Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 54: Vệ sinh hệ thần kinh

Kiểm tra bài cũCâu hỏi : Ý nghĩa của sự thành lập và ức chế các phản xạ có điều kiện trong đời sống của con người? Cho VD thực tiễn về sự thành lập phản xạ mới và ức chế phản xạ cũ?Đáp án: Sự hình thành và ức chế các phản xạ có điều kiện ở người là hai quá trình thuận nghịch quan hệ mật thiết với nhau giúp cơ thể thích nghi với đời sống, là cơ sở để hình thành thói quen, tập quán, nếp sống có văn hoá.VD: Loại bỏ các thói quen xấu trong học tập, sinh hoạt bằng hiện tượng ức chế, sống nề nếp, ngăn nắp, lâu dần hình thành phản xạ có điều kiện  thói quen tốt. BÀI MỚITieát 56Bài 54. VỆ SINH HỆ THẦN KINHI. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎEMình có thể nhịn ăn 20 ngày vẫn có thể vỗ béo trở lại nhưng mất ngủ 10-12 ngày là mình chết chắc.Vì sao nói ngủ là nhu cầu sinh lý của cơ thể?Ngủ là đòi hỏi tự nhiên của cơ thể, cần hơn ăn.Câu hỏi: Giấc ngủ có một ý nghĩa như thế nào đối với sức khoẻ?Ngủ là kết quả của quá trình ức chế tự nhiên có tác dụng bảo vệ, phục hồi khả năng làm việc của hệ thần kinh.I. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎECác nhà khoa học đã thử nghiệm thấy có người đạt kỷ lục 100 giờ liền (4 ngày và 4 giờ) không ngủ.º Ngủ là một hiện tượng sinh lí, cho dù đôi lúc chúng ta không muốn ngủ nhưng vẫn không cưỡng lại nổi, vẫn sa vào trạng thái ngủ.  Giấc ngủ là một nhu cầu sinh lí hết sức cần thiết cho cơ thể. Nhưng sau đấy thì bị bệnh trầm cảm, hoặc đôi khi hoảng hốt thất thường. Nếu tiếp tục không ngủ thì chắc chắn sẽ dẫn tới tử vong !Câu hỏi vận dụng: Tại sao có giấc mơ? Giấc mơ thường xuất hiện khi bắt đầu ngủ; khi sắp tỉnh? Tại sao có hiện tượng mộng du? mơ nói...Khi một vùng nào đó của não bộ chưa bị ức chế thì có giấc mơ. Khi mới bắt đầu ngủ thì não đang bị ức chế dần vỏ não, hay sắp tỉnh có 1 số vùng hết bị ức chế, vùng chỉ huy hoạt động của cơ xương; tiếng nói chưa bị ức chế nên có mộng du; mơ nói. Giấc mơ hay gặp khi ban ngày gặp những vấn đề quá ấn tượng; quá xúc động.Thời gian cần cho giấc ngủ theo từng lứa tuổiTrẻ dưới 3 tuổi 12-14 giờ/ngày.Tuổi mẫu giáo 11-13 giờ/ngày.Tuổi học sinh 10-11 giờ/ngày.Tuổi thành niên 9-10 giờ/ngày.Trưởng thành 7-9 giờ/ngày.I. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎENgủ đúng giờ. Tránh các yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ (như sáng, tiếng ồn). Không dùng chất kích thích (trà đậm, cafê, ) trước giờ ngủ gây khó ngủ. Điều kiện quần áo, chăn màn, giường chiếu, không tốt gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.Muốn có giấc ngủ tốt cần có những điều kiện gì?I. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎENgủ là nhu cầucủa cơ thể. Bản chất của giấc ngủ là một quá trình tự nhiên có tác dụng., .khả năng làm việc của.sinh lýức chếbảo vệhệ thần kinhI. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎEphục hồiBài 1: Điền vào chỗ trống các từ thích hợp để hoàn chỉnh đoạn thông tin sau:Bài 3. Vai trò của giấc ngủ là : A : Làm tăng khả năng tiếp nhận cảm giác cơ thể. B : Làm tăng số lượng nơron trong cơ thể. C : Bảo vệ, phục hồi khả năng hoạt động của hệ thần kinh. D : Cả A, B, C đều đúng.Bài tập: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhấtBài 2. Bản chất của giấc ngủ là một quá trình :A : Ức chế thần kinh. B : Hưng phấn thần kinh.C : Lan truyền hưng phấn. D : Trả lời kích thích.I. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎEKết luận: Ngủ là quá trình ức chế của bộ não đảm bảo sự phục hồi khả năng làm việc của hệ thần kinh.- Biện pháp để có giấc ngủ tốt. + Cơ thể sảng khoái + Chỗ ngủ thuận tiện + Không dùng các chất kích thích như cà phê, trà.... + Tránh các kích thích ảnh hưởng tới giấc ngủ. I. Ý NGHĨA CỦA GIẤC NGỦ ĐỐI VỚI SỨC KHỎEII. LAO ĐỘNG VÀ NGHỈ NGƠI HỢP LÝ.Em đã thức khuya và làm việc quá sức ở những trường hợp nào? Sau đó em cảm thấy thế nào?Vậy theo em, vì sao không nên làm việc quá sức? thức quá khuya? Để tránh gây căng thẳng, mệt mỏi cho hệ thần kinh.II. LAO ĐỘNG VÀ NGHỈ NGƠI HỢP LÝ.Câu 6: Em hãy nêu thời gian biểu của em trong những ngày đi học bình thường và trong những ngày ôn thi cuối năm? Kết luận: Lao động và nghỉ ngơi hợp lý để giữ gìn và bảo vệ hệ thần kinh.Biện pháp:Đảm bảo giấc ngủ hàng ngày.Giữ cho tâm hồn thanh thản, tránh suy nghĩ lo âu.Xây dựng một chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lí.III. TRÁNH LẠM DỤNG CÁC CHẤT KÍCH THÍCH VÀ ỨC CHẾ ĐỐI VỚI HỆ THẦN KINHHãy kể tên những chất kích thích và chất ức chế hệ thần kinh mà em biết?Quan sát các hình ảnh sau:Uống rượu nhiều sẽ ảnh hưởng tới hệ thần kinhẢnh của một số chất kích thích.Hoa và quả cây cà phêẢnh của một số chất gây nghiệnCây thuốc lá và điếu thuốc láẢnh của một số chất gây nghiệnHoa, quả anh túc và thuốc phiện Ảnh của một số chất gây nghiệnCây cần sa, hút cần saLoại chấtTên chấtTác hạiChất kích thích.Chất gây nghiện.Chất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh.Dựa vào hiểu biết của bản thân, các em hãy thảo luận nhóm hoàn thành bảng 5.4 sgk.Đáp án bảng 54Loại chấtTên chấtTác hạiChất kích thích-Rượu -Chè, cà phê- Hoạt động của não bị rối loạn, trí nhớ kém.-Kích thích, gây khó ngủChất gây nghiệnThuốc láMa túy, cần sa-Làm cơ thể suy yếu, dễ mắc bệnh ung thư.-Suy yếu nòi giống, cạn kiệt kinh tế, lây nhiễm HIV, mất nhân cáchChất làm suy giảm chức năng hệ thần kinh-Doping-Làm biến chất cơ thể con người.-Dùng nhiều có thể tử vong.Bài tậpSử dụng ma tuý với liều lượng nhỏ và lâu dài sẽ không gây nghiện. A. Đúng. B. Sai.Chất gây hại cho hệ thần kinh là : A : Thuốc lá. B : Rượu. C : Các loại thuốc gây hưng phấn hệ thần kinh. D : Cả A, B, C đều đúng. Hoạt động mở rộng (Đóng vai)Tình huống: Bạn A bị bạn xấu rủ rê sử dụng ma tuý. Các bạn trong lớp nhìn thấy. Các bạn sẽ làm gì để giúp bạn A?CŨNG CỐ ĐÁNH GIÁ:Muốn đảm bảo giấc ngủ tốt cần những điều kiện gì? Trong vệ sinh hệ thần kinh cần quan tâm những vấn đề gì? Tại sao?. Em hãy đề ra kế hoạch cho bản thân để đảm bảo sức khoẻ cho học tập.DẶN DÒ :Học bài theo nội dung SGKÔn tập chương “ Thần kinh” Tìm hiểu về hệ nội tiết