Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bài: Ca dao về tình cảm gia đình - Trần Thị Đông

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ TỚI DỰ GIỜ THĂM LỚPGV: Trần Thị ĐôngI/ Tìm hiểu chung : - Thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống tình cảm của con người. 1. Khái niệmCa dao Lµ lêi th¬ cña d©n ca vµ c¸c bµi th¬ mang phong c¸ch th¬ d©n gian ( thể ca dao ). D©n ca Lµ nh÷ng s¸ng t¸c dân gian kÕt hîp lêi vµ nh¹c.* So sánh Bài ca dao Trống cơm Trống cơm khéo vỗ nên vông Một bầy con sít lội sông đi tìm Thương ai con mắt lim dim Một bầy con nhện đi tìm giăng tơ Bài dân ca Trống cơm Tình bằng có cái trống cơm khen ai khéo vỗ ấy mấy vông nên vông. Một bầy tang tình con sít, ấy mấy lội, lội sông, ấy mấy đi tìm. Em nhớ thương ai, đôi con mắt ấy mấy lim dim. Một bầy tang tình con nhện ới a, ấy mấy giăng tơ, giăng tơ ấy mấy đi tìm em nhớ thương ai. Duyên nợ khách tang bồng. Duyên nợ khách tang bồng.Mét sè lµn ®iÖu d©n ca c¸c vïng miÒn :- H¸t quan hä B¾c Ninh- H¸t ghÑo Phó Thä- H¸t giÆm NghÖ TÜnh- H¸t bµi chßi Qu¶ng Nam- Hát xẩm- Ca trù- Ca HuÕ ( các điệu lí )- Hß HuÕ- D©n ca Nam Bé ( các điệu lí )- H¸t ru 2. Phương thức biểu đạt- PT Biểu cảm với nhiều hình thức thể hiện : hát ru, đối đáp, chào mời3. Nội dung phản ánh- Tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, Cuộc sống lao động sx, chống phong kiến...Bài 1 :  Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi ! II/ Đọc – hiểu văn bản :1. Đọc, chú thíchBài 4 : Anh em nào phải người xa Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân Yêu nhau như thể tay chân Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.Bµi 1 : Lµ lêi cña mÑ ru con, nãi víi con.Bµi 4 : Lêi cña ông bà, cha mÑ, cô b¸c ... nãi víi con ch¸u hoặc của anh em ruột thịt nói với nhau. a. Bài 1 : Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông 2. Phân tíchPhép so sánh => dùng cái bao la vô tận của thiên nhiên gợi công lao của cha mẹ là to lớn không gì có thể sánh bằngNT: ẩn dụ => đề cao, ca ngợi công lao cha mẹ từ đó giáo dục lòng biết ơn.* KL: Phép so sánh, ẩn dụ và thể thơ lục bát quen thuộc => bài ca dao đã ngợi ca công lao của cha mẹ. Răn dạy con cháu phải ghi lòng tạc dạ, báo đáp công lao ấy.Núi cao biển rộng mênh môngCù lao chín chữ ghi lòng con ơi! - Nuôi con mẹ héo vóc hìnhCạn bầu sữa ngọt mà tình không vơi. - Lên non mới biết non caoNuôi con mới biết công lao mẫu từ.- Ngày nào em bé cỏn conBây giờ em đã lớn khôn thế này. Cơm cha, áo mẹ, chữ thầyNghĩ sao cho bõ những ngày ước ao. Những bài ca dao có nội dung tương tự B. Bài 4 : Anh em nào phải người xa Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân - NT: điệp từ => khẳng định tình cảm anh em thân thương; mối quan hệ ruột thịt, sự gắn bó thiêng liêng.Yêu nhau như thể tay chânAnh em hòa thuận hai thân vui vầy- NT: so sánh => khẳng định lại mối quan hệ máu mủ ruột già =>Lời răn dạy cụ thể: anh em phải hòa thuận, phải biết đoàn kết, nương tựa vào nhau, thương yêu nhau, che chở cho nhau như sự hài hòa gắn bó của tay với chân trong một cơ thể. Cơ thể đó chính là gia đình để cha mẹ vui lòng. - Anh em như thể chân tay Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. - Khôn ngoan đá đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau. Tìm những bài ca dao có nội dung tương tự - Chị em như chuối nhiều tàu Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nặng lời. 3. Tổng kếta. Nghệ thuật - Sử dụng thể thơ lục bát ngọt ngào. - Dùng phép so sánh, ẩn dụ, điệp từ. - Âm điệu tâm tình, nhắn nhủ. - Cả hai bài đều là lời độc thoại. b. Nội dung - Ca ngợi: + Công lao của cha mẹ + Tình cảm anh em - Giáo dục lòng biết ơn và tình cảm yêu thươngHäc thuéc c¸c bµi ca dao ®· häc.2.S­u tÇm c¸c bµi ca dao cïng hÖ thèng.3.So¹n bµi Ca dao vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc4. Củng cố ? Những bài ca dao này có ý nghĩa gì đối với chúng ta?? Cách điễn đạt những t/c đó có gì đặc biệt?5. Hướng dẫn về nhà- Học thuộc các bài ca dao đã học.- Sưu tầm một số bài ca dao có nội dung tương tự.- Soạn bài : Những câu hát về tình yêu quê hương , đất nước , con người - Xem và trả lời các câu hỏi SGK/ 39,40XIN CHÀO TẠM BIỆT