Bài giảng Tiết 33: Chữa lỗi về quan hệ từ

Ngày dạy: 21/10/2013 TỔ VĂN NHẠC * Kiểm tra bài cũ: 1. Trong câu: Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra ( Ca dao) Có sử dụng quan hệ từ nào? Quan hệ từ đó biểu thị ý nghĩa gì ? Trong câu: Công cha núi Thái Sơn Nghĩa mẹ nước trong nguồn chảy ra ( Ca dao) Tiết 33: Ví dụ 1: a. Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ khác. b. Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xưa, còn ngày nay thì không đúng. (?) 2 câu trên thiếu quan hệ từ ở chỗ nào ? Hãy chữa lại cho đúng ? a. Đừng nên nhìn hình thức ..... đánh giá kẻ khác. b. Câu tục ngữ này chỉ đúng............. xã hội xưa, còn ........... ngày nay thì không đúng. => Thiếu quan hệ từ : mà đối với đối với => Thêm quan hệ từ : Ví dụ 2: a. Nhà em ở xa trường và bao giờ em cũng đến trường đúng giờ. b. Chim sâu rất có ích cho nông dân để nó diệt sâu phá hoại mùa màng. (?) Các quan hệ từ và, để trong hai câu trên có diễn đạt đúng quan hệ ý nghĩa giữa các bộ phận trong câu không ? Nên thay và, để ở đây bằng quan hệ từ nào? => Quan hệ đối lập, tương phản. => Quan hệ nguyên nhân kết quả. a. Nhà em ở xa trường nhưng bao giờ em cũng đến trường đúng giờ. b. Chim sâu rất có ích cho nông dân vì nó diệt sâu phá hoại mùa màng. Ví dụ 3: a. Qua câu ca dao “Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra” cho ta thấy công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. b. Về hình thức có thể làm tăng giá trị nội dung đồng thời hình thức có thể làm thấp giá trị nội dung. (?) Vì sao các câu trên thiếu chủ ngữ ? Hãy chữa lại cho câu văn được hoàn chỉnh. a. Câu ca dao “Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra” cho ta thấy công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái. b. Hình thức có thể làm tăng giá trị nội dung đồng thời hình thức có thể làm thấp giá trị nội dung. Ví dụ 4: a. Nam là một học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn Toán, không những giỏi về môn Văn. Thầy giáo rất khen Nam. b. Nó thích tâm sự với mẹ, không thích với chị. (?) Các câu (in đậm) trên sai ở đâu ? Hãy chữa lại cho đúng. a. Nam là một học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn Toán và môn Văn mà còn giỏi về nhiều môn khác nữa. Cho nên thầy giáo rất khen Nam. b. Nó thích tâm sự với mẹ nhưng không thích tâm sự với chị. => CHữa lại: Ghi nhớ Trong việc sử dụng quan hệ từ, cần tránh các lỗi sau: Thiếu quan hệ từ; Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa; Thừa quan hệ từ; Dùng quan hệ từ mà không có tác dụng liên kết. Bài tập 1 sgk/tr.107 (?) Thêm quan hệ từ thích hợp (có thể thêm hoặc bớt một vài từ khác) để hoàn chỉnh các câu sau đây: a. Nó chăm chú nghe kể chuyện đầu đến cuối. => Nó chăm chú nghe kể chuyện từ đầu đến cuối. b. Con xin báo một tin vui cha mẹ mừng. => Con xin báo một tin vui để (cho) cha mẹ mừng. Bài tập 2 - sgk/tr.10 Thay các quan hệ từ dùng sai trong các câu sau đây bằng những quan hệ từ thích hợp. a. Ngày nay, chúng ta cũng có quan niệm với cha ông ta ngày xưa, lấy đạo đức, tài năng làm trọng => Ngày nay, chúng ta cũng có quan niệm giống (như) cha ông ta ngày xưa, lấy đạo đức, tài năng làm trọng. b. Tuy nước sơn có đẹp đến mấy mà chất gỗ không tốt thì đồ vật cũng không bền được. => Dù nước sơn có đẹp đến mấy mà chất gỗ không tốt thì đồ vật cũng không bền được. c. Không nên chỉ đánh giá con người bằng hình thức bên ngoài mà nên đánh giá con người bằng những hành động, cử chỉ, cách đối xử của họ. => Không nên chỉ đánh giá con người về (qua) hình thức bên ngoài mà nên đánh giá con người về (qua) những hành động, cử chỉ, cách đối xử của họ. Bài tập 3 – SGK/tr. 108 (?) Chữa lại các câu văn sau cho hoàn chỉnh. Đối với bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sửa chữa. Với câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người khác. Qua bài thơ này đã nói lên tình cảm của Bác Hồ với thiếu nhi. Bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sửa chữa. Câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người khác. => Bài thơ này đã nói lên tình cảm của Bác Hồ với thiếu nhi. Bài tập 4 - sgk/tr.108  a. Nhờ có cố gắng học tập nên nó đạt thành tích cao. b. Tại nó không cẩn thận nên nó đã giải sai bài toán. c. Chúng ta phải sống cho thế nào để chan hoà với mọi người. d. Các chiến sĩ đã anh dũng chiến đấu để bảo vệ nền độc lập của dân tộc. e. Phải luôn luôn chống tư tưởng chỉ bo bo bảo vệ quyền lợi bản thân của mình. g. Sống trong xã hội của phong kiến đương thời, nhân dân ta bị áp bức bóc lột vô cùng tàn bạo. h. Nếu trời mưa, con đường này sẽ rất trơn. i. Gía trời mưa, con đường này sẽ rất trơn. Cho biết các quan hệ từ in đậm dưới đây được dùng đúng hay sai ? Nếu sai, hãy chữa lại cho đúng? Đ Đ S Đ S S Đ S Bài tập 5 - sgk/tr.108 Thảo luận: Phát hiện và sửa lại các lỗi về sử dụng quan hệ từ trong các đoạn văn sau: Đoạn văn 1 Đoạn văn : “…Trờn khắp đất nước Việt Nam đõu đõu ta cũng bắt gặp hỡnh ảnh cõy tre.Tre là biểu tượng dõn tộc Việt Nam . Tre cũn mang những phẩm chất con người Việt Nam . Đú là cần cự , siờng năng , chăm chỉ … tỏc giả Nguyễn Duy cú núi …” Đoạn văn : “…Trờn khắp đất nước Việt Nam đõu đõu ta cũng bắt gặp hỡnh ảnh cõy tre.Tre là biểu tượng của dõn tộc Việt Nam . Tre cũn mang những phẩm chất của con người Việt Nam . Đú là cần cự , siờng năng , chăm chỉ …của tỏc giả Nguyễn Duy cú núi …” Đoạn văn 2 (1) Nét nổi bật và bao trùm ở con người Nguyễn Trãi là tấm lòng ưu ái, là hoài bão giúp đời, thờ vua, vì nước, cứu dân. (2) Vì thế tấm lòng ưu ái và những tình cảm yêu thiên nhiên được thể hiện trong đoạn trích Côn Sơn ca không có gì là trái ngược cả, mà nó vẫn thống nhất. (3) ông không chỉ là người yêu nước, không chỉ là người thương dân, ông yêu thiên nhiên sâu sắc. (4) Tâm hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng thiên nhiên đất nước. => (1) Nét nổi bật và bao trùm ở con người Nguyễn Trãi là tấm lòng ưu ái, là hoài bão giúp đời, thờ vua, vì nước, cứu dân. (2) Vì thế tấm lòng ưu ái và những tình cảm yêu thiên nhiên được thể hiện trong đoạn trích Côn Sơn ca không có gì là trái ngược cả, mà nó vẫn thống nhất. (3) ông không chỉ là người yêu nước, thương dân mà ông còn yêu thiên nhiên sâu sắc. (4) Tâm hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng thiên nhiên đất nước. Tiết 33: CHỮA LỖI VỀ QUAN HỆ TỪ Cỏc lỗi thường gặp về quan hệ từ. Thừa QHT Dựng QHT khụng cú t/d liờn kết Dựng QHT sai với quan hệ ngữ nghĩa giữa cỏc thành phần cõu, giữa cỏc cõu, cỏc đoạn. SƠ ĐỒ TƯ DUY Thiếu QHT Hướng dẫn về nhà: Hoàn chỉnh các bài tập sgk. Chuẩn bị bài : HDĐT “ Xa ngắm thỏc Nỳi Lư” và “Đờm đỗ thuyền ở Phong Kiều” .