Bài giảng Tiết 141 : ôn tập phần tiếng việt

PHÒNG GD & ĐT HUYỆN CHƯPƯH TRƯỜNG THCS NGUYỄN HUỆ LỚP 9B Nội dung ôn tập: 1. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập 2. Liên kết câu và liên kết đoạn văn. Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT Khởi ngữ và các thành phần biệt lập 1.Lý thuyết Thế nào là khởi ngữ? a. Khởi ngữ: là thành phần đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu .Trước khởi ngữ, thuờng có thêm các quan hệ từ về, đối với ... Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT b.Thành phần biệt lập :là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu. Thế nào là thành phần biệt lập? * Thành phần tình thái: Được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu  * Thành phần cảm thán: Được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận ...) * Thành phần gọi đáp: được dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp. * Thành phần phụ chú: được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu. Các thành phần biệt lập Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT I/Khởi ngữ và các thành phần biệt lập 2/Bài tập: Bài tập 1: Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây là thành phần gì của câu.Ghi kết quả vào bảng tổng kết theo mẫu. a)Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu cho nó. (Làng – Kim Lân) b) Tim tôi đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. (Lê Minh Khuê - Những ngôi sao xa xôi) c) Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con gái sắp xa ta , biết không bao giờ gặp lại ta nữa, hay nhìn ta như vậy. (Nguyễn Thàng Long - Lặng lẽ Sa Pa). d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá! (Kim Lân – Làng) B¶ng Bảng tổng kết về khởi ngữ và các thành phần biệt lập I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập Xây cái lăng ấy Dường như Vất vả quá Thưa ông Những người con gái... nhìn ta như vậy Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT Về môi trường, có lẽ môi trường của chúng ta ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường chính là rác thải - rác sinh hoạt và rác công nghiệp. Nguyên nhân là do ý thức của con người. Ôi, biết đến bao giờ Việt Nam mới là một đất nước “sạch” như biết bao quốc gia khác! Khởi ngữ: Về môi trường Tình thái: có lẽ Phụ chú: rác sinh hoạt và rác công nghiệp Cảm thán: Ôi BÀI TẬP VẬN DỤNG Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT Xác định khởi ngữ và các thành phần biệt lập trong đoạn văn sau ? Bài tập 2: Viết một đoạn văn ngắn(khoảng 3-4 câu)giới thiệu truyện ngắn: “Bến quê” có dùng khởi ngữ và thành phần tình thái ? Nói về truyện ngắn: “Bến quê”là một truyện ngắn hay. Nó đi vào khám phá chiều sâu của nhân vật chính. Có vẻ như, cả câu chuyện, tác giả để cho nhân vật Nhĩ tự bộc lộ những suy nghĩ sâu kín của mình về cuộc sống mà rất ít đối thoại. Nói về truyện ngắn Có vẻ như Tiết 141 ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập Các đoạn văn trong một văn bản cũng như các câu văn trong một đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức Tiết 141 : ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn. Thế nào là liên kết về nội dung? Liên kết nội dung: + Liên kết chủ đề : các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của đoạn văn, các câu phải phục vụ chủ đề của văn bản. + Liên kết lô - gíc : các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo nhiều trình tự hợp lý. Thế nào là liên kết về hình thức? 1/Lý thuyết: - Về hình thức : + Phép lặp từ ngữ: Lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu trước. + Phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng: Sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã có ở câu trước. + Phép thế: Sử dụng câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu trước +Phép nối: Sử dụng câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệ với câu trước Bài tập : Nêu rõ sự liên kết về nội dung, hình thức giữa các câu trong đoạn văn Nói về truyện ngắn: “Bến quê”là một truyện ngắn hay. Nó đi vào khám phá chiều sâu của nhân vật chính. Có vẻ như, cả câu chuyện, tác giả để cho nhân vật Nhĩ tự bộc lộ những suy nghĩ sâu kín của mình về cuộc sống mà rất ít đối thoại. Tiết 141 ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT I. Khởi ngữ và các thành phần biệt lập * Có vẻ như - Phép nối 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1.Thành phần nào bộc lộ tâm lí của người nói? 2.Thành phần nào dùng để tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp? 3.Thành phần nào dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu ? 4.Thành phần nào bổ sung một số chi tiết cho nôi dung chính của câu ? 5.Là thành phần của câu, thường đứng trước chủ ngữ nêu nên đề tài được nói đến trong câu? 6.Em cảm nhận được tình cảm nào qua nhân vật ông Hai trong tác phẩm Làng của Kim Lân ? 7 7 7.Yếu tố nào giúp văn bản trở nên mạch lạc? 1 2 3 4 5 6 7 TRÒ CHƠI CÓ TỪ KHOÁ LÀ GÌ? HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Ôn tập toàn bộ phần kiến thức tiếng Việt -Hoàn thiện các bài tập vào vở -Chuẩn bị : Nghĩa tường minh và hàm ý+Đọc và làm theo hướng dẫn SGK+Thực hiện phần luyện tập