Bài giảng Tiết 119- Lựa chọn trật tự từ trong câu

KiÓm tra bµi cũ ViÖc thay ®«Ø trËt tù tõ trong c©u nh»m môc ®Ých g×? Trật tự từ trong câu có thể: -Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật hiện tượng, hoạt động, đặc điểm( như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói,…) - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời nói. TiÕt 119: Lùa chän trËt tù tõ trong c©u Bµi 1.TrËt tù c¸c tõ vµ côm tõ in ®Ëm d­íi ®©y thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ho¹t ®éng vµ tr¹ng th¸i mµ chóng biÓu thÞ nh­ thÕ nµo? Tinh thÇn yªu n­íc còng nh­ c¸c thø cña quý. Cã khi ®­îc tr­ng bµy trong tñ kÝnh, trong b×nh pha lª, râ rµng dÔ thÊy. Nh­ng còng cã khi cÊt giÊu kÝn ®¸o trong r­¬ng, trong hßm. Bæn phËn cña chóng ta lµ lµm cho nh÷ng cña quý kÝn ®¸o Êy ®Òu ®­îc ®­a ra tr­ng bµy. NghÜa lµ ph¶i ra søc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn, tæ chøc, l·nh ®¹o, lµm cho tinh thÇn yªu n­íc cña tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu ®­îc thùc hµnh vµo c«ng viÖc yªu n­íc, c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. ( Hå ChÝ Minh, Tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n ta b) GÇn ®Õn ngµy giç ®Çu thÇy t«i, mÑ t«i ë Thanh Ho¸ vÉn ch­a vÒ. Trong ®ã nghe ®©u mÑ t«i ®i b¸n bãng ®Ìn vµ nh÷ng phiªn chî chÝnh cßn b¸n c¶ vµng h­¬ng n÷a. ( Nguyªn Hång, Nh÷ng ngµy th¬ Êu ) a)… gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn, tæ chøc, l·nh ®¹o, lµm cho tinh thÇn yªu n­íc cña tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu ®­îc thùc hµnh vµo c«ng viÖc yªu n­íc, c«ng viÖc kh¸ng chiÕn. => ThÓ hiÖn thø tù cña c¸c c«ng viÖc cÇn ph¶i lµm ®Ó cæ vò, ®éng viªn vµ ph¸t huy tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n. b)…mÑ t«i ®i b¸n bãng ®Ìn vµ nh÷ng phiªn chî chÝnh cßn b¸n c¶ vµng h­¬ng n÷a. => ThÓ hiÖn thø tù c¸c viÖc chÝnh, viÖc phô hoÆc viÖc th­êng xuyªn 2. Vì sao các cụm từ in đậm được đậm dưói đây được đặt ở đầu câu a, Cïng l¾m, nã cã gië quÎ, h¾n còng ®Õn ®i ë tï. ë tï th× h¾n coi lµ th­êng ( Nam Cao, ChÝ PhÌo ) b, NguyÔn Tu©n cã mét kho tõ vùng hÕt søc phong phó mµ «ng ®· cÇn cï tÝch luü. Vèn tõ vùng Êy, tr­íc CÊch m¹ng th¸ng T¸m, «ng th­êng dïng ®Ó ch¬i ng«ng víi ®êi. ( Theo NguyÔn §¨ng M¹nh, Nhµ v¨n VÞªt Nam hiÖn ®¹i Ch©n dung vµ phong c¸ch ) a) Cïng l¾m, nã cã gië quÎ, h¾n còng ®Õn ®i ë tï. ë tï th× h¾n coi lµ th­êng LÆp l¹i “ë tï” => t¹o liªn kÕt c©u b) NguyÔn Tu©n cã mét kho tõ vùng hÕt søc phong phó mµ «ng ®· cÇn cï tÝch luü. Vèn tõ vùng Êy, tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m, «ng th­êng dïng ®Ó ch¬i ng«ng víi ®êi. LÆp l¹i “Vèn tõ vùng Êy” => t¹o liªn kÕt c©u 3. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ diÔn ®¹t cña trËt tù tõ trong c¸c c©u sau: a) B­íc tíi §Ìo Ngang bãng xÕ tµ Cá c©y chen ®¸, l¸ chen hoa Lom khom d­íi nói, tiÒu vµi chó, L¸c ®¸c bªn s«ng, chî mÊy nhµ. Nhí n­íc ®au lßng, con quèc quèc, Th­¬ng nhµ mái miÖng, c¸i gia gia Dõng ch©n ®øng l¹i, trêi non n­íc, Mét m·nh t×nh riªng ta víi ta. ( Bµ HuyÖn Thanh Quan, Qua ®Ìo Ngang ) a) Lom khom d­íi nói, tiÒu vµi chó, L¸c ®¸c bªn s«ng, chî mÊy nhµ. Nhí n­íc ®au lßng, con quèc quèc, Th­¬ng nhµ mái miÖng, c¸i gia gia => §¶o trËt tù th«ng th­êng ®Ó nhÊn m¹nh t©m tr¹ng man m¸c buån. Bài 5. Liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm ở ví dụ sau: C©y tre ViÖt Nam! C©y tre xanh, nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can ®¶m. C©y tre mang nh÷ng ®øc tÝnh cña ng­êi hiÒn lµ t­äng tr­ng cao quý cña d©n téc ViÖt Nam. (ThÐp Míi, C©y tre ViÖt Nam) Cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như vậy 5. Bµi 5 C©y tre ViÖt Nam! C©y tre xanh, nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can ®¶m. C©y tre mang nh÷ng ®øc tÝnh cña ng­êi hiÒn lµ t­äng tr­ng cao quý cña d©n téc ViÖt Nam. (ThÐp Míi, C©y tre ViÖt Nam) T¸c gi¶ lùa chän trËt tù tõ nh­ vËy lµ hîp lÝ: -Xanh: mµu s¾c, ®Æc ®iÓm vÒ h×nh thøc dÔ nhËn thÊy. Nhòn nhÆn: tÝnh khiªm tèn, cÇn thêi gian t×m hiÓu Ngay th¼ng: phÈm chÊt tèt ®Ñp, cÇn nhiÒu thêi gian t×m hiÓu h¬n. Thuû chung: phÈm chÊt tèt ®Ñp, cÇn thö th¸ch míi biÕt. Can ®¶m: PhÈm chÊt tèt ®Ñp, còng ph¶i qua thö th¸ch. Giải thích sự khác nhau giữa cặp cụm từ sau: ăn ít –ít ăn Việc thay đổi trật tự từ trong cụm từ dẫn đến sự thay đổi về ý nghĩa. - ăn ít: nói đến lượng thức ăn được đưa vào cơ thể - ít ăn: nói đến số lần ăn trong một khoảng thời gian Bài 6.Viết một đoạn văn ngắn về đề tài sau: Lợi ích của đi bộ đối với việc mở rộng hiểu biết thực tế. Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết. Cách sắp xếp trật tự từ của các từ in đậm trong ví dụ sau thể hiện điều gì: Thằng bé con anh Chẩn ho rũ rượi, ho như xé phổi, ho không còn khóc được. ( Nam Cao) Mức độ ho tăng dần