Bài giảng Tiếng việt tiết 111: Câu trần thuật đơn

KIỂM TRA BÀI CŨ Cho câu văn: Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. - Câu trên có mấy vị ngữ? A. 1 vị ngữ C. 3 vị ngữ B. 2 vị ngữ D. 4 vị ngữ - Vị ngữ của câu trên trả lời cho câu hỏi nào? A. Làm gì ? C. Là gì? B. Làm sao? D. Như thế nào? TiÕt 111 Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng: Hức! Thông nghách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về không một chút bận tâm. (Tô Hoài) (1) (2) (4) (7) (5) (9) (8) (6) (3) Kể Bộc lộ cảm xúc Tả, kể Hỏi Bộc lộ cảm xúc Nêu ý kiến Yêu cầu, ra lệnh Bộc lộ cảm xúc Kể và nêu ý kiến Dùa theo môc ®Ých nãi, c¸c c©u trong ®o¹n trÝch ®­îc dïng lµm g× ? Kể Bộc lộ cảm xúc Tả, kể Hỏi Bộc lộ cảm xúc Nêu ý kiến Yêu cầu, ra lệnh Bộc lộ cảm xúc Kể và nêu ý kiến Dựa vào kiến thức đã học ở tiểu học, em hãy phân loại câu theo mục đích nói? Mục đích nói - Câu trần thuật(câu kể) : câu 1,2,6,9 - Câu nghi vấn (câu hỏi) :4 - Câu cảm thán : câu 3,5,8 - Câu cầu khiến :câu 7 Câu trần thuật Câu trần thuật Câu trần thuật Câu trần thuật Câu nghi vấn Câu cảm thán Câu cảm thán Câu cảm thán Câu cầu khiến (1) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng xì lên, một hơi rõ dài. (2) Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng. (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (9) Tôi về, không một chút bận tâm. CN VN CN VN CN2 VN2 VN1 CN1 CN VN => Câu có 2 cụm C-V => Câu có 1 cụm C-V => Câu có 1 cụm C-V => Câu có 1 cụm C-V C©u trÇn thuËt ®¬n C©u 1, 2, 9 Xét về cấu tạo: Là câu đơn (chỉ có một cụm C-V) Xét về mục đích nói : (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến) Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. (2) Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh tôi mắng. (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (9) Tôi về, không một chút bận tâm. CN VN CN VN CN1 VN1 CN2 VN2 CN2 CN VN Em hiểu thế nào là câu trần thuật đơn? C©u trÇn thuËt ®¬n lµ lo¹i c©u do mét côm C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó giíi thiÖu, t¶ hoÆc kÓ vÒ mét sù viÖc, sù vËt hay ®Ó nªu mét ý kiÕn. Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn? Dựa vào bức hình, đặt câu trần thuật đơn? Bài tập 1(101) Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây? Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi. (Nguyễn Tuân) (1) (2) (3) (4) Trả lời: Các câu trần thuật đơn (1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa. Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. - > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô -> Nªu ý kiÕn nhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp trong s¸ng cña C« T« sau trËn b·o. 1. Bài tập 1: 2.Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì? a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân (Con Rồng, cháu Tiên) b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. ( Ếch ngồi đáy giếng) c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh). Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần 3.Bµi tËp 3 : (SGK/102) So s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë bµi tËp 3 víi c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë c¸c c©u trong bµi tËp 2 (T102). Giới thiệu ngay nhân vật chính Giới thiệu nhân vật phụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiệu nhân vật chính So s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë 2 bµi tËp b. Hïng V­¬ng thø m­êi t¸m cã mét ng­êi con g¸i tªn lµ MÞ N­¬ng, ng­êi ®Ñp nh­ hoa, tÝnh nÕt hiÒn dÞu. Vua cha yªu th­¬ng nµng hÕt mùc, muèn kÐn cho con mét ng­êi chång thËt xøng ®¸ng. Mét h«m cã hai chµng trai ®Õn cÇu h«n ( Sơn Tinh, Thủy Tinh ) 4. Bµi tËp 4 (SGK/105) Ngoài tác dụng giới thiệu nhân vật, những câu mở đầu còn có tác dụng gì? Xứa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường) b) Ng­êi kiÕm cñi tªn mç ë huyÖn L¹ng Giang, ®ang bæ cñi ë s­ên nói, thÊy d­íi thung lòng phÝa xa, c©y cá lay ®éng kh«ng ngít míi v¸c bóa ®Õn xem, thÊy con hæ tr¸n tr¾ng, cói ®Çu cµo bíi ®Êt, nh¶y lªn, vËt xuèng, thØnh tho¶ng lÊy tay mãc häng, më miÖng nhe cái r¨ng, m¸u me, nhớt d·i trµo ra. ( Vũ Trinh ) => Câu mở đầu ngoài giới thiệu nhân vật còn miªu t¶ ho¹t ®éng cña c¸c nh©n vËt H­íng dÉn häc ë nhµ -Häc thuéc ghi nhí trong SGK -Hoµn thiÖn bµi tËp vµo vë bµi tËp ng÷ v¨n. -ViÕt mét ®o¹n v¨n (4-6 c©u)t¶ c¶nh tr­êng em.Trong ®ã cã sö dông c©u trÇn thuËt ®¬n. -Ñoïc theâm : “ Lßng yªu n­íc ’’ -Soaïn baøi: Caâu traàn thuaät ñôn coù töø laø.