Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Chủ đề: Bài tiết - Tiết 2: Bài tiết nước tiểu - Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu

TIẾT 2 : BÀI TIẾT NƯỚC TIỂUVỆ SINH HỆ BÀI TiẾT NƯỚC TiỂU Tiết 41 : Chủ đề : Bài tiết tHÃY NÊU CẤU TẠO VÀ VAI TRÒ CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU ?KiÓm tra bµi còTHẬNỐNG DẪN NƯỚC TIỂUBÓNG ĐÁIỐNG ĐÁIMỖI ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN GỒM NHỮNG PHẦN CHÍNH NÀO ?CẦU THẬN NANG CẦU THẬNỐNGTHẬNMỗi quả thận chứa khoảng 1 triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểuVậy quá trình lọc máu để hình thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận đã diễn ra như thế nào?CẦU THẬN NANG CẦU THẬNỐNGTHẬNNƯỚC TIỂU CHÍNH THỨCNƯỚC TIỂU ĐÂÙI. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂUEm hãy nghiên cứu thông tin và quan sát sơ đồ 39.1 sách giáo khoa để tìm hiểu sự tạo thành nước tiểu.QUÁ TRÌNH LỌC MÁUQUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠIQUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾPCẦU THẬNNANG CẦU THẬNỐNG THẬNMAO MẠCH QUANH ỐNG THẬNThảo luận nhóm ? Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào ? Chúng diễn ra ở đâu.? Thành phần nước tiểu đầu khác máu ở điểm nào.? Nước tiểu đầu khác nước tiểu chính thức ở điểm nào.*Có ba quá trình bài tiết diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận+ Lọc máu ở nang cầu thận + Hấp thụ lại+ Bài tiết tiếp Ở ống thận THÀNH PHẦN NƯỚC TIỂU ĐẦU KHÁC VỚI MÁU Ở CHỖNƯỚC TIỂU ĐẦUMÁUKhông có các tế bào máu và prôtêinCó các tế bào máu và prôtêinMáuLọc máu qua màng lọcÁp lực máu (cơ chế khuyếch tán)Hấp thụ lại(chất dinh dưỡng, nước, muối khoáng)Bài tiết tiếpNước tiểu chính thức(trừ tế bào máu và prôtein) Nước tiểu đầu (các chất không cần thiết và chất có hại)Đại bộ phận nước, các chất dinh dưỡng (toàn bộ đường glucôzơ), các ion cần thiết như Na+, Cl- từ trong ống thận được thấm qua ống thận vào thành mạch máu để vào máu (quá trình này phải sử dụng năng lượng ATP) Các chất được bài tiết tiếp là: urê, axit amin, crêatin , các chất thuốc, các ion thừa H+, K+ (quá trình này cũng cần năng lượng ATP)Kết quả: Nước tiểu chính thức được hình thành ở ống góp , theo các ống góp đổ vào bể thận và theo ống dẫn nước tiểu đổ vào bóng đáiNƯỚC TIỂU CHÍNH THỨC KHÁC VỚI NƯỚC TIỂU ĐẦU Ở CHỖ NÀO ?Đánh dấu x vào ô đúng trong bảng dưới đâyỞ NƯỚC TIỂU ĐẦU ( 170l )Ở NƯỚC TIỂU CHÍNH THỨC ( 1,5l )Nồng độ các chất hoà tan đậm đặcNồng độ các chất hoà tan loãng hơnNồng độ các chất cặn bã và các chất độc thấpNồng độ các chất cặn bã và các chất độc caoNồng độ các chất dinh dưỡng caoNồng độ các chất dinh dưỡng thấpxxxxxxĐÁP ÁNEM CÓ BIẾT? Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu màng lọc bị tổn thương? Vi khuẩn thường làm các quản cầu bị thương tổn và trở nên dễ thấm hơn làm cho prôtêin và các tế bào máu nguyên vẹn cũng vào nước tiểu gây ra hiện tượng đái đường, đái ra máu EM CÓ BIẾTCơ chế hoạt động của thận và của thận nhân tạo ? - Máu hấp thụ lại và bài tiết tiếp qua ống thận là chủ động, mang tính chọn lọc (vì cần nhiều năng lượng)Ở thận nhân tạo cơ chế bị động do áp lực lọc1. Tạo thành nước tiểu :- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình :+ Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận tạo nước tiểu đầu.+ Quá trình hấp thụ lại gồm các chất dinh dưỡng, H2O và các ion cần thiết ở ống thận.+ Quá trình bài tiết các chất cặn bã tạo thành nước tiểu chính thức.Ở người bình thường có khoảng 1440 lít máu qua thận để lọc mỗi ngày, tạo thành khoảng 170 lít nước tiểu đầu sau thành khoảng 1,5 lít nước tiểu chính thức.  Vậy nước tiểu chính thức được bài tiết ra ngoài cơ thể như thế nào ?? Sự bài tiết nước tiểu diễn ra như thế nào.? Thực chất qúa trình tạo thành nước tiểu là gì.? Vì sao sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tục mà sự bài tiết nước tiểu lại gián đoạn.+ Là quá trình lọc máu và thải các chất cặn bã, chất thừa ra khỏi cơ thể.+ Máu tuần hoàn liên tục qua cầu thận => nước tiểu hình thành liên tục+ Nước tiểu được tích trữ ở bóng đái.Sự tạo thành nước tiểu diễn ra liên tụcNhưng sự thải nước tiểu ra khỏi cơ thể chỉ xảy ra vào những lúc nhất địnhCó sự khác nhau đó là do đâu ?CÓ SỰ KHÁC NHAU ĐÓ LÀ DO + Máu tuần hoàn liên tục qua thận để lọc tạo thành nước tiểu (không theo ý muốn)+ Nước tiểu chính thức được tích trữ trong bóng đái khi lên tới 200ml, đủ áp lực để gây cảm giác muốn đi tiểu. Nếu cơ vòng mở ra (có sự phối hợp co của cơ bóng đái và cơ bụng)  nước tiểu mới thoát ra ngoài GIẢI THÍCH TẠI SAO TRẺ EM THÌ HAY ĐÁI DẦM CÒN NGƯỜI GIÀ KHÓ ĐIỀU KHIỂN PHẢN XẠ ĐI TIỂUGIẢI THÍCH PHẢN XẠ THẦN KINH CHƯA PHÁT TRIỂN CƠ VÂN CO KHÔNG TỐT2. Thải nước tiểu:- Nước tiểu chính thức từ ống thận đổ vào bể thận và theo ống dẫn nước tiểu xuống tích trữ ở bóng đái và theo ống đái ra ngoài.dÆn dߤn l¹i kiÕn thøc ®· häc Lµm bµi tËp §äc tr­íc bµi “Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu” HẸN GẶP LẠI!