Bài giảng Tiếng Việt- Tiết 61: Chơi chữ

TRƯỜNG THCS THÁI TRỊ Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh về dự ! I. Thế nào là chơi chữ: “Bà già đi chợ Cầu Đông Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Thầy bói xem quẻ nói rằng: Lợi thì có lợi nhưng răng không còn” Ca dao ? Khi đọc đến “lợi thì có lợi” người nghe hiểu “lợi” có nghĩa gì? Và khi đọc thêm “nhưng răng chẳng còn” thì “lợi” lại có ý nghĩa gì? Lợi: nướu (răng) Theo em,bài ca dao này thuộc chủ đề nào? Nội dung của bài ca dao là gì? Bài ca dao thuộc chủ đề châm biếm. Bài cao dao ám chỉ già rồi đừng nghĩ đến chuyện lấy chồng. ? ? ? Điều gì đã làm nên sự bất ngờ, hóm hỉnh của bài thơ ? Nghĩa thay đổi bất ngờ của từ “lợi” đã tạo nên sự hóm hỉnh, hài hước của bài thơ. ? Từ “lợi” ở đây là hiện tượng gì về từ mà chúng ta vừa học? - Từ đồng âm. ? Chơi chữ là gì? Tác dụng của biện pháp chơi chữ ? Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,…… làm câu văn hấp dẫn và thú vị. ? Tìm ví dụ về chơi chữ mà em biết? Ví dụ: Con ngựa đá con ngựa đá. Học sinh thảo luận nhóm các câu hỏi sau trong khoảng thời gian 3 phút ? ? Tìm nghệ thuật chơi chữ trong các câu sau? Theo em đó là lối chơi chữ nào? Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp. Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương ( Tú Mỡ ) N 1 N 2 N 3 Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ ( Tú Mỡ ) Con cá đối bỏ trong cối đá Con mèo cái nằm trên mái kèo Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em ( Ca dao ) N4 Ngọt thơm sau lớp vỏ gai Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng Mời cô, mời bác ăn cùng Sầu riêng mà hoá vui chung muôn nhà ? Giải các câu đố sau, và cho biết lối chơi chữ đã dùng? Khi đi cưa ngọn, Khi về cũng cưa ngọn. 2.Trên trời rớt xuống mau co là gì ? *Chơi chữ được sử dụng trong cuộc sống thường này, trong văn thơ, đặc biệt là trong thơ văn tráo phúng, trong câu đối, câu đố…  Cưa ngọn – con ngựa: Lối nói lái  Mau co – mo cau: Lối nói lái. ? Chơi chữ được sử dụng ở đâu?