Bài giảng Tập làm văn Lớp 4 - Bài: Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối

TẬP LÀM VĂN  LỚP 4 TẬP LÀM VĂN  LỚP 4 CẤU TẠO BÀI VĂN MIÊU TẢ CÂY CỐI (SGK Tiếng Việt 4 – trang 30) MỤC TIÊU 3. Có thói quen quan sát cây cối. 1. Nắm được cấu tạo của bài văn miêu tả cây cối. 2. Lập được dàn ý miêu tả một cây ăn quả quen thuộc. 4. Biết yêu quý cây cối xung quanh mình. Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng,bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh. Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. Nguyên Hồng Bãi ngô NHẬN XÉT 1. Đọc bài sau đây. (1) (2) (3) Xác định các đoạn văn và nội dung từng đoạn. Giới thiệu bao quát về bãi ngô Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà . NHẬN XÉT 1. Xác định nội dung từng đoạn. (1) Giới thiệu bao quát về bãi ngô, sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của cây ngô. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng,bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh. 1. Xác định nội dung từng đoạn. (2) NHẬN XÉT Tả cây ngô trong giai đoạn ra hoa, trổ bắp. 1. Xác định nội dung từng đoạn. NHẬN XÉT Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. (3) Tả cây ngô trong giai đoạn bắp đã có thể thu hoạch. Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà. Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng,bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh. Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về. (1) (2) (3) 1. Xác định nội dung từng đoạn. NHẬN XÉT Giới thiệu bao quát về bãi ngô, sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của cây ngô. Tả cây ngô trong giai đoạn ra hoa, trổ bắp. Tả cây ngô trong giai đoạn bắp đã có thể thu hoạch. Tả từng thời kì phát triển của cây (trình tự thời gian) 2 . Đọc lại bài Cây mai tứ quý . Trình tự miêu tả trong bài ấy có điểm gì khác bài Bãi ngô ? NHẬN XÉT Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc. Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh hoa vàng thẫm xếp thành ba lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu xanh chắc bền. Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái màu nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai vàng rực rỡ góp với muôn loài hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng quanh năm. Theo NGUYỄN VŨ TIỀM Cây mai tứ quý (1) (2) (3) Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc . (1) Chiều cao Dáng Tán Nhánh Cành Thân Gốc Giới thiệu, tả bao quát về cây mai. Chiều cao Dáng Tán Nhánh Cành Thân Gốc Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh hoa vàng thẫm xếp thành ba lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu xanh chắc bền. (2) Cánh hoa Trái Tả cánh hoa, trái mai. (3) Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái màu nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai vàng rực rỡ góp với muôn loài hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng quanh năm. Cảm nghĩ của tác giả. Chiều cao Dáng Tán Nhánh Cành Thân Gốc Cánh hoa Trái Chiều cao Dáng Tán Nhánh Cành Thân Gốc Cánh hoa Trái Tả từng bộ phận của cây (trình tự không gian) Bãi ngô Cây mai tứ quý Kết luận Tả bao quát về bãi ngô. Tả cây ngô trong từng giai đoạn phát triển. Tả bãi ngô trong giai đoạn thu hoạch Tả bao quát cây mai. Tả từng bộ phận của cây mai Cảm nghĩ của tác giả về cây mai. Mở bài: Thân bài Tả từng thời kì phát triển của cây Tả từng bộ phận của cây Kết bài Nêu lợi ích của cây Ấn tượng đặc biệt Tình cảm của người tả (tả từng bộ phận của cây) (tả từng thời kì phát triển của cây) Tả hoặc giới thiệu bao quát về cây 3. Từ cấu tạo của hai bài văn trên, rút ra nhận xét về cấu tạo của một bài văn miêu tả cây cối Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối Mở bài: Thân bài Tả từng thời kì phát triển của cây Tả từng bộ phận của cây Kết bài Nêu lợi ích của cây Ấn tượng đặc biệt Tình cảm của người tả Tả hoặc giới thiệu bao quát về cây GHI NHỚ LUYỆN TẬP 1. Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự nào? Cây gạo Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay m ột đôi chim mới đến là có ngay mấy bông hoa lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp. Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ. Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới. Theo VŨ TÚ NAM (1) (2) (3) Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay nột đôi chim mới đến là có ngay mấy bông hoa lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp . (1) Tả bao quát cây gạo già mỗi khi vào mùa hoa hằng năm. (2) Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ . Tả cây gạo già sau mùa hoa. (3) Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới. Tả cây gạo khi quả gạo đã già Trình tự thời gian (Từng thời kì phát triển của cây) Bài 2: Lập dàn ý miêu tả một cây ăn quả quen thuộc theo một trong hai cách đã học: Tả lần lượt từng bộ phận của cây. Tả lần lượt từng thời kì phát triển của cây. LUYỆN TẬP Cây chuối Cây xoài Cây vải Cây nhãn Cây ổi Cây na Cây bưởi Cây dưa hấu Cây cà chua Cây mít Cây dứa Cây khế Dặn dò - Học ghi nhớ (SGK Tiếng Việt tập 2, trang 31) - Tự lập dàn ý miêu tả cây ăn quả vào vở 2c - Chuẩn bị bài sau: Luyện tập quan sát cây cối Hẹn gặp lại các con!