Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 4: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Lê Thị Lan Anh

V× sù nghiÖp gi¸o dôcphßng gi¸o dôc QuËn Thanh xu©ntr­êng thcs viÖt-angieriNhiÖt liÖt chµo mõng C¸c thÇy c« gi¸o vÒ dù tiÕt häcGi¸o viªn: Lª ThÞ Lan AnhN¨m häc 2009 - 2010ng÷ v¨n 8Câu 1: Đề tài của truyện ngắn “Tôi đi học” là:Ngày khai trườngMùa thu tựu trườngTrường Mĩ LíKỷ niệm sâu sắc về ngày tựu trường đầu tiên của “Tôi”DBCASSĐsDCABút kíTiểu thuyếtTruyện ngắn trữ tình Tuỳ bút BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM“Tôi đi học” của Thanh Tịnh được viết theo thể loại nào ?B TËp lµm v¨n -TiÕt 4: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n Thứ 5 ngày 29 tháng 8 năm 2009I. Chñ ®Ò cña v¨n b¶nphßng gi¸o dôc THANH XUÂNTr¦êng thcs viÖt -agieriNg÷ v¨nTiÕt 4 –TËp lµm v¨ntÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶nĐề tài của văn bản(đối tượng)Vấn đề chính của văn bản (Nội dung)Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.Những cảm xúc hồi hộp, bỡ ngỡ.Những kỷ niệm đã theo suốt cuộc đời.Kỉ niệm sâu sắc ngày đầu tiên đi học.Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên những ấn tượng gì trong lòng tác giả?Qua sơ đồ trên em hiểu thế nào là chủ đề của văn bản?Chủ đề của văn bản “ Tôi đi học”.Hãy phát biểu chủ đề của văn bản “ Tôi đi học”?154321.TRÊN ĐƯỜNGCon đường thay đổiHành vi trưởng thành hơn 2. SÂN TRƯỜNG Ngôi trường xinh xắn oai nghiêm hơn- Sợ hãi vẩn vơ 3. LỚPThấy xa mẹ,nhớ nhà hơnTô đậm cảm giác trong sáng mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật “Tôi” trong ngày tựu trường đầu tiên=> CHỦ ĐỀNHAN ĐỀNhan đề tôi đi họcTỪ NGỮ Then chèt Lặp lạiCÂU Các câu đều nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trường đầu tiênBỐ CỤC (Quan hệ giữa các phầnthßi gian , kh«ng gian )II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNphßng gi¸o dôc THANH XUÂNTr¦êng thcs viÖt -agieriNg÷ v¨nTiÕt 4 –TËp lµm v¨ntÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶nI. Chñ ®Ò cña v¨n b¶nII. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNNói lên những kỷ niệm của tác giả.C©u1: C¨n cø vµo ®©u em biÕt v¨n b¶n t«i ®i häc nãi lªn nh÷ng kû niÖm cña t¸c gi¶ vÒ buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn? Nhan ®Ò?Tõ ng÷?- Nhan đề : “ Tôi đi học”.- Các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học lặp lại nhiều lần..Câu 2: Tìm các câu đều nhắc đến kỷ niệm buổi tựu trường đầu tiên của nhân vật “Tôi” trong văn bản Tôi đi học?+ Hôm nay tôi đi học.+ Hàng năm cứ vào cuối thu lòng tôi lại nao nức nhỮng kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.+ Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy.+ Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng.+ Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đấtII. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNCâu 3: Cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi cùng mẹ trên đường đến trường đựơc thể hiện qua những từ ngữ chi tiết nào?Cảm nhận về con đường: + Quen đi lại lắm lần  Thấy lạ, cảnh vật thay đổiThay đổi hành vi:+ Không lội sông thả diều hay ra đồng nô đùa nữa  Đi học, cố làm như một học trò thực sự.II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNCâu 4: Cảm nhận của tôi khi ở trên sân trường được diễn tả qua từ ngữ chi tiết nào nổi bật?+ Cảm nhận về ngôi trường: Xinh xắn, oai nghiêm như đình làng + Cảm giác bỡ ngỡ, lúng túng khi xếp hàng vào lớp: Nép bên người thân chỉ dám nhìn một nửa, bước nhẹ, muốn bay nhưng e sợ, thấy nặng nề, nức nở khóc.Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNCâu 5: Tìm những chi tiết từ ngữ nêu bật cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “ Tôi” khi ngồi trong lớp họcCảm thấy xa mẹ (trước đó: đi chơi cả ngày không thấy xa nhà, xa mẹ; nay mới bước vàp lớp đã thấy xa mẹ nhớ nhà).II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNCác chi tiết, các phương tiện ngôn từ trong văn bản mà các con vừa tìm được đều tập trung tô đậm cảm giác gì của nhân vật “ tôi”?II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN Chủ đề văn bản Đối tượng của văn bản Nhan đề văn bản Vấn đề chủ yếu của văn bảnĐề mục Mối quan hệ giữa các phần Từ ngữ then chốtTính thống nhất về chủ đề của văn bản Qua trò chơi trên hãy cho biết: thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản? Làm thế nào để đảm bảo tính thống nhất đó?Ghi nhí*Ghi nhí- Chñ ®Ò lµ ®èi t­îng vµ vÊn ®Ò chÝnh mµ v¨n b¶n biÓu ®¹t.V¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò khi : chØ biÓu ®¹t chñ ®Ò ®· x¸c ®Þnh, kh«ng xa rêi hay l¹c sang chñ ®Ò kh¸c - TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò ®­îc thÓ hiÖn:+ Nhan ®Ò+ Quan hÖ gi÷a c¸c phÇn trong v¨n b¶n+ C¸c tõ ng÷ then chèt lÆp l¹i. II. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNphßng gi¸o dôc THANH XUÂNTr¦êng thcs viÖt -agieriNg÷ v¨nTiÕt 4 –TËp lµm v¨ntÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶nI. Chñ ®Ò cña v¨n b¶na. Đối tượng ( qua nhan đề : Rừng cọ quê tôi )b. C¸c ®o¹n:1. Giíi thiÖu rõng cä(ở sông Thao có rừng cọ trập trùng )2. T¶ c©y cä ( thân cọ .búp cọ ., lá cọ ..)3. T¸c dông cña c©y cä( các nhà núp rừng cọ ..trường khuất rừng cọ cọ xoè ô )..4. T×nh c¶m g¾n bã víi c©y cä: Cha : làm chổi cọ Mẹ : đựng hạt trong móm cọChị :đan nón cọ, Chúng tôi : nhặt .. ăn hạt cọc¸c ý s¾p xÕp hîp lÝ kh«ng nªn thay ®æiII. TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢNphßng gi¸o dôc THANH XUÂNTr¦êng thcs viÖt -agieriNg÷ v¨nTiÕt 4 –TËp lµm v¨ntÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶nI. Chñ ®Ò cña v¨n b¶nIII. LUYỆN TẬPCuộc sống quê tôi gắn với cây cọBµi t©p 1: Ph©n tÝch tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n (Rõng cä quª t«i) (SGKtr 13)?*Chủ đề : Ca ngợi rừng cọ quê tôi va bày tỏ tình cảm yêu quý rừng cọ của quê hương mình.CAVăn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú sâu sắc. Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMBài 2+3: Một bạn dự định viết một số ý sau cho bài văn chứng minh luận điểm : “ Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất núơc trong ta thêm phong phú và sâu sắc “.Em hãy thảo luân nhóm và khoanh vào những ý nào em cho là lạc đề ?Văn chương giúp ta yêu cuộc sống , yêu cái đẹp. Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh bảo vệ nền độc lập tự do của Tổ quốc .Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước , về truyền thống tôt đẹp của ông cha ta .DBEGCứ mỗi độ thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại náo nức, rộn rã, xốn xang . Mẹ nắm tay dẫn đến trường Con đường đến trường trở nên lạ. Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆMĐể phân tích dòng cảm xúc thiết tha , trong trẻo của nhân vật ‘’tôi ‘’ trong văn bản : Tôi đi học , có bạn dự định triển khia một số ý sau . Tìm và khoanh vào ý lạc chủ đề nếu có Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò . Sợ hãi chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.DCBAHEDiễn đạt chưa đúng, đủ.Diễn đạt chưa đúng, đủ.A.Cứ mỗi độ thu về , mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưói nón mẹ lần đầu tiên đến trường , lòng tôi lại náo nức , rộn rã , xốn xang .B. Cảm thấy con đường thường di lại lắm lần tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi .C..Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.D. Cảm thấy ngôi trường qua lại nhiều lần cũng có biến đổi. E. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò .Lựa chọn , điều chỉnh lại cho sát với yêu cầu đề tài ?Đọc lại ghi nhớVề nhà viết một đoạn văn về cảm xúc của em trong ngày khai trường .Học thuộc ghi nhớ .H­íng dÉn häc bµiXin ch©n thµnh c¶m ¬n!Chóc c¸c thÇy c« gi¸o m¹nh khoÎ, c«ng t¸c tètChóc c¸c em ch¨m ngoan, häc giái.