Bài giảng Tiết 139 :Ôn tập phần Tiếng Việt

Tiết 139 : Ôn tập phần Tiếng Việt Bài Tập 1: Nhận biết các thành phần biệt lập và khởi ngữ trong câu a) Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó. (Kim Lân,Làng)  Xây cái lăng ấy: khởi ngữ I . Khởi ngữ và các thành phần biệt lập: b) Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. (Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)  Dường như: thành phần tình thái c) Đến lượt cô gái từ biệt cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy. (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ SaPa)  Những người con gái…như vậy: thành phần phụ chú. d) – Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá! (Kim Lân, Làng)  Thưa ông: thành phần gọi đáp. Vất vả quá: thành phần cảm thán. BẢNG TỔNG KẾT VỀ KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP Bài tập 2: Viết một đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến Quê cuả Nguyễn Minh Châu, trong đó có ít nhất một câu chưá khởi ngữ và một câu chưá thành phần tình thái: Về những hoàn cảnh hiểm nghèo, ranh giới giưã sự sống và cái chết, thì trong văn học chắc hẳn đã có không ít tác phẩm đặt nhân vật vào hoàn cảnh đó. Nhưng thường thì các tác phẩm ấy khai thác khát vọng sống, tình nhân ái hoặc là sự hi sinh cao cả cuả những nhân vật. Riêng đoạn trích “ Bến quê” nằm trong tác phẩm cùng tên cuả nhà văn Nguyễn Minh Châu lại không khai thác theo hướng đó mà lại tạo ra một tình huống nghịch lí để chiêm nghiệm một triết lí về đời người. II. Liên kết câu và liên kết đoạn văn : Bài tập 1:. Hãy cho biết mỗi từ ngữ in đậm trong đoạn trích dưới đây thuộc vào biện pháp liên kết câu và đoạn văn: Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí ra từng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.  Nhưng, Nhưng rồi, và (thuộc biện pháp nối)  Cô bé – nó (thuộc biện pháp thế) ( Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi) b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ: “Bác cần nằm xuống phải không ạ?”. (Nguyễn Minh Châu, Bến quê)  Cô bé (thuộc biện pháp lặp) c) Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ, cười kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá Luân, một người Mỹ không biết Hoa Thịnh Đốn vậy! Rồi nói:- Quên à! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói:- Đâu có phải thế! Tôi … (Lỗ Tấn, Cố hương) “bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng tôi nữa!” , “thế” (thuộc biện pháp thế) Cô bé-cô bé Cô bé-nó bây giờ… Nhưng, nhưng rồi, và Bài tập 3 : Nói về những hoàn cảnh hiểm nghèo, ranh giới giưã sự sống và cái chết, thì trong văn học chắc hẳn đã có không ít tác phẩm đặt nhân vật vào hoàn cảnh đó. Nhưng thường thì các tác phẩm ấy khai thác khát vọng sống, tình nhân ái hoặc là sự hi sinh cao cả cuả những nhân vật. Riêng đoạn trích “ Bến quê” nằm trong tác phẩm cùng tên cuả nhà văn Nguyễn Minh Châu lại không khai thác theo hướng đó mà lại tạo ra một tình huống nghịch lí để chiêm nghiệm một triết lí về đời người III. Nghiã tường minh và hàm ý : Bài tập 1: Đọc truyện cười sau và cho biết người ăn mày muốn nói điều gì với người nhà giàu qua câu nói được in đậm ở cuối truyện . Chiếm hết chỗ Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cưả nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn mắng : _ Bước ngay ! Rõ trông nư người ở dưới điạ ngục mới lên ấy ! Người ăn mày nghe nói, vội trả lời : _ Phải tôi ở dưới điạ ngục mới lên đấy! Người nhà giàu nói : _ Đã xuống điạ ngục, sao không ở hẳn dưới ấy, còn lên đây làm gì cho bẩn mắt ? Người ăn mày đáp : _ Thế không ở được mới phải lên. Ở dưới ấy các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi! (Theo Trương Chính - Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)  người ăn mày muốn nói với người nhà giàu rằng “Địa ngục là chỗ của các ông” a) Tuấn hỏi Nam: - Cậu thấy đội bóng huyện mình chơi có hay không ? Nam bảo : - Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp Bài tập 2: Tìm hàm ý cuả câu in đậm dưới. Cho biết trong mỗi trường hợp, hàm ý đã được tạora bằng cách cố ý vi phạm phương châm hội thoại nào :  Từ câu in đậm, có thể hiểu “Đội bóng chơi không hay”  Người nói cố ý vi phạm phương châm quan hệ (nói lạc đề)  Câu in đậm hàm ý là “Tớ chưa báo cho Nam và Tuấn” Người nói cố ý vi phạm phương châm về lượng (nội dung đáp còn thiếu). b) Lan hỏi Huệ : - Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng mai đến trương chưa? - Tớ báo cho Chi rồi – Huệ đáp.