®­îc bè mÑ cho ®i ch¬i xa. Đối với tôi, đó là mét chuyÕn đi ®Çy thó vÞ - chuyÕn tham quan thành phố Đà lạt thơ mộng. Hôm nay được nghØ , dän dÑp nhµ cöa , t×nh cê tôi t×m thÊy con èc mÑ mua cho ë SÇm S¬n mïa hÌ n¨m tr­íc.¸p con èc vµo tai t­ëng nh­ ®­îc nghe tiÕng sãng biÓn r× rµo, lßng tôi båi håi nhí l¹i chuyÕn ®i ch¬i xa ®Çy thó vÞ ®ã. * KÓ xu«i : giíi thiÖu thêi gian, ®Þa ®iÓm, lÝ do ®­îc ®i ch¬i xa. * KÓ ng­îc (håi t­ëng): Từ âm thanh, hình ảnh liên quan tới chuyến đi trước đó gợi cho em nhí l¹i lÇn ®i ch¬i xa. Ấn tượng cảm xúc của em về chuyÕn ®i lưu l¹i tới bây giờ. Tham khảo cách viết sau:  * L­u ý : ViÖc kÓ theo thø tù tù nhiªn ( kÓ xu«i) hay kÓ kh«ng theo thø tù tù nhiªn( kÓ ng­îc) lµ tïy theo nhu cÇu thÓ hiÖn néi dung cña ng­êi kÓ. KÓ theo thø tù tù nhiªn (KÓ xu«i) KÓ kh«ng theo thø tù tù nhiªn (KÓ ng­îc) Hai thứ tự kÓ Sơ đồ bài học Cách kể Tác dụng Cách kể Tác dụng Gây chú ý , tạo sự bất ngờ... đem kết quả, sự việc hiện tại kể trước... Tạo sự liền mạch....... Kể các sự việc liên tiếp nhau theo thứ tự tự nhiên - Häc thuéc ghi nhí SGK/98. - Hoµn thµnh bµi tËp 2 SGK/99. - LËp dµn ý c¸c ®Ò trong SGK chuÈn bÞ cho bµi viÕt sè 2 H­íng dÉn häc ë nhµ: C¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em ! Xin th©n ¸i chµo c¸c thÇy c« vµ c¸c em !