Bài giảng Ngữ văn: Tiết 141 - Lựa chọn trật tự từ trong câu

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ GIỜ THAO GIẢNG Kiểm tra bài cũ: Thế nào là lượt lời? Khi tham gia hội thoại cần tuân thủ những yêu cầu gì trong lượt lời? Cho ví dụ minh hoạ? Ngữ văn: Tiết 114 Lựa chọn trật tự từ trong câu Ngữ văn: Tiết 141 - Lựa chọn trật tự từ trong câu Ví dụ: Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ngô Tất Tố - Tắt đèn) I. Nhận xét chung Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu Ví dụ: Các cách sắp xếp khác: 1.Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ. 2.Cai lệ thét, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất. 3. Bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét. 4. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét. I. Nhận xét chung Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Nhận xét chung Ví dụ: Cách 1 Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu xuống đất, cai lệ bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ngô Tất Tố) + + + roi roi thét Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Tìm hiểu chung Ví dụ: Cách 2 Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những song, tay thước và dây thừng. Cai lệ gõ đầu xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! - + + roi roi thét Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Tìm hiểu chung Ví dụ: Cách 3 Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ : - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? nộp tiền sưu! Mau! - - + thét Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Tìm hiểu chung Ví dụ: Cách 4 Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ : - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! + - + thét Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu Nhận xét chung - Có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. - Cần lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. Bảng so sánh Ghi nhớ 1: Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ , mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật từ trong câu I. TÌm hiểu chung II. Một số tác dụng của sắp xếp trật tự từ. Ví dụ: 1) Người nhà lí trưởng hình như không dám hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói. Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn. 2) Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng, Ủê oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên, run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. TÌm hiểu chung ỊI. Một số tác dụng của sắp xếp trật tự từ. - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, đặc điểm … Ví dụ: 1. Người nhà lí trưởng hình như Không dám hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lómg ngóng ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói. Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. 2. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng, Ủê oải, chống tay xuống phản, Anh vừa rên vừa ngẩng đầu lên, run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Nhận xét chung II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ. - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. Ví dụ 2: a, Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, Tre hi sinh để bảo vệ con người. b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. c. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng,giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Nhận xét chung II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ. Bảng so sánh - Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. Ghi nhớ 2: Trật tự từ trong câu có thể: - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói …) - Nhấn mạnh hình ảnh,đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. Ngữ văn: Tiết 141 - Lựa chọn trật tự từ trong câu Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu Nội dung kiến thức cần nhớ: * Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ , mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp. * Tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ - Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng, hoạt động, đặc điểm (như thứ bậc quan trọng của sự vật, thứ tự trước sau của hoạt động, trình tự quan sát của người nói …) - Nhấn mạnh hình ảnh,đặc điểm của sự vật, hiện tượng. - Liên kết câu với những câu khác trong văn bản. - Đảm bảo sự hài hoà về ngữ âm của lời nói. III. Luyện tập: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây: a) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu Nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, ... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. ( Tinh thần yêu nước của nhân dân ta - Hồ Chí Minh) b) Đẹp vô cùng, Tổ quốc ta ơi Rừng cọ đồi chè đồng xanh ngào ngạt Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca (Ta đi tới - Tố Hữu) c) Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn. - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần. (Ngựa người, người ngựa - Nguyễn Công Hoan) Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu III. Luyện tập: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây: a) Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, ... Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. Kể tên các vị anh hùng dân tộc theo thứ tự xuất hiện của các vị ấy trong lịch sử. Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu III. Luyện tập: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây: b). Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi Rừng cọ đồi chè đồng xanh ngào ng Nắng chói sông L , hò ô tiếng hát Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca Nhấn mạnh vẻ đẹp của non sông đất nước Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu ô át ạt ô ô đồng thời đảm bảo cho câu thơ có vần với câu trước. ạt III. Luyện tập: Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in đậm dưới đây: c) Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám hay đội con gái thì khốn. - Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần. Liên kết câu với những câu khác trong văn bản Ngữ văn: Tiết 114 - Lựa chọn trật tự từ trong câu